Қазақстан Республикасының туристік саласын дамытудың 2020 жылға дейінгі тұжырымдамасы

  2.4 Инфрақұрылым    

  Көліктік инфрақұрылым 
      Туризм индустриясының сәтті дамуы кластер ішіндегі және сыртындағы туристік қызығушылық орындарымен байланыстыратын жоғары сапалы және дамыған көліктік жүйенің болуымен сипатталады. 
      Әуе көлігі туризм индустриясын дамытуда маңызды рөл атқарады, өйткені ол кіру туризмі үшін көліктің негізгі түрі болып табылмақ. 
      Әуе көлігін дамыту үшін мынадай іс-шаралар ұсынылады: 
      қолданыстағыларын жетілдіру және жаңа (үлкен емес) әуежайлар мен Мемлекеттік шекарадан өткізу пункттерін, сондай-ақ тікұшақ алаңдарын салу; 
      әуе тасымалына қолжетімді баға ұсыну есебінен қолданыстағы ішкі әуе маршруттарға арналған рейстерді толтыру және жаңа әуе маршруттарды іске қосуды арттыру. 
      Әуе көлігін дамыту жөніндегі жобалар мынадай іс-шараларды қамтиды, бірақ мұнымен шектеліп қалмайды: 
      өткізу қабілеттін арттыру мақсатында Астана, Алматы және Шымкент қалаларындағы әуежайларды кеңейту; 
      Өскемен және Ақтау қалаларындағы әуежайларды жетілдіру; 
      Маңғыстау облысы Қарақия ауданындағы «Кендірлі» курорттық аймағында және Шығыс Қазақстан облысы Қатонқарағай ауданындағы Үлкен Нарын кентінде әуежайлар салу; 
      «Песчанка» курорты жанында және Шығыс Қазақстан облысының Марқакөл көлі маңында гидроұшақтарға арналған қону орындарын салу; 
      Шарын шатқалында, Өскемен қаласында, «Қатонқарағай» МҰТП, Марқакөл көлінде, Риддер және Ақтау қалаларында, Шерқала тауында және «Кендірлі» курортында тікұшақ алаңдарын салу. 
      Теміржол көлігі елдің тауарлық нарығының жұмыс істеуі мен дамуында және туристер мен халықтың қозғалыс қажеттілігін қанағаттандыруда маңызды рөл атқарады. Теміржолдардың негізгі рөлі басты кластерлерден туристік орталықтарға дейін үлкен ара қашықтығымен тасымалдаулар айқындалады. 
      Жолаушы көліктің басқа түрлерімен салыстырғанда теміржол көлігінің неғұрлым маңызды болып табылатын бірқатар басымдықтары бар: 
      жыл, тәулік уақыттарына және ауа райына қарамастан тасымалдаулардың жүйелілігі; 
      басқа көлік түрлерімен тасымалдау құнымен салыстырғанда тасымалдау құнының жоғары еместігі. 
      Теміржол көлігін дамыту үшін мынадай іс-шаралар ұсынылады: 
      қолданыстағыларын жетілдіру және жаңа теміржол желісінің құрылысы; 
      Астана, Алматы, Ақтау, Өскемен, Шымкент, Қызылорда, Шу, Шортанды, Қапшағай, Байқоңыр қалаларындағы, Жаңаөзен кентіндегі, сондай-ақ шекара станцияларының (Мемлекеттік шекарадан өткізу пункттерінің) басқа кластерлік орталықтардағы және туристік қызығушылықтың басты орындарындағы қолданыстағы теміржол вокзалдарының инфрақұрылымын жетілдіру; 
      қалалар арасындағы жол жүру уақытын қысқарту мақсатында жаңа (жоғары жылдамдықты) пойыздарды пайдалану. 
      алыс шет елдермен халықаралық қатынас ашуды қамтитын маршруттарды кеңейту. 
      Автомобиль көлігін дамыту үшін мынадай іс-шаралар ұсынылады; 
      қолданыстағыларын жақсарту және жаңа Мемлекеттік шекарадан өткізу пункттерін, кластерлік орталықтарда және туристік қызығушылықтың басты орталықтарында автовокзалдар мен автобус аялдамаларын салу; 
      осы жолдарда демалуға арналған аялдамаларды қоса алғанда, Мемлекеттік шекарадан өткізу пункттерінен бастап кластерлік орталықтар мен туристік қызығушылықтың басты орындарын байланыстыратын қолданыстағы жетілдіру және жаңаларын республикалық және өңірлік маңызы бар автомобиль жолдарын салу, қайта жаңғыртуға жататын автомобиль жолдарының алдын-ала тізімі 1-қосымшада.  
