Мектептегі туризмнің даму тарихы және түсінігі

4 -сурет. Ата-аналарының таңдаған туризм бағыты

 

  Ал оқушылардың ата-аналары туризмнің экскурсия және мұражайға бару  түрлерін ұнатады.  Жорықтарды және жарыстарды тандамаған себебі олар балаларының өмірі үшін қорқады және жарыстар және жорықтардың қауіпсіздігіне күдіктенеді.

 

 

 

Мектептерде туризмнің қандай түрі көп қолданылады?

 

5-сурет. Мектептерде көп қолданылатын туризм бағыты

 

  Мектептерде  туризмнің көбінесе белсенді  түрлері қолданылады. Олар жорықтар, жарыстар, саяттар және де  экскурсияны, туристік кештерді, көрмелерді ұнататын оқушылар да бар, бірақта олар туризмнің белсенді түрін бірінші орынға қойяды.

 

Оқушылар  саяхатқа кімдермен барғанды көбірек  ұнатады?

6 –сурет. Оқушылардың саяхатқа  шығуы

 

   Бұл сұраққа оқушылардың 65% топпен, ал 40% ата-анасымен саяхатқа шыққанды ұнатады. Ата-анасымен шығуды қалайтын оқушылар 5–тан 10–дейін жас аралығы, топпен 11-ден–16–ға дейін жас аралығы. 5-10 жастағы балалардың ата-анасымен бірге жорықтарға шығуы олардың әлі күнге дейін ата-аналарының қамқорынан шықпағаның көрсетуде. Ал 11–16–ға дейінгі балалар өздерінің өз бетінше жұмыс атқаралытының көрсетуде.  

 

Ата-анасы балаларын жорыққа қанша уақытқа жібере алады?

7–сурет. Оқушылардың жорыққа шығу ұзақтығы

 

    Зерттеудің нәтижесінің  көрсеткіші бойынша мектеп  туризм  оқушылардың физикалық дамуына  әсер ете қоймай, сонымен қатар  оның ой-өрісін кеңейтеді және шығармашылық ерекшеліктерді жүзеге асырылуымен және толық өз ойын білдіру үшін жағдай жасайды және әр адамның физикалық және рухани дамуының алшақтауын жеңеді.

     Барлық туристер туризм  және мәдениеттің байланысын  атап кеткен, сонымен қатар адамның  дамуына тек қана физикалық  емес және де мәдени, рухани, эмоционалды  дамуына әсер етеді деп айтып кеткен.

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

ҚОРЫТЫНДЫ

   

     Мектептегі  туризм  – ішкі туризмді дамытудың  және туристік мәдениетті тәрбиелеудің  негізін қалаушы факторлардың  бірі.

      Ғылыми әдебиеттердің  арнайы теоретикалық–әдістемелік  талдау, оқушылардың ой– пікір мониторингі, ата–анасының және туған турыстарының, денешынықтыру, спорт және туризм саласында мамандармен тәжребие алмасу мектептегі туризм перспективалары үлкен екенің көрсетеді.

    Мектептегі туризмнің  дамуы бір жағынан туризмге  және денешынықтыру сабақтарына халықтың үлкен контингентің тартады.

     Оқушылардың өздеріне  пайдалы  жаңа сабақ қызықтырады.  Олардың бос уақыттарын оптималды  түрде жаңа тәрбиелеуді тану  және сауықтырумен үйлесімді  етіп ұйымдыстыру керек. Туристік  клубтардың және орталықтардың кірісін өсіру және денешынықтыру бойынша мамандар үшін жаңа жұмыс орындарын қалыптастыру, туризмнің инфрақұрылымын және спорттық құрал жабдықтарды бекіту қажет.

    Мектептрде туризмнің әр түрімен айналысу азаматтық сезімге, туристік мәдениетке және қонақжайлылыққа әрбиелеуге мүмкіндік береді, іске асыру кезінде туризм экономиканың пәрменді секторы ретінде табиғат пен қоғам үшін  ең төменгі салдарлар әкеле отырып, мемлекеттің тұрақты дамуын қамтамасыз етуге ықпал ететін болады.

