Жылжу механизмдері

Мазмұны

1.  Кіріспе

1.1.  Мұнаралы кран

2  Жүкалғыш  лайықтаулар

2.1. Ілмек

3   Жүк таситын және  ауыр құрылғылардың элементтері 

4 Тежегіш. Жалпы талаптар. Тежегіш құрылғыларының 

     квалификациясы. Жалпы мінездеме

4.1. Ленталық тежегіштер 

4.2. Өстік басқышы бар тежегіш

5 Жүк көтергіш механизмі

5.1. Жүк көтергіш механизмдерінің сызбасы 

6 Жылжу механизмдері 

6.1. Қозғалтқыш дөңгелектері  бар жылжу механизмдерінің   

      Құрылысы

    Қорытынды

     Әдебиеттер

 

 

 

 

 

 

 

 

1 К і р і с п е

  Құрылыс өндірісінде құрылыс машиналары мен механизмдер кеңінен қолданылады. Құрылыс машиналары түрлеріне қарай және атқару қызметіне қарай жікеледі.

  Құрылыс машиналары мен жабдықтарына жататындар:

• Тиеп-түсіру машиналары;
• Жер жұмыстары машиналары;
• Жүк көтергіш машиналары;
• Бетон дайындау машиналары;
• Әрлеу машиналары.

  Жүк көтергіш машиналарының атқаратын қызметі көлденең және тігінен жүктерді бір орыннан екінші орынға ауыстыру үшін қажет. Құрылыс саласында жебелі жүк көтергіш крандар кеңінен қолданылыады. Жүк көтергіш крандардың басты құрылысы вертикалды телескопиялық бағанадан, башмактардан, жебеден, көтеру және жылжыту меанизмдерінен тұрады.

  Жалпы құрылыс машиналары капиталды құрылыста құрылыс-монтажды және арнайы процестерді жүзеге асыру үшін қажет.

  Құрылыс өндірісі екі жүйеден трады:

1. Құрылыс өндірісінің технологиясы;

2. Құрылыс өндірісін ұйымдастыру.

  Құрылыс өндіріс технологиясы дегеніміз – құрылыс материалдарын дайындау, шикізат және құрылыс өнімдерін өндіретін әдістерді айтамыз.

Құрылыс өнімдерінің технологиясы құрылыс пен ғимараттарды салу және құрылыс процестерінің технологиясыынан тұрады.

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

1.1 Мұнаралы кран

  Жүк көтергіш машиналар және механизмдер жүктердің орын ауыстыруы үшін және адамдарды тік бойымен және оларды бір аудан нүктесінен тасымалдауға арналған, қызмет көрсетілетін машинамен басқасына.

  Пәтер-үйлік, өнеркәсіпті, ауылдық және гидротехникалық құрылыста құрылыс-монтаж жұмыстарын орындауда мұнаралық крандар кең қолданылады, бұл конструкция жебе астылық көлемді және  қажетсіз шарттарды қамтамасыз етіп, құрамалы конструкциялардың монтажын және технологиялық жабдықтауларын орындауға арналған.

  Машина жүк көтерімділігін машинаның жүк көтеру шамасына жүк жұмысын орындауға есептеленетін жүкті номиналдық (максималдық) көпшілік деп атайды. Мынау мөлшер дене инерциялық және гравитация қасиеттер мінездесін береді, ол машина әрекеттері және пунктіне байланысты жығылудан тәуелді болмайды ¬ көпшілік бірліктерінде (кг,т). Көпшіліктің айырмашылық ауырлық күші, жерге дене өзіне тартуының күш анықтаушы, әрекет пунктісінде байланысты жығылу жеделдетуіне тәуелді болады және күш бірліктерінде айтылады. ( Н, кН). Дене салмағы - ол күш, қайсымен дене астына ¬ ауырлық күш тірекке әсер етеді. Егер тірек жердің салыстырмалы немесе біркелкі дене қозғайды,бірақ, дене салмақтық ауырлық күшіде бірдей. Тездетумен көтеру жанында дене салмағы көбірек күш ауырлық. Арақатынас аралық салмақты (Н), көпшілігімен (кг) формуласымен айтылады, қайда  - ¬ еркін жығылу. Жүк көтерімділігі мағынасына органға жүк алғыш пен көршілес лайықтаулардың көпшілігін, қосалқы құрылғылардың, ал жүкке арналған ¬ көтергіш машиналардың, жинақталған грейфермен, электро-магнитпен, спредермен, қауғамен, сонымен қатар және олардын көпшілікті. Қазіргі жүк көтергіш машиналардың жүк көтерімділігі тербеледі – 50-100 кг көпшілікпен көтеруге арналған құрылғылар және бөлшектердің станоктарына құруларды болады, ал көпшілікпен ауыр жабдықтау монтажына арналған жүк көтергіш машиналар, орналасушы жүктерде кездеседі 800 т .