      Автомобиль көлігін дамыту жөніндегі жобалар мынадай іс-шараларды қамтиды, бірақ мұнымен шектеліп қалмайды: 
      «Батыс Еуропа – Батыс Қытай» халықаралық көлік дәлізінің, сондай-ақ жол бойы инфрақұрылымы объектілерінің құрылысын аяқтау; 
      Алматы қаласы маңындағы айналма автожол құрылысын аяқтау; 
      Бурабай кентіндегі, Шортанды, Қарағанды, Алматы, Қапшағай, Өскемен, Риддер, Қызылорда, Шымкент, Тараз, Байқоңыр және Ақтау қалаларындағы, Шығыс Қазақстан облысындағы «Песчанка» және «Шыңғыстай» курорттарындағы орталық автовокзалдардың инфрақұрылымын жетілдіру; 
      Қорғалжын, Тамғалы кенттеріндегі, «Алтынемел» МҰТП және Шарын шатқалындағы автобус аялдамаларын жетілдіру; 
      Су көлігін дамыту үшін қолданыстағы порттарды жетілдіру және жаңаларын салу, оның ішінде «Песчанка» курортындағы портты және Ертіс өзенінің бойындағы басқа да порттарды, сондай-ақ Ақтау қаласындағы портты жетілдіру ұсынылады. 
      Ішкі көлікті дамыту үшін мынадай іс-шаралар ұсынылады:  
      автобус аялдамаларын жаңғырту және Астана, Алматы, Өскемен, Шымкент және Ақтау, Қарағанды, Семей, Қызылорда, Тараз және басқа қалаларды қазіргі заманға сай қалалық автобустармен қамтамасыз ету арқылы қолданыстағы жергілікті автобустық қызметтер көрсетуді жетілдіру; 
      Астана және Алматы қалаларында шолу экскурсияларына және шопинг-саяхаттарға арналған туристік автобус маршруттарын ашу; 
      такси тұруға арналған белгісі бар аялдамалармен қамтамасыз етуді ескеретін, жергілікті такси қызметтерінің көрсету сапасы стандарттарын айқындау және енгізу, такси белгісі бар жаңа автокөліктер, сондай-ақ басымды түрде Астана, Өскемен, Шымкент және Ақтау қалаларында, сонымен қатар такси қызметі бар/немесе ол талап етілетін туристік қызығушылықтың барлық басты орындарындағы сапа мен жол жүру бағаларының сәйкестігі. 
      Сондай-ақ қазіргі заманғы стандарттар негізінде (көрсеткіштер және маңдайша жазулар, тротуарлар, кіші сәулет нысандары, қоғамдық дәретханалар, мүмкіндіктері шектеулі адамдар үшін абаттандыру элементтері) ірі қалаларда, кластерлік орталықтарда, 
      сондай-ақ қолданыстағы курорттық аймақтарда көше инфрақұрылымын дамыту бағдарламаларын әзірлеу (көрсеткіштер және маңдайша жазулар, тротуарлар, кіші сәулет нысандары, қоғамдық дәретханалар, мүмкіндіктері шектеулі адамдар үшін абаттандыру элементтері) ұсынылады. Осындай бағдарламаны әзірлеу ЭКСПО-2017 өткізуге дайындық шеңберінде Астана қаласы үшін ерекше маңызды. 
      «Жұмсақ» инфрақұрылым 
      «Жұмсақ» инфрақұрылымға туристік дестинацияның туристік бәсекеге қабілеттілігін арттыратын, туристер мен инвесторларға жоғары сапалы ақпарат ұсынуды, туризм мен қонақжайлылық саласындағы мамандар даярлауды қамтитын жоғары білім деңгейін қамтамасыз ететін қымбат емес, бірақ маңызды жобалар мен іс-шаралар жатады: 
      Ақпараттық ортаға жататын жобалар мен іс-шаралар мыналарды қамтиды, бірақ мұнымен шектеліп қалмайды: 
      әсіресе әуежайларда, теміржол вокзалдарында, орталық автовокзалдарда, сондай-ақ автомагистральдар бойында тегін туристік ақпарат, брондау мүмкіндіктерін, кәдесыйлар, кітаптар мен карталар сатып алу мүмкіндіктерін ұсынатын визит-орталықтары; 
      визит-орталықтарымен салыстырғанда аз, негізінен ашық аспан аясында және туристік көрнекіліктің айқындалған орындарда ірі іс-шараларды өткізу уақытында тек туристік ақпарат ұсынатын ақпараттық бюро; 
      туристік көрнекіліктің негізгі орындарын, қонақ үйлердегі және басқа да орналастыру орындарындағы, әуежайлардағы, теміржол вокзалдарындағы, орталық автовокзалдардағы, порттардағы, сондай-ақ туристік қызығушылықтың басқа да орындарындағы туристік көрсеткіштер; 
      кепілдік берілген бағдарламалар – туристік дестинациялар ұсынатын мәдени, экскурсиялық және басқа да бағдарламалар; 
      туристік көрнекілік, дестинация қызметтері мен өнімдер топтамасын ұсынатын дестинация карталары; 
      дестинация сұранысын (мысалы, келушілердің қанағаттану деңгейі), ұсыныстарды (мысалы, қонақ үйдегі қызмет көрсету) бәсекелестерді, өнімдерді және т.б. зерттеу қызметі; 
      туристік индустрияны дамытуға тартылған қонақ үйлер және басқа да орналастыру орындары, туристік көрнекілік мейрамханалары, туроператорлар, әуе желілері, жергілікті атқарушы органдар, университеттер, бұқаралық ақпарат құралдары және т.б. сияқты мүдделі тараптар арасындағы әріптестік; 
      семинарлар, ақпараттық брошюралар және туризмді дамытудың оң нәтижелерін көрсететін басқа да іс-шаралардың көмегімен жергілікті халықтың туристерге деген оң қарым-қатынасын қалыптастыру; 
      Қазақстан Республикасының туризм индустриясын дамытуға отандық, сол сияқты шетелдік инвесторларды тарту. 