     Оқушылардың туризмін дамытуды мектептік білім беру жүйесіндегі он жылдықта жойылған мектептен тыс балалар мен жасөспірімдер мекемелерін қалпына келтіру, көптеген пәндер бойынша оқу бағдарламаларын уақыт талабына сәйкес жаңарту арқылы кешенді түрде жүргізу қажет.

     Туризм – туған өлке бойынша саяхат, белсенді қозғалыс жасаудың әдісі ғана емес. Бұл іздестіру қызметі, өз туған жерін тану, оның өткені мен болашағына жақындау, халықтың салт-дәстүрімен танысу, бейтаныс жерлерді ашу және зерттеу жұмыстарын жүргізу болып табылады.

      Біздің елде туризмнің  перспективті дамуы үшін туристік–экскурсиялық  қызметті кенінен дамыту қажет.  Сонымен қатар, туристік бағдарламалардың  мазмұның жақсарту керек және  туризм саласында жоғары құзыреттілігі  бар мамандарды дайындау жөн. 

      Мектептерде туризмнің тек сауықтыру бағытына ғана емес, сонымен қатар ой–өрісін кеңейтетін туризм түрлеріне көп көңіл бөлу керек, яғни оларға мұражайлар, экскурсиялар, көрмелер және т.б..

   Әр мектептерде балалардың  туристік шараларға белсенді  қатысуын мұғалімдер қадағалап жүру керек. Әр туристік шараларды педагогикамен байланыстырып жасау қажет. Оқушылар туристік шаралардан өздерін тәрбиелейтін қасиеттерді қалыптастырады және жан–жақты дамып, ден саулықтарын түзейтеді. Мектептерде туризмді кеңінен тарату үшін ең бастысы мұғалімдердің туризм білімін терең түрде түсіну және туристік шараларды дұрыс ұйымдастыра білу өте қажет.

  Мектеп  туризмнің   дамуы үшін туристік–экскурсиялық қызметті кенінен дамыту қажет. Сонымен қатар, туристік бағдарламалардың мазмұның жақсарту керек және мектеп педагогтарына туризм бойынша білім беру.  Мектептерде туризмді толық қолдану үшін ең бастысы туризм саласындағы білімді толық меңгеру керек.

    Менің ойымша педагогика, мектеп, мұғалім туризмнің тұтынушы сипатына сәйкес келу керек.

     Мектептерде саяхатты  жақсы көретін оқушылар өте  көп. Мектеп ондай балаларды  назарсыз қалдырмау керек, олардың  туризмге деген ерекше қажеттіліктерін  қанағаттандыру керек–олар үшін  жастар саяхат клубын құру  қажет. Мектептерде туризмнің  тек сауықтыру бағытына ғана емес, сонымен қатар басқа түрлеріне көп көңіл бөлу керек

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

ПАЙДАЛАНҒАН ӘДЕБИЕТТЕР ТІЗІМІ

   1.   Константинов Ю.С., Куликов В.М. Педагогика школьного туризма:  

 Учебно- методическое пособие. 2-е изд., дополненное. М.: ФЦДЮТиК,  

2006, 208 с. 

2. Масягина Н.В. «Организационно-педагогические особенности школьного  

  туризма»: Диссертационная работа-Москва, 2003 200 c.

3. Гончаров И.Ф. Действительность и искусство в эстетическом воспитании  

 школьников: Из опыта работы учителя.-М.: Просвещение, 1978, 160 с.

4. Гребенюк О.С., Гребенюк Т.Б. Основы педагогики индивидуальности: 

 Учебное пособие.-Калининград: Янтарный сказ, 2000.-572 с.      

5. Истомин П.И. Туристская деятельность школьников: вопросы теории и

 методики.-М.: Педагогика, 1987, 96 с.

6. Жиздыбаев Т.К. школьный туризм и краеведение Республики Казахстан.

Алматы, 2001.–165 б.