  Өзі жүретін және мұнаралық крандардың тұрақтылық аударуға қарсы жұмыс барысында жүк таситын кезең, жебе ұшуына жүк салмақ анықталатын туындысымен сипатталады.

  Негізгілерге келесі параметрлерді жатады :

  Ұшу ( м ) жебенің - тік осі аралық ара қашықтық жебе айналулары және көтерілуші жүк тік осімен;

  Биік ( м ) ілмек көтеруі - ең үлкен биікке оның көтерілуі ¬ рельстердің кішкене басының, қайсыларға кран орналасады;

 

  Жылдамдық ( м/мин) көтеруді немесе жүк түсіруінің - жолдардын ұзындық, жүр жүкпен уақыттардын бірлігіне тікпен;

  Жылдамдық ( м/мин) кран жылжулары - жолдардын ұзындық, кранмен өтетінді уақыттардың бірлігіне.

Құрылысы бойынша мұнаралық кран анықталғандай басы айналдырылатын,  консольді қарсы жүктелген және жебесі көтергіштік болып келген  (сурет 2.1).

 

 

Сурет 2.1. Мұнаралы кран сызбасы:

 

 

 

 

 

 

Сурет 2.2. Жебе сызбасы:    көтергіштік;

 

 

Жылжу механизмі барысынын тәуелділігінде мұнаралық крандар бөлінеді: өзі жүретін және өзі жүрмейтін, соңғыларды орыны ауысатын  және орыны ауыспайтын ( өздігінен көтерілетін).

Негізгі бөлімдері мұнаралық крандар (сурет 2.3). Келу өтетін құрылғы 2, мұнара 9, тіреп - айналдыратын құрылғы 3, жебе 7, жүк таситын лебедка 10, жүк таситын полиспаст 12, жебелік полиспаст 6, жебелік лебедка 5, қозғалу механизмі1, айналдыратын платформа 4, бұрылу механизмі 11 және басқару кабинасы 8.

Крандар жүк көтерімділігіне шек қоюмен жабдықталған, көтеру биіктері жүк таситын оқтізерлер және кран жылжулары .

 

 

Сурет 2.3. Құбырлы мұнаралы кран

 

Крандардың өтетін құрылғысы арбашалардан түзеледі, тіреу арқалық, рамалардан өтетін дөңгелек (катоктардың) және жылжу механизмі. Құрылғыларды тіреудің бөлімдері мұнаралық кранды қолдануы үшін келесі сызбалар өтетіндігіне байлансты құрылғылардан тұрады:

а) механизм орналасқан тіреудің рамаға (айналу беріледі екі алдынғылардың немесе артқылардың дөңгелек орналасқан әр түрлі рельстерде);

б) механизм орналасқан халық тіреулердің арқалық порталды (айналым екі дөңгелекпен орналасқан бірдей рельсте);

в ) механизм орналасқан арнайыны өлшегіш арбашаға (бір немесе екі дөңгелек арбашалар айналу ауырлығы беріледі). Бастаушылар арбашалар жайғастырады бірде немесе әр түрлілердің рельстерде.