      Тұжырымдамада ұсынылып отырған туризм саласы үшін кадрлар даярлау жөніндегі жобалар мен іс-шаралар туризм саласындағы жоғары, техникалық және кәсіптік білімді, сондай-ақ тренингтерді одан әрі дамыту, кәсіби оқыту жүйелерін және туризм индустриясы мен қонақжайлылық мектептерін қолдау мүмкіндігін қарауды көздейді. 
      Туристік жобаларды іске асырған жағдайда кадрларға қосымша қажеттілікті кадрларды қысқа мерзімді даярлықтан өткізу оқу орталықтарында қайта даярлау және олардың біліктілігін жоғарылату есебінен, оның ішінде Астана қаласында ЭКСПО 2017 Халықаралық мамандандырылған көрмесін өткізуге дайындық аясында толықтырған жөн.    

  2.5. Туристік саланы одан әрі дамыту жөніндегі шаралар     

 Ерекше қорғалатын  табиғи аумақтар және орман  шаруашылығы саласында 
      а) республиканың табиғи-қорық қорын барынша сақтауды, жергілікті халықпен бірлесіп табиғи ресурстар мен генетикалық ресурстарды қорғауды ескере отырып, ЕҚТА мен мемлекеттік орман қоры учаскелерінде ұзақ мерзімді пайдалануға арналған басым туристік жобаларға (бұдан әрі – басым туристік жобалар) қойылатын туристік тартымдылық өлшемдерін (бұдан әрі – өлшемдер) әзірлеу; 
      б) өлшемдерге сәйкес орман отырғызу жобасы негізінде осындай аумақтардың инфрақұрылымын дамытудың бас жоспарын (бұдан әрі – бас жоспар) әзірлеу арқылы туристік әлеуеті бар мемлекеттік орман қоры учаскелерінде туристік дамытуды жоспарлау; 
      в) ЕҚТА инфрақұрылымын дамытудың бас жоспарында ЕҚТА учаскелерінде туризмді дамытуды жоспарлау (бұдан әрі – бас жоспар); 
      г) туризмді дамытуға қатысты бас жоспарды түзету жөнінде ұсыныстар енгізе алатын туризм жөніндегі уәкілетті органмен бас жоспарларды келісу, бұл ретте халықты сауықтыруға арналған бальнеологиялық мақсаттағы жобаларды және ЕҚТА және мемлекеттік орман қоры учаскелерінде іске асыру үшін экологиялық туризмді жүзеге асыруға арналған объектілерді белгілеу; 
      д) ЕҚТА және мемлекеттік орман қоры учаскелерінде туристік жобалардың дамуын басқару мамандандырылған ұйымды белгілеу және/немесе құру арқылы жүзеге асырылуы мүмкін, бұл мынадай функциялардың орындалуын қамтамасыз етеді: 
      белгілі бір жер учаскелерін туристік мақсаттарда игеру үшін инвестициялық ағындарды қамтамасыз ету үшін мемлекеттік және жеке секторлардан әртүрлі деңгейдегі инвесторларды іздеу және тарту; 
      өлшемдерге және бас жоспарларға сәйкес басым туристік жобаларды таңдау, сондай-ақ ілеспе рұқсат беру және келісім беру рәсімдерін жүзеге асыру; 
      ұсынылатын жобаның оң экологиялық сараптамасы болған жағдайда басым туристік жобаларды іске асыру үшін ЕҚТА дирекциясына және жергілікті атқарушы органдарға инвесторларға жер учаскелерін бөлу және беру жөніндегі ұсыныстар енгізу; 
      инвесторлардың жобаларды инфрақұрылымның бас жоспарларына және экологиялық талаптарға сәйкес орындауын бақылау; 
      туристік жобаларды басқарудың өзге балама тетіктерін әзірлеу және туристік инфрақұрылымды дамыту мен басқаруда мемлекет пен жеке инвесторлардың өзара іс-қимыл жасауы.  
      е) туристік жобаларды іске асыру бойынша ЕҚТА және мемлекеттік орман қоры учаскелерін тұрақты пайдалану және басқару жағдайында мынадай шараларды қамтамасыз ету қажет: 
      ЕҚТА және мемлекеттік орман қорын пайдаланушылардың табиғи ортаға залал келтіргені үшін (заңсыз ағаш кесу, су қоймаларын ластау, жердің табиғи қабатын бүлдіру және т.б.) жауапкершілігін күшейту; 
      орман алқаптарының аумағын ұлғайту, табиғи-қорық қорының объектілерін қалпына келтіру кезінде табиғат пайдаланушыларды көтермелеу тетіктерін қарау. 
      Жер қатынастары саласында 
      Инвесторлардың жер әлеуетін барынша пайдалануы үшін ЕҚТА-да, сулы, мемлекеттік орман қоры жалпы пайдаланатын жерлерде қонақ үйлер және басқа да туристік инфрақұрылым құрылысы үшін жер телімдерін бөлу, мемлекеттің салымдар қауіпсіздігіне кепілдік беруі және тиісті инвестициялар үшін қаржылық ресурстарға инвесторлардың қолжетімділігін қамтамасыз ету мынадай баламалы тетіктермен қамтамасыз етілуі мүмкін: 
      а) ЕҚТА мен орман қоры жерін қоспағанда, туристік жобаларды дамыту мақсатында инвесторлардың жер учаскелерін жеке меншікке сатып алуының құқықтық құралдарын жасау; 
      б) мынадай ықтимал шаралар арқылы туристік жобаларды дамыту мақсатында ЕҚТА учаскелерін және орман ресурстарын ұзақ мерзімді пайдаланудың қолданыстағы институтын жетілдіру, оның ішінде туристік және рекреациялық қызметті жүзеге асыру үшін жер телімдерін ұзақ мерзімді ақылы қолдану/орманды пайдалану шартының (бұдан әрі – шарт) талаптарын жетілдіру: 
      жер телімдерін ұзақ мерзімді ақылы қолданудың/орманды пайдаланудың ең ұзақ мерзімін арттыру; 
      шартта автоматты түрде белгіленген мерзімге ұзартуды көздеу; 
      уәкілетті органның шартты біржақты тәртіппен бұзу құқығын шектеу, сонымен бірге инвестор тарапынан қандай да бір бұзушылықтар болмай, шарт мемлекет бастамасымен бұзылған жағдайда инвестор салымдарын қисынды ақтайтын көлемде өтемақы төлемдерін жүзеге асыру; 
      инвестор тарапынан шарт талаптарын айрықша бұзушылықтар болмаған жағдайда ескерту (шартты ұзартудан бас тарту туралы) мерзімін неғұрлым ұзақ мерзімге (5 жылдан 10 жылға дейін) арттыру, бұл ескерту бас тартудың негіздемесін қамтуы және жер учаскесін пайдалануға рұқсат беруге бастапқы қатысқандарды қоса алғанда, мүдделі мемлекеттік органдармен келісілуі тиіс; 
      жобаны іске асыруды жалғастырған жағдайда үшінші тұлғаларға туристік жоба мақсаттары үшін орманды пайдалану құқықтары мен міндеттемелерін беру мүмкіндігін көздеу; 
      в) бұған қоса, жер учаскелерін пайдалануға немесе меншікке беру кезінде баламалы шара ретінде инвесторларға жер учаскесін пайдалануға/сатып алуға опцион беру ұсынылады. 
      г) ауыр құрылыс материалдарын пайдаланбай, су жолақтары бар жер уческелерінде маусымдық құрылыстар мен жеңіл архитектуралық нысандар (жағалаудағы дәмханалар) салуға рұқсат беру. 
      Арнайы туристік аймақтар (АТА) саласында  
      АТА-ға қатысты мынадай шараларды іске асыру ұсынылады: 
      а) ЕҚТА, орман қоры және басқа аумақтар туристік жобаларды іске асыру үшін қолданылатын ерекше құқықтық режимдегі арнайы белгілі бір аймақтар құру мынадай шаралармен қамтамасыз етілуі мүмкін: 
      АТА ұғымын ерекше реттелетін немесе өзіндік тұжырымдамасы бар арнайы экономикалық аймақ түрі ретінде айқындау; 
      туристік жобаларды іске асыру, оның ішінде шетелдік жұмыс күшін тартуға, туристік инфрақұрылым салу үшін жер телімдерін бөлуге рұқсат алу кезінде және т.б. оңайлатылған жеңілдікті тәртібін қамтитын жағдайларда АТА айрықша режимін айқындау; 
      жер телімдерін игеру, құрылыс салу және т.б. кезінде рұқсат беру рәсімдерінен өткуді және мемлекеттік органдардың тиісті рұқсаттарын алуды оңайлату және тездету; 
      АТА тиімді басқару және «жалғыз терезе» қағидаты бойынша инвесторларға қызмет көрсету тетігін қамтамасыз ету. 
      Әлеуметтік туризм саласында 
      Мемлекетті, жұмыс берушілер мен қызметкерлерді ішінара субсидиялау тетігіне тарту арқылы туристік сертификаттарды әлеуметтік туризмді ынталандыратын құжаттар ретінде енгізу мынадай шаралармен қамтамасыз етілуі мүмкін: 
      а) туристік сертификатты екі – бухгалтерлік және статистикалық функцияны (салық салынатын базаның дұрыс қалыптастырылуын бағалау үшін және туристік ағындарды бағалау, дестинациядағы туризмді болжау және жоспарлау) жүзеге асыратын қатаң есептілік құжаты ретінде құқықтық мәртебесін реттеуді оңтайландыру; 
      б) туристік сертификаттың тиісті нысанына және түріне және оны пайдалану қағидаларына қойылатын қойылатын талаптарды айқындау. 
      Салық салу саласында 
      туристік саланы, оның ішінде әлеуметтік туризм саласында салықтық көтермелеудің қосымша шараларын қолдану мүмкіндігін қарау.  
      Көші-қон бақылауы және визаларды ресімдеу рәсімдерін оңайлату саласында 
      Мынадай шараларды іске асыру ұсынылады:  
      а) елге туристер ағынын қамтамасыз ететін экономикалық жағынан тұрақты елдердің азаматтары үшін визалық тәртіпті алып тастау немесе оны оңайлату жөніндегі жалғастыру; 
      б) шетелдік азаматтарды тіркеу және есепке алу процесін оңайлату, оның ішінде шетелдік азаматтарды тіркеу және есепке алудың, онлайн тіркелуге өтінімді берудің және электрондық тіркеуді жүзеге асырудың оңайлатылған рәсімі үшін елдер тізбесін құру; 
      в) шетелдік азаматтарды міндетті тіркеу мерзімін бір айға дейін ұзарту, тіркелу орны ауысқан кезде олардың қайта тіркеуден міндетті өтуін алып тастау. 
      Шекаралық бақылау саласында 
      а) «Шекаралық бақылау» мемлекеттік қызметі стандартын әзірлеу және оның Қазақстан Республикасы Үкіметінің қаулысымен бекіту; 
      б) шекара бойындағы, сондай-ақ іргелес мемлекеттер аумағы арқылы өтетін аумақтарда экологиялық туризмді дамыту мақсатында белгіленген тәртіппен ашылатын Мемлекеттік шекарадан өткізу пункттері арқылы туристердің халықаралық маршруттарды өтуін ретке келтіру жөніндегі мәселені зерделеу. 
      Авиациялық кеңістік саласында 
      Азаматтық авиацияны дамыту стратегиясында ішкі әуе тасымалдары нарығын дамыту үшін бәсекелі жағдайлар жасауға, оның ішінде ішкі авиарейстерді субсидиялау бағдарламаларын одан әрі дамытуға бағытталған шараларды іске асыру мүмкіндігін қарау. 
      Туристік қызметтер саласында 
      Мынадай ықтимал шараларды жүргізу арқылы туризм саласындағы уәкілетті органның туристік, оның ішінде қонақ үй қызметтерін көрсету сапасын бақылауын қамтамасыз ету: 
      а) кіру және ішкі туризм саласында тікелей туристік қызметтер көрсететін туристік индустрия қызметкерлеріне (гидтер, туристік агенттіктер қызметкерлері, туризм индустриясындағы аудармашылар) қойылатын міндетті біліктілік талаптарын/стандарттарын әзірлеу; 
      б) кіру және ішкі туризм саласында, туристік қызметтердің тиісінше көрсетілуіне бақылау және мониторинг тетігін әзірлеу; 
      Жылжымайтын мүлікке құқық саласында 
      Инвесторлар үшін түсінікті кейіннен жалға беру мүмкіндігімен туристік жылжымайтын мүліктегі үлесті меншікке алуға немесе ұзақ мерзімді ақылы пайдалануға мүмкіндік беретін демалыс клубтық жүйесін реттеу рәсімін енгізу, бұл мынадай шаралармен қамтамасыз етілуі мүмкін: 
      а) демалушылар үшін туристік объектілерде тұрудың қаржылық қолжетімділігін қамтамасыз ету және шектелген үлес меншігі немесе ұзақ мерзімді жалға алу құқығында туристік объектілер үлесін кепілді иелену мақсатында туристік жылжымайтын мүлік үлесін ұзақ мерзімді немесе өмір бойы қолдануға құқық беретін жалпы үлес меншігінің шектелген түрі ретінде «тайм-шэр» институтын құру; 
      б) демалыс клубтарын басқарудың ұйымдық-құқықтық құрылымы мен жүйесін айқындау, бұған қатысу «тайм-шэр» ерекшелігі мен өзгешелігін ескере отырып, туристік жылжымайтын мүлік объектісінің үлесін ұзақ мерзімді және өмір бойы пайдалану және иелік ету құқығын береді; 
      в) «тайм-шэр» аясында қатысушылардың құқықтары мен шектеулері көлемін, үлгілік шарттар жағдайларын (сатып алу және өз үлесін кейін жалға беру шарттарын айқындау), сондай-ақ тиісті демалыс клубтарының басқарушылық құрылымдары тарапынан орындалмаған міндеттемелер бойынша үшінші тұлғалардың дәмеленуінен туристік жылжымайтын мүлік объектісінің үлесіне құқықтарды қорғау кепілділіктерін айқындау; 
      г) «туристік объект», «туристік жылжымайтын мүлік», «туристік жабдық» ұғымдарын және басқа сабақтас ұғымдарды айқындау.    

  2.6 Институционалдық құрылым     

 Тұжырымдамада қойылған  міндеттерді орындау үшін қолданыстағы  институционалдық құрылымды нығайту,  сондай-ақ олардың туристік индустрияны  және саланы дамытудағы жалпы  өзара іс-қимыл жасау жүйесін  күшейту ұсынылады. Осыған байланысты:  
      1. Қазақстан Республикасы Үкіметінің жанындағы Туризм жөніндегі кеңестің қызметін кеңейту. 
      2. Бес туристік кластерді дамытуды жүзеге асыру үшін облыстардың, республикалық маңызы бар қалалардың жергілікті атқарушы органдары жанындағы өңірлік туризм басқармаларының қызметін күшейту және кеңейту. 
      3. Ірі туристік жобаларды әзірлеу және іске асыру, жеке инвестициялар тарту үшін туризм саласындағы уәкілетті органның бақылауымен Туризмді дамыту жөніндегі ұлттық компания құру мүмкіндігін қарау. 
      Жоспарлау және басқару 
      Қазақстан Республикасы Үкіметінің жанындағы Туризм жөніндегі кеңес 
      Қазақстан Республикасының Үкіметі туристік саланы дамытуға бағытталған мемлекеттік органдардың мемлекеттік саясатын және қызметін орындаудың негізгі үйлестірушісі ретінде туризм саясатын әзірлеудегі жетекші рөлін сақтайды. 
      Қазіргі уақытта Туризм жөніндегі кеңес өз қызметін Қазақстан Республикасы Үкіметінің жанындағы консультативтік-кеңесші орган ретінде жүзеге асырады (бұдан әрі – Кеңес). Қолданыстағы Кеңестің өкілеттіктерін оған әмірлік өкілеттіктер беру бөлігінде кеңейту ұсынылады. 
      Туризм саласындағы уәкілетті орган - туристік қызмет саласындағы мемлекеттік саясатты қалыптастыруға және іске асыруға, туристік салаға инвестициялардың тартылуына, Қазақстан Республикасының туристік қызмет туралы заңнамасының сақталуын мемлекеттік бақылауды жүзеге асыруға жауапты мемлекеттік орган.  
      Облыстардың, республикалық маңызы бар қалалардың жергілікті атқарушы органдары жанындағы өңірлік туризм басқармалары 
      Облыстардағы тиімді жұмысты қамтамасыз ету және өңірлердегі бес туристік кластерді дамыту үшін облыстық, аудандық және қалалық деңгейлерде мемлекеттік басқару құрылымын одан әрі жетілдіру қажет, оның ішінде бекітілген үлгілік құрылымға өзгерістер енгізу және басқармаларға жүктелген функцияларды оңтайландыру арқылы олардың санын көбейту, оның ішінде: 
      өңірлік деңгейде ұсынылатын туристік өнімді жобалау және кәсіптік әзірлеу (ұзақ мерзімдік жоспарды); 
      өңірлік деңгейде туристік өнімді, жобаларды ілгерілету мен іске асыруға қолдау көрсету және жәрдемдесу; 
      дестинацияларды ілгерілету, оның ішінде бренд жасау және имиджді қалыптастыру; 
      туристік дестинацияларды үйлестіру және басқару; 
      туристік ақпараттық орталықтарын тұрақты қолдау, сондай-ақ олардың туристер үшін қол жетімділігін қамтамасыз ету; 
      туризм саласындағы уәкілетті органмен туризмді ілгерілету жөніндегі жыл сайынғы жедел және маркетингтік жоспарларды келісу; 
      дестинацияларды дамыту және ілгерілету үшін арнайы іс-шараларды әзірлеу, ұйымдастыру және өткізу; 
      қонақ үй типіндегі орналастыру орындарына сертификат беру арқылы сыныптау іс-рәсімдерін жүзеге асыру, орналастыру орындарының туристік қызметтерді орындауын бақылауды қамтамасыз ету. 
      Бұған қоса облыстардың, республикалық маңызы бар қалалардың жергілікті атқарушы органдарының және туризм саласындағы уәкілетті органның өзара іс-қимылын туризмге жетекшілік ететін өңірлік құрылымдардың туризм саласындағы уәкілетті органға тікелей бағынышты болуы арқылы күшейту ұсынылады. 
      Дамыту және ілгерілету 
      Туризмді дамыту жөніндегі ұлттық компания 
      Туризмді дамыту контексінде анағұрлым басым ұлттық туристік жобаларды ілгерілету үшін туризм саласындағы уәкілетті органның бақылауымен Туризмді дамыту жөніндегі ұлттық компанияны құру мүмкіндігін қарастыру ұсынылады. Компанияның негізгі функцияларына мынадай өкілеттіктерді енгізу көзделеді: 
      ілеспе, оның ішінде құрылыс және негізгі инфрақұрылым саласындағы бағдарламаларды қолдау және іске асыру; 
      ұлттық жобаларға қатысуға басты туристік жобалар инвесторлары мен операторларын тарту, осындай жобаларды жоспарлау мен дамытуда негізгі рөлді орындау және сәйкесінше: 
      іске асыру үшін жер телімдерін инвесторлар мен операторларға пайдалануға/жеке меншікке беруді басқару және оны жүзеге асыру; 
      туристік жобалар инвесторлары мен операторларын мемлекеттік қолдау шараларын әзірлеу және ұсыну. 
      Сондай-ақ компанияны мынадай функциялармен бөлеу орынды:  
      мемлекет меншігіндегі жер учаскелерін кедергісіз беру құқығы, жер учаскелерін бөлу, оның ішінде жеке меншіктегі жер учаскелерін туризм объектілерін салу үшін берудегі мемлекет қолдауы; 
      жобаларды іске асырудан және қайта қаржыландырудан түсетін пайданы туристік жобаларды дамытуға алу құқығы; туризм саласындағы шетелдік мамандарды еркін тарту құқығы    

  2.7. Имидждік стратегия      

 Имидждік стратегияны  дамыту шеңберінде мынадай шараларды  шешу мүмкіндігін қарастыру: 
      халықаралық нарықтарда жұмыс үшін туристік бренд әзірлеу, сондай-ақ ақпаратты іздестіру маркетингі (SEM) орналастыруды қоса алғанда, мамандандырылған вебсайттардағы баннерлер, мобильді жарнама, Веб (Web) 2.0 құралдарын ілгерілету арқылы орналастыруды қоса алғандағы интернет-маркетинг, сондай-ақ Қазақстан бойынша барлық туристік ұсыныстарды көрсететін және онлайн-брондау қызметін ұсынатын мамандандырылған онлайн-тұғырнамалар құру; 
      негізгі нарықтарда Қазақстанның туристік өкілдіктерін ашу. Бірінші кезеңде Ресей Федерациясында, Гонконгте бір өкілдік және Батыс Еуропа елдері үшін біреуін ашу ұсынылады. Кейіннен азиялық нарықты анағұрлым толық қамту, сондай-ақ Еуропадағы өкілдіктер санын ұлғайту жоспарлануда; 
      қазақстандық туристік компаниялардың өз туристік өнімдерін халықаралық нарықта ілгерілетуіне қатысуын ынталандыру, оның ішінде халықаралық туристік көрмелерге қатысуын ішінара субсидиялау есебінен; 
      Қазақстанның туристік өнімдерін ақпараттандыру және ілгерілету мақсатында көшпелі іс-шараларды, оның ішінде бұқаралық ақпарат құралдарының өкілдері мен туризм индустриясының шетелдік кәсіпқойлары үшін Қазақстан бойынша таныстыру турларын ұйымдастыру.    

  2.8 Жылдам әсер шаралары      

 Қазақстанда туристік  саланы дамыту келесі екі жылда  мынадай жағдайларды орындаған  кезде елеулі коммерциялық нәтижелерге  алып келуі мүмкін: 
      белгілі бір туристік өнімдерді тиісті жиынтықтау және коммерциялау; 
      Қазақстанның ішінде, сондай-ақ Қазақстан мен басқа елдер арасында әуе қатынастарының көлемін арттыру және оның құнын қысқарту; 
      ілгерілету жөніндегі нақты іс-шараларды кәсіптік айқындау және іске асыру; 
      Жоғарыда көрсетілген өлшемдердің негізінде мынадай «жылдам нәтижелерге» қол жеткізуге болады: 
      халықаралық конференциялар мен ірі оқиғалар басымдығы жағдайында Астана және Алматы қалаларында MICE-туризм өнімдерін құру; 
      халықаралық кездесулер нарығында Астана мен Алматы қалаларының тиімді ілгерілеуін және өкілдік етуін, күзгі–қысқы кезеңде инфрақұрылымға жүктемені барабар бөлуді қамтамасыз ете отырып, қалалық билік пен бизнес арасындағы үйлестіруші және байланыстырушы буын болатын мемлекеттік мамандандырылған қала құрылымын (компанияны) Конференц-Бюроны құру; 
      сонымен қатар бір жыл ішінде күзгі-қысқы мезгілде жаңа шаралар тарту арқылы туристік инфрақұрылым қысымдарын дұрыс бөлу; 
      Шығыс Қазақстан мен Оңтүстік Қазақстан кластерлерінде, сондай-ақ бүкіл Қазақстан бойынша бірнеше турлар әзірлеу; 
      ілгерілету жөніндегі онлайн іс-шаралар, оның ішінде Гугл Жер Планетасы және Трип Эдвайзор (Google Earth и TripAdvisor) сияқты жетекші Интернет-тұғырнамаларда және «Facebook» және «Twitter» секілді әлеуметтік желілердің көмегімен іс-шаралар өткізу. 
      Ірі туристік жобаларды іске асыру және құрылған инфрақұрылымдық объектілерді, туристік ресурстарды кейінгі басқару үшін жоғары буынды туризм мамандарына, туристік индустрия басқарушыларына қажеттілік туындайды. Осыған байланысты Назарбаев Университетімен ынтымақтастық мүмкіндігін қарастыру ұсынылады. 
      Бұдан басқа, 2013 жылы көрсетілетін қызметтер сапасы мен ішкі менеджмент жүйесін арттыру мақсатында туризм саласындағы туристік компаниялар мен орналастыру орындары объектілерінің басшылары үшін, оның ішінде Мемлекет басшысының Австрия Республикасына сапары барысында Өзара түсіністік туралы меморандумға қол қойылған Австриялық WIFIINTERNATIONAL компаниясын тарта отырып, біліктілікті жоғарылату жөніндегі тренингтер мен курстар түрінде оқыту жүйесін енгізуді жүзеге асыру ұсынылады. Туристердің ағымдағы ағыны үшін ақпарат ұсыну мақсатында Астана және Алматы қалаларында пилоттық «визит-орталықтарын» іске қосу ұсынылады. 
      Сонымен бірге, елдегі туризмді дамытудың қазіргі қарқынын ескере отырып, сондай-ақ экономикаға мультипликативтік нәтижені оңтайлы арттыру мақсатында тиісті салалық бағдарламалар мен жоспарларға бір уақытта сабақтас секторларды басым дамытуды енгізу қажеттігі ұсынылады, оның ішінде: 
      1. Тамақ өнеркәсібі, оның ішінде Ұлттық өнімдер (азық-түлік өнімдері, сусындар өндірісі). 
      2. Қонақ үй және туристік объектілердің құрылысы жөніндегі жобалау және құрылыс салу қызметтері. 
      3. Ойын-сауық және демалыс индустриясы, оның ішінде киноиндустрия, ойын-сауыққа арналған бұйымдар, ойыншықтар өндіріс, ойын-сауық саласындағы қызмет және т.с.с.  
      4. Қолөнердің барлық түрлері, оның ішінде ұлттық кәдесый өнімдері. 
      5. Тамақтандыру индустриясы, оның ішінде қазіргі ұлттық аспаздық.    

  ҚОСЫМША 
      Тұжырымдаманы іске асыру көзделетін нормативтік құқықтық актілер тізбесі     

 Тұжырымдама міндеттерін  іске асыру мынадай нормативтік  құқықтық актілер арқылы қамтамасыз  етіледі: 
      1. Қазақстан Республикасының Конституциясы; 
      2. «Қазақстан-2050» стратегиясы: қалыптасқан мемлекеттің жаңа саяси бағыты; 
      3. Қазақстан Республикасының Кодекстері: Азаматтық, Жер, Су, Орман, Салық, Экологиялық, Әкімшілік құқық бұзушылық туралы және т.б.; 
      4. Қазақстан Республикасының Заңдары: «Қазақстан Республикасындағы туристік қызмет туралы», «Ерекше қорғалатын табиғи аумақтар туралы», «Шетелдіктердің құқықтық жағдайы туралы», «Жылжымайтын мүлік құқығын мемлекеттік тіркеу туралы», «Халықтың көші-қоны туралы» және т.б.; 
      5. Қазақстан Республикасы Президентінің 2010 жылғы 19 наурыздағы № 958 Жарлығымен бекітілген Қазақстан Республикасын үдемелі индустриялық-инновациялық дамыту жөніндегі 2010-2014 жылдарға арналған мемлекеттік бағдарлама; 
      6. Қазақстан Республикасы Үкіметінің 2010 жылғы 11 қазандағы № 1048 қаулысымен бекітілген Қазақстан Республикасы туристік индустриясының перспективалы бағыттарын дамыту жөніндегі 2010-2014 жылдарға арналған салалық бағдарлама; 
      7. Қазақстан Республикасы Үкіметінің қаулылары: «Республикалық маңызы бар ерекше қорғалатын табиғи аумақтар тізімін бекіту туралы» 2006 жылғы 10 қарашадағы № 1074, «Мемлекеттік ұлттық табиғи парктердегі туристік және рекреациялық қызметті жүзеге асыру және туристік және рекреациялық қызметті жүзеге асыру үшін пайдалануға берілген мемлекеттік ұлттық табиғи парктер учаскелерін құрылыс объектілеріне пайдалануға рұқсат беру ережелерін бекіту туралы» 2006 жылғы 7 қарашадағы № 1063, «Қазақстан Республикасына иммигранттардың келуі және тұруы, сондай-ақ Қазақстан Республикасының Мемлекеттік шекарасынан заңсыз өткен, Қазақстан Республикасы аумағында заңсыз жүрген шетелдіктер мен азаматтығы жоқ тұлғаларды, сондай-ақ Қазақстан Республикасына келуге тыйым салынған азаматтарды есепке алу ережелерін бекіту туралы» 2012 жылғы 21 қаңтардағы № 148 және басқа; 
      8. Орталық және жергілікті атқарушы органдардың стратегиялық жоспарлары.     

 Қысқартылған сөздер  тізімі: 
      Институттар мен компаниялар: 
      SMIT – Туризмдегі Морокко инжирингтік қоғамы 
      ХЖТБ – Халықаралық жастар туризм бюросы 
      САҚ – Сыртқы экономикалық акционерлік қоғамы 
      КОБОК – Кәсіптік одақтардың бүкілодақтық орталық кеңесі 
      ҚҚМА – Қазақстандық қонақ үйлер және мейрамханалар қауымдастығы 
      ҚТА – Қазақстандық туристік қауымдастығы  
      ҰТӘ – Ұлттық туристік әкімшілік 
      БҰҰ – Біріккен Ұлттар Ұйымы  
      ҰҚК ШҚ – Ұлттық Қауіпсіздік Комитетінің Шекара қызметі  
      ТЭОК – Туризм және экскурсия жөніндегі орталық кеңес 
      UNWTO – Бүкіләлемдік туристік ұйым 
      ЮНЕСКО (ағылш.UNESCO) – Білім, ғылым және мәдениет мәселелері бойынша Біріккен Ұлттар ұйымы