7.  Ельцова Т.М. Школьный туризм дело государственное. // Тур. фирмы:

 справочник.-СПб.: ОЛБИС, 1997.-№13.-С.31-36.

8.  Сергеева С.А. Туризм как эффективное средство физического и

 нравственного воспитания школьников.: Автореф. дис. канд. пед. наук. –

 Малаховка. МГАФК, 1996. 23 с.

9. В.А. Квартальнов. Туризм. 2001г.

10. Богданова С. Подарим детям каникулы//Туризм: практика, проблемы,

 перспективы.–2003, №4.-44-50 б.

11. «2004-2008 жылдардағы Қазақстан туризмі» Статитикалық жинақ / 

 Астана, 2009–107 б.

12.  Горский В.А. Концепция внешкольного дополнительного образования.–

 Черноголовка, 1994. 74 с.

13. Накатков Ю.С. История развития туризм Казахстана. Алматы, 2001.–17б.

14. Орлов А.А. Введение в педагогическую деятельность: Практикум: Учеб.-

 метод. пос./ А.А. Орлов, А.С. Агафонова. Под ред. А.А. Орлова.-М.:    Академия, 2004.

15. Сысоева О.Е.: Организация летнего  отдыха детей.-М.:Владос., 1999.-176 б.

16. Богданова С. Подарим детям  каникулы//Туризм: практика, проблемы, перспективы.–2003, №4.-44-50 б.

17. Остапец А.А. педагогика и  психология туристско-краеведческой  деятельности учащихся: Методические  рекомендации. –М., РМАТ, 2001.–87 б.

18. Сухомлинский В.А. сердце отдаю  детям.–Киев, 1971. – 196 б.

19. Жиздыбаев Т.К. школьный туризм  и краеведение Республики Казахстан.  Алматы, 2001.–165 б.

20. Буковская Г.В. Воспитание  экологической культуры в системе  туристско-краеведческой деятельности // Педагогика.–2002. № 5.–48-51 б.

21.  Куликов В.М. Вестник школьного туризма в России. 1999.- №5(24).11-22 б

22. Вуколов В.Н. История и теория  международного туризма, А., 2002.–  222б.

23.  Научно-методический журнал  «Соқпақ-Тропинка», 2009, №5, 10, 11, 16, 24. Новикова С.С. Об организации туристской работы с детьми на основе 

 проекта "СпАрт" //Труды ученых ГЦОЛИФКа за 75 лет. Ежегодник.-М.:    

 ГЦО-ЛИФК, 1993, с. 49-51.

25. Куликов В.М. Вестник школьного туризма в России. 1997.- №3(23).16-24 б.

26. Тючкалов В.Ф. Школьный туризм как средство всестороннего развития учащихся. Саратов: Изд-во Саратов. ун-та, 1965, 87 с.

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

ҚОСЫМША А

 

1–кесте. Саяхатқа барушылардың жасы бойынша жіктелуі

 

 

 

 

 

 

Саяхатқа барушылардың жасы бойынша  жіктелуі
кіші жастағы балалар–2–ден 8 –ге  дейін жас аралығында	жасөспірімдер шақ-9–дан 14–ге дейін жас аралығында	жеткеншек шақ                    -15–24 аралығындағы жастар	ересек шақ                  -25–45 жастағы белсенді адамдар

ҚОСЫМША Б

 

2–кесте. Мектептегі туризімнің оқу жоспары және бағдарламасы.

Жалпы мектептерде туризм үш жағдайды қамту керек	Туризм саласындағы оқу жоспары  және бағдарламасы	Туристік жұмыстың негізгі педагогикалық  факторлары
педагогикалық         тұтастық	негізгі мәлімет	эмоционалды әсер (aуызша сөз, мөр, көрнекі құралдар);
оқушының        қажеттіліктер	оқу және тәрбиелеу жұмысы	туристік қарым–қатынас
оқушының        мүмкіндіктері.		өнеркәсіп (өз-өзіне қызмет ету, әр түрлі кедергілерді, өмірдегі қиыншылықтарды жеңе білу)