Көптеген мұнаралық крандарда өтетін құрылғыларда тіреу рамалары болады, жегілген айналдыратын тіреуіштермен жабдықталған көсем үшін крандардың қисық аз радиусі (7—12 м ). Бұлардың механизмдерін оқиғаларда өтетін арбашаларды жабдықтайды (сурет 2.4).

Электр қозғалтқышының айналуы 4 құрттық редуктор арқылы 3 және тістік тежеу 1 шкивпен электр-магниттік тежеуішке беріледі. 2. Тежеуіш шкивімен екі құдықтық электромагниттік тежеуішті байланыстырушы муфта болып табылады. Кран өтетін құрылғы тіреу рамасы көсем жегілген тіреуіштер арқылы ( желбаққыштар ) өтетін дөңгелек арбаша. Желбаққыш рамалық осьпен,

 

 

 

 

 

 

 

 

Сүрет 2.4. Шарикті тіреп - айналдыратын құрылғы:

                            а – бір қатарлы, тіреумен байланысқан, ал арбаша өтетін -шквормен. Кран айналдырылған алаңмен жанында жолдарда төртеуінің екеуі тіреуіш осьтарында еркін айналады, ал қалған екеуі бекітілген. Жүретін арбашаның тіреуіштерді сүйеп тұрған бөлігі, бұралады соңғы және тіреуіштермен бірге кран қозғалыстарының бағыттарын жасай алады.

Жүкті тиеудің барлық мұнаралық крандардың тіреу бөлімі және олардың жүру дөңгелегі арқылы өтетін рельсті жолмен түсіндіріледі. Крандардың біреуі тіреу рамалар немесе жалпақ арбаша түрінде, ал басқалары - шатыр тәрізді немесе тік бұрышты форма түрінде.

Мұнаралары крандардың бұрыштық қапталын болаттан істейді. Ереже боынша, мұнара төрт бұрышты түрде болады. Крандардың мұнарасы кейде өзгергіш қимамен құбырлы биік бағана сияқты болады.

Крандарға тіреп - айналдыратын құрылғының қомақты айналдыратын кішкене бастар түрінде айналдырмайтын мұнаралармен орындайды және кішкене бастармен, бір мұнара ішінде. Крандарда айналдыратын мұнаралармен және платформамен тіреп - айналдыратын шарикті шеңберді болады, орналасқан аралық платформамен және рамамен өтетін, мұнаралар айналу қамтамасыз етуші және платформамен салыстырмалы өтетін бөлімнің ( сурет 2.4).

Сурет 2.5. Бұрылу механизмі кинематикалық сұлбасы редуктормен: а - планетарлық;

 Сурет 2.5 КБ сериялары  крандарға арналған бұрылу механизмдерінің  кинематикалық сызбалары көрсетілген. Біреулерін крандарда цилиндрлік  тісті тапсырулармен редукторды  қолданады, басқаларды - редукторлар  планетарлық тапсырумен. Бұл жағдайда  және  өзге де жағдайларда бөлшектері  тік орналасқан қозғалтқыштан 3, тежеуіш 4 редуктор 2. Сіздер  редуктор бөлігіне анықталған бастаушы тісті дөңгелек 1, орнында болған тұрақты ілінуде тіреп - айналдыратын қозғалусыз тісті тәжымен шеңбер.

Жүк көтергіш механизм және жебе жай өзгерту механизмі электрлік келтірумен жүк арбаларды ұсынады (сурет 2.6). қозғалтқыштын айналуы 3 құрастыратын муфта арқылы екіншісіне беріледі кіріс білік редуктор. Осы білікке немесе қозғалтқыш білігінде электр-магниттік тежеуіштер екі құдықтық шкив анықталған 1. Шығатын

Сурет 2.6. Жүк арба кинематикалық сызбасы: а— жебелік.

білікте орналасқан 4. Сүйеуге арналған дабыл осьтары тірек 5 қызмет етеді.

