Автор работы: Пользователь скрыл имя, 12 Марта 2014 в 11:33, реферат
Жорықты ұйымдастырумен және өткізумен байланысты барлық шаралар жиынтығы болып табылатын тактиканың белгілі анықтамасында нақты жоспар ақпараты жоқ. Оның үстіне, жорықтың өзінің және дайындау кезеңінің бүкіл шараларын тактикаға жатқызу дұрыс деп айтуға болмайды; мысалы, ақпарат жинау, азық-түлікті іріктеу, физикалық және техникалық әзірлік, материалдық қамтамасыз ету тактикамен байланысты және оған әсер ете алады, бірақ олар тактикалық аспектілерге жатпайды. Тактика үшін қауіпсіздік шаралары сақталған және белгіленген мерзімде спорттағы, эстетикадағы және басқа да мақсаттарға жетуге бағытталған жоспарға не қабылданған шешімдерге сәйкес келетін жоспарлауды (түгелдей жорықты, бір күндік жүрісті және нақты кедергілерден өтуді) және әрекеттерді қамтитын анықтама тән.
Кейбіреулер туризмнің тек спорт жағын мойындап, маршруттың техникалық қиындықтарымен тайталасудың нәтижесі ретінде шығатын өзін-өзі таныту сезімімен қанағаттанады. Бірақ туристерді ақ қарға, босаға тасты өзендерге және бұлттан асқан биіктіктерге тек осы ғана тартады ма? Ең күшті түрткі, біздің ойымызша, табиғатпен араласудың ежелден бері келе жатқан адамзаттық қажеттілігі, ал спорт жағы өзінің бүкіл жағымды жақтарымен эстетикалық сүйсінушілік алудың құралы ғана.
Көңілдің қалуы спорттық мақсатты орындамағаннан да, оның эстетикалық жаққа өте көп бөлінуінен де болады. Физикалық салмақтармен қатар турист эмоционалды қуат алатын кездегі екі бастаманың дұрыс үйлесімі ғана саяхаттаудан жан-жақты рахаттанушылық береді. Ал бұл топ жетекшісін маршрутта эмоциялық салмақтардың таралуына түсініп қарауға міндеттейді.
Эмоционалды салмақ дәрежесі, егер оны қисық түрінде бейнелесе, жалпы қиын жерлер маршруты бойынша таралуды көрсетеді. Күшті әсерлерге толы болып жолдың орта, техникалық күрделенген бөлігі табылады. Бұл жерде қосымша эмоциялық әсерлерді жоспарлау қажеттігі жоқ.
Жолдың басы да үлкен қатерлерді туындатпайды: әр қатысушыны жорықтың көптеген кедергілерге қарамастан шындыққа айналғандығы таңғалдырады, жолдастар бір-біріне кенеттен қызықтыратын жақтарымен көріне бастайды, ал көкжиектегі күміс шыңдардың өркештері күтумен дүрліктіреді. Жетекші осы қарапайым көтеріңкілік күйге қосымша ретінде кем дегенде бір кішкентай таңырқайтын тамаша нәрсені қарастыра алады.
Маршруттың соңғы күндерінде, артта жорықтың шарықтау шегі артта қалып, шаршағандық сезіле бастаған кезде, жетекшіге топ ішінде жақсы көңіл күйді мен жылы шырайлы психологиялық климатты ұстап тұрудың қамын жасаған жөн. Дәл осы күндері әдетте «олқылықтар» болып, сыртқа бұрын жеңіл жасырылған нәрсе шығады. Мұндай жағдайларда алдын ала жоспарланған «эмоциялық инъекциялар» (мысалы, көптүсті бояулармен таңғалдыратын құлама мұз) жарайды.
Оның үстіне, күнделікті кестеде әр қатысушы өзінің қалауы бойынша ұйымдастыра алатындай, біреудің беймаза назарынсыз табиғатпен оңаша бола алатындай еркін уақытты қарастыру қажет. Мұндай жағдай топ ішіндегі өзара қарым-қатынастың міндетті шарты, жақсы туристік мінез кейпінің ережесі болуы тиіс.
Бір күндік жүрісті жоспарлау
Егер саяхат жоспары оның басталғанына дейін құрылса, онда бір күндік жүрістерді жоспарлау маршрут кезінде жасалады және кедергілерден өтудің ең жақсы уақытын ескере отырып, жүріс кестесі мен күн тәртібін күнделікті құрумен және демалыс орындарын таңдаумен түсіндіріледі.
Қозғалыс кестесі алдағы бір күндік жүрістің жоспарланған ұзақтығына, жер бедерінің сипаты мен ауа райы күйіне, сонымен қатар топ қозғалысының орташа жылдамдығына байланысты ойластырылады. Оның негізі жүрістер саны мен ұзақтықтарын, қозғалысқа, демалысқа және түскі үзіліске қажет уақытты анықтауда жатыр. Бұл кезде мыналар ескеріледі: бірінші жүріс – ең қысқа, ал келесілері белгіленген нормаға (мысалы, 3 км 50 минут ішінде) дейін біртіндеп артуы керек. Түскі ас және демалысқа тоқтау алдында жүрістер шамасы азаяды. Түскі үзіліс әдетте күндізгі жолдың жартысынан кейін беріледі, ал оның ұзақтығы топ ішіндегі салқын «жеңіл тамақпен» я ыстық түскі тамақпен қанағаттану әдетіне тәуелді.
Төменде мүмкін болатын кесте нұсқасы келтірілген (1-кесте). Қорыта келе келесілер алынды: жүріс уақыты – 5 сағат 40 минут, шағын аялдамалар - 60 минут, түскі үзіліс - 1 сағат 20 минут. Шыққаннан бір күндік жүріс аяқталғанға дейінгі жалпы уақыт – 8 сағат.
Күн тәртібі топтың ұйқыдан оянғаннан ұйықтағанға дейінгі барлық қызметін жүйелейді. Ол төмендегілерді ескеру арқылы жазылады:
Барлық осындай деректерді біле отырып, кезекшілер мен топтың ояну уақытын, таңертеңгі ас, шығу, түнейтін жерге тоқтау, кешкі ас, ұйықтау, қажет болған кезде басқа да шаралар уақыттарын дұрыс орнатып, қатысушыларға айтып жеткізу.
Қозғалыс кестесіне түзетулер енгізудің қажеттігі әдетте ауа райы мен қар күйінің кенеттен өзгеруі кезінде, табиғи кедергілердің қарастырылмаған және күрделенген сипатында, топ шаршаған уақытта туындайды. Белгіленген кестені орындауға ұмтыла отырып, жетекші қатысушылардың жағдайлары мен көңіл-күйлерін сезіп, беделді болуы үшін наразылық пен кикілжің жағдаяттарға дейін апармайтындай, дұрыс өзгерістермен жауап беруі тиіс.