Бетон қоспасын дайындаудың технологиялық үрдісінің қысқаша сипатталуы

Осындай қондырғыларда цементтің жіберілуі  пневматикалық әдіспен, ал аз қуатты қондырғылар үшін тік элеваторлар  көмегімен жүзеге асырылады. Мөлшерлегіш  үсті бункерлер немесе шығыс бункерлер  құрғақ құрамдас бөліктерінің 2 - 4 сағаттық қоры ретіндегі аралық сыйымдылықтар  болып табылады. Ол материалдар фракцияларының және толтырғыштар түрінің, сонымен  қатар, цементтер маркасы мен  басқа тұтқыр заттардың қажетті  мөлшеріне сәйкес қалқалармен бөлінген аралықтардан құралады. Бункердің кез  – келген аралығы босаған кезде  оның толтырылуы басталады. Бұл жағдайда аралықтардың толтырылу кезіктілігі  босалу кезектілігінен тәуелді болмайды. Бұндай аралықтардың аз саныннынң толтырылуының  қатаң алгоритмі өндірістің жалпы  ырғығын бұзбайды, және бункерлердің босауының кезектілігіне сәйкес толтырылу кезектілігін қатаң түрде  сақтайтын автоматикалық коррекцияның шығаруына мүмкіндік береді.

Қоспаның  барлық материалдары алынғанан кейін, циклдік әрекетті автоматтандырылған мөлшерлегіштердің толтырылу үрдісі басталады. Мөлшерлегіштер қоспаның құрамдас бөліктерінің керекті шамасын қабылдағаннан  соң, материалдар жіберілуі тоқтатылады  да, қоспаның құрамдас бөліктері жима құйғышқа түседі. Сонымен қатар, су мен химиялық үстемелер өзінің мөлшергіштері арқылы жима құйғышқа түседі. Ары қарай барлық құрамдас бөліктер бетон араластырғышқа түседі. Қоспаның жақсы араласуы үшін мөлшерлегіштер бірнеше сатылы босатылады, бұл, өз алдында, қоспа материалдарының жима құйғышқа біртіндеп түсуін қамтамасыз етеді. Араластыру үрдісі біткен кезде дайын бетонды қоспа бетон араластырғыштан шығарылады да, үрдіс қайталанады.

2.  Басқару жүйесін құруға кететін капиталды шығындар

 

Басқару жүйені құруға кететін капиталды  шығындар келесідей құралады:

1. құрастырушылардың жалақысы (әлеуметтік қажеттіліктеге аударылатынмен қоса);

б)  ақпараттандыру құралдарын сатып алуға кететін  шығындар;

в) монтажға кететін шығындар.

1. Құрастырушылардың жалақысы

 

Басқару жүйесін жасау мен ендіру үшін сәйкес жалақысы бар келесідей персоналдар  қажет: 4.1-кестесінде көрсетілген.

 

4.1 к е с т е –  Жалақыға кететін шығындар

Мамандық	Саны, адам	Ендіру мерзімі, ай	Айлық белгіленгенжалақы, теңге	Барлығы, теңге
Бас-инженер жобалаушы Инженер-жобалаушы Инженер-системотехник Инженер-программист Слесарь-наладчик КИПиА	1 1 1 1 1	2 2 1 1 1	100000 80000 80000 150000 80000	200000 160000 80000 80000 80000
Барлығы :				670000

 

Аударулармен  қоса жалақы келесі формуламен (формула 4.1) есептелінеді

_.,                    (4.1)

мұндағы С_жалпы. – құрастырушылардың жалақысы, теңге;

Н_з.қ – зейнетақы қорына аударудың нормасы, %;

Н_әл.қ – әлеуметтік қажеттіліктерге аударудың нормасы, %.

Зейнетақы қорына аударудың нормасы – 10%, әлеуметтік қажеттіліктерге аударудың нормасы  – 11%.

2. Аспаптар мен автоматтандыру құралдарын сатып алуға кететін шығындар

 

4.2 к е c т е – Басқару жүйелері құралдарына кететін шығындар

Аталуы	Тип	Саны	Бағасы, теңге	Жалпы бағасы, теңге
Микропроцессорлық техника және программалық қамсыздандыру
Қоректену блогы	PS 407, 10 A	1	115233	115233
Орталық процессор	CPU 414-2	1	603003	603003
Жадының микро картасы 1024 Кбайт	Simatic S7 Micro	1	115233	115233
Аналогты сигналдарды енгізу модулі, 8 канал	SM 431	2	170613	341226
Дискретті сигналдарды енгізу модулі, 32 канал	SM 421	2	54315	108630
Дискретті сигналдарды шығару модулі, 32 канал	SM 422	1	79662	79662
Жұмыс орны станциясы	Intel Core i3, 3.1GHz	1	157700	157700
Оператор панелі	ОР-270	1	54315	54315
Үздіксіз қоректену блогы	APC	1	33350	33350
Бағдарламамен қамтамасыздандыру	WinCC, SCADA System + Widows XP Pro+Simatic STEP7+SQL+Delphi	1	905250	905250
Қосымшалары бар шкаф		1	1800000	1800000
Бағдарламалық қамтамасыздандыруға және құрыларға кететін шығындар				4313602
Өлшеуші құрылғылар	SIWAREX R	5	69450	347250
Ылғалдылық датчигі	Siemens QFA 2000	2	35000	70000
Деңгей датчигі	Siemens Pointek CLS 200	12	76191	914292
Электро двигатель	6000 об/мин	5	9000	45000
радиоизотопный плотномер	Troxler 3450	1	1184000	1184000
Автоматтандыруды құрайтын құралдарға кететін жалпы шығындар				2560542
Cб				6874144

Ескерілмеген жабдықтарға кететін капиталды шығындарды жалпы бағасының 5 %-нен есептейміз (формула 4.2)

                           (4.2)

 Құрылғыларды  алуға және автоматтандыру құралдарын  алуға кететін жалпы капитальды  шығындар (формула 4.3)

                                                            (4.3)

3. Жабдықтардың монтажына кететін шығындар

 

Жабдықтардың монтажына кететін шығындар капиталды шығындар бағасының 18%-ін құрайды (формула 4.4)

                                                    (4.4)

Сонымен, автоматтандыру жүйесін жасау мен  ендіруге кететін капиталды шығындар көлемі (формула 4.5)

                                                       (4.5)

 

4.2.4 Автоматтандыру жүйесін  жабдықтауға кететін шығын көлемі

Автоматтандыру жүйесін жабдықтауға кететін шығын көлемі, оның құрылуына кететін капитал шығындарының  2,3% құрайды (формула 4.6)

                                               (4.6)

теңге.

 

3.  Жөндеуге кететін шығынлар

 

Программалық  қамсыздандыруды ендіруге  машина уақытының 50 сағаты қажет. Машина уақыты амортизацияға, ремонт жасауға, электроэнергияға, оператордың аударыммен қоса жалақысына кететін шығындар көлемінің жабдықтардың жұмыс жасау уақытының жалпы фондына қатынасымен есептелінеді.

 

1.  Амортизациялық аудармалар

 

Амортизациялық  аудармалар жұмыс орны станциясының бағасының 12,5% құрайды

А=С_р.с*0,125=_. 6874144*0,125=6874144*0,125= 859268теңге

 

2. Автоматтандыру құралдарының ағымдағы жөндеулерге кететін шығындар

Жөндеу жұмыстарына кететін шығындар автоматтарндыру жүйесін құруға кететін капитал шығындардың 2,5% құрайды

С_рем=С_р.с.*0,1=6874144*0,025= 171853,6теңге.

 

3. Электроэнергияға кететін шығындар

Электроэнергияға  кететін шығындар (формула 4.7)

                                          (4.7)                                                                             

мұндағы Ф – уақыттың жылдық фонды;

К – қолданылатын энергия, 0,2 кВт-қа тең;

С –бір кВт электроэнергия 14,6 теңгеге тең.

 

Сонда машина уақытының бағасы келесідей анықталады (формула 4.8)

                                         (4.8)

 

Программаны ендіруге қажет қорытынды шығын

4.  Автоматты басқару жүйесін ендіруінің экономикалық тиімділігін есептеу

 

Жылдық  экономикалық эффект (Э_г) келесі формула бойынша есептеледі

Э_г=Э-(Е_н)* К_доп      (4.9)

мұндағы  Э – экономия, теңге;

Е_н – тиімділіктің нормативті коэффициенті.

Автоматтандыру жүйесін ендіруге кететін капиталды шығындардың  экономикалық тиімділігінің  нормативті коэффициенті 0,32-ге тең деп алынады.

Экономия  келесі құрастырушылардан тұратын  болады:

• қызмет ету персоналдарының қысқартылуы.

1.  Қызмет көрсететін персоналдың негізгі жалақысының жылдық қорын есептеу

 

Құрастырылған автоматты басқару жүйесіне қызмет көрсету песоналдары қолданылады, 4.3 – кестесінде көрсетілген.

 

 

 

4.3 к е  с т е – Қызмет көрсететін персоналдар тізімі

Мамандық	Саны	Айлық белгіленген жалақы, теңге.	Жылдық жалақы, теңге.
Инженер-технолог	1	95000	1140000
Оператор	4	70000	3360000
Барлығы	5		4500000

Қызмет ететін персоналға аударымдармен қоса жалақының жылдық қоры келесідей болады

            (4.11)

Бір жұмысшы  уақытының жоспарлық балансының есептелуі 3.4 кестеде келтірілген.

4.4 к е с т е – Жұмыс уақытының жылдық балансы

Баланс статьясы	Үзіліссіз өндіріс
1. Календарлық уақыт, Тк	365
2. Жұмыс емес күндердің саны, сонмын бірге      – мейрам – демалыс	114 10 104
3. Жұмыс уақытының номиналды қоры, Тн	251
4. Жұмысқа шықпаған күндер, сонымен бірге – кезекті және қосымша отпуск ауру бойынша мем. міндеттіліктер студенттерге отпуск	24 15 7 1 1
5. Жұмыс уақытының эффектілі қоры Тэф.	227
6. Ниминалды уақытты қолдану                       (Тэф/Тн)*100	90,44
7. Жұмыс күнінің узақтылығы, сағ	8
8. Жұмыс уақытының қоры, сағ	1816

Автоматты басқару жүйесін ендіргеннен кейін қызмет көрсету персоналдары 2 адамға – 2 операторға қысқарады. Сонда қысқартылған қызмет көрсетуші персоналдың аударыммен қоса жылдық қоры:

Жалақының қысқартылған жылдық қоры – 720000 теңге.

Персоналдарды қысқарту арқылы аударыммен қоса жалақы бойынша үнемдеу келесідей болады

 

Осыдан  үнемдеу келесідей

Э= Ф_жқ.жа -С_енд=4945500-5874,45=4939625,55 теңге.

Жылдық  экономикалық тиімділік

Э_жэ=4939625,55- 0,32*9650036,438=  1851613,89 теңге.

 

Шығындардың өзін-өзі өтеу мерзімін келесі формуламен есептейміз

                                        Т_окуп. = К_доп / Э      (4.12)

Т_{өтеу мерз.}= 9650036,438/4939625,55 =1,95жыл≈2жыл

 

5.  Қаржы жоспары

 

Кредит бойынша банктік пайызды  және өндіріс кезінде ақша құнының өзгеруін есепке алу үшін дисконттауды жүргізу керек.  Бұл үшін болашақ үнемділіктің мәні жыл бойынша дисконттау коэффициентіне көбейтіледі.

Банктік пайыз 10% болсын. Сонда бірінші, екінші, үшінші, төртінші, бесінші жылдар үшін дисконттай коэффициенттерін аламыз:

;          ;

;

Дисконттау коэффициенттерін есепке алғандағы пайда мынаған  тең:

1 жыл  – 4939625,55 теңге*0,909=4490119,625теңге;

2 жыл– 4939625,55 теңге*0,826=4080130,704теңге;

3 жыл– 4939625,55 теңге*0,751=3709658,788теңге;

 

Бірінші  2 жылдағы пайда 8570250,329 теңге, ол инвестицияға кеткен 9650036,438 теңгені жаппайды. Инвестисияны жабу үшін 556355,13 теңге жетпейді.

Демек, дисконттауды есепке алғандағы шығындардың орнын  толтыру:

жыл немесе 2 жыл, 6 ай.

 

Қорытындылай  келе, жобаның шығындарын орнын толтыру 2 жыл 6 ай құрайды, бұл нормативті өзін-өзі  өтеу мерзімінен аз. Демек, ендірілетін  жүйе қолайлы, оны пайдалануға ұсынуға  болады. Шығындардың орнын толтыруын  есептеу кезінде басқарудағы  тез орындаушылықтың әсері және апаттық жағдайлардың пайда болуы  есепке алынбаған, бұл қондырғының  тиімділігіне, өнімнің есебіне, қондырғының  тұрып қалу уақытын азайтуға, демек  табыстың жоғарлауына біршама әсер етеді. Автоматтандыру еңбек өнімділігінің  өсуінің қайнар көзі болып табылады.

 

 

5. Өміртіршілік қауіпсіздік бөлімі