Генератор білігінде кезең айналдырушы артынан көрінеді дене тірісіз магниттік өріс аралық және токтармен, соқтықтырылғандармен оқтамаларда және айналған ротор денесінде. Генератор, жасаушы қосымша жүкті тиеуді электр қозғалтқышына, қосылатын қуаттың қоздыру орамалары, қоректеніп жатқан тұрақты токпен. Жанында электр қозғалтқышы жұмысына сырқыра және генератордын білікте екі кезен іс істейді: қозғалтқыш мінездемесіне бір талапқа сай болады, басқа - генератор. Электр қозғалтқышы жұмысынын тәуелділігінде жақында бөлек немесе бірге генератормен керек диапозон алуға болады.

Қайсысыз крандық жүк арбаларда алу бірнеше жылдамдық ( ауру ауыспалылық арналған шихтін оқтізер ілмектік жүксіз немесе жүкпен аурусыз көпшілік шойы және аздардың құруға арналған конструкциямен құрастырылатын құрылыстардың) гидротитергішпен электрлік қолданумен жетеді электролебедкамен.

Кабиналардан мұнаралық крандармен басқарады, крандарда мұнаралар ішінде мұнаралармен орналасып отырады орта немесе жоғарғыда олардың бөлімнің. Қайсысыз крандардың артынан тасымал пульттан механизмдермен басқару алдың ала ескерілген.

Басқару пульттарының әр түрлі конструкциялардың қолдануы салынған ғимараттардың бөлшектердің монтаж орындысын машинистті барынша көп жақындатуға рұқсат етті және құрылыс - монтаж жұмыстардың сапасы жақсарту. Кран біреулерін басқару көсем жегілген пульты барысы жанында кабина жоқ болады, басқаларды кабинадан қалай басқару жүзеге аса алады, дәл осылай және пульттан.

Жүк көтергіш машиналармен басқару әр түрлі жүйелері белгілі, қайсылардың маңызды назар бағдарламалық - дистанционды ұсынады басқару кранмен радиомен (ПДУ). Бөлшектердің жеткізуімен транспорттық операция мыналар жанында қоймадан (немесе транспорттық құралдардан ортасыз) қозғалтқыштармен автоматты адрестеу жүйелері және бағдарламалық басқару көмек жанында ғимаратқа жүзеге асады, ал дәл құру аздарды жылдамдық радиомен басқарумен қамтамасыз етіледі.

Екі оператор ауыса краншы орнына кранмен басқарады: анау та- келажшы қоймада және монтажшы (бригадир) салынған ғимаратта; әрбір өз көкіректік пультпен болады. Өз негізгі міндеттерім орындау басқару оларға кранмен кедергі жасамайды. Дәл осылай әрбір оператор сияқты тауып алады бөлшектердің орналастыру орынының ортасыз таяулық, жанында ана сигнал беруші қатыспайды.

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

\

 

2   Жүк алғыш лайықтаулар.

Сурет а  соғылған немесе штампталған

  Жүк көтергіш машиналардын өнімділігі анамен жоғарырақ, немен құрылғылардын жүк алғыш контрукциясы және көбірек автоматтандырылған 3.1. Жүк таситын ілмектер: олардын жұмысы. Ен үлкен өнімділік жетеді барынша көп мүмкін жүк басып алуы жанында және шығынға уақыттардын. Тәжірибе көрсетеді, не басып алуларға уақыт кейде жүк құрастырады 60% барлығы цикл уақыттарынын. Тандау жанында құрылғы жүк алғыш ұмтылуға ереді автоматтандыру онын жұмыстын. Операцияны біреуін тек қана жиі олардан автоматтандырады - жүк босатуы.

Жүк алғыш құрылғыларға келесілер кіреді: сәйкестік жүкке және жұмыс шарттарына; беріктік және сәйкестікте ережелермен қауіпсіздік техниктері; көкнәр автоматтандыру; жүк амандық; ен аз көпшілік және үмагендер мөлшер және биік; қанау ынғайлылық.

Жүк алғыш ең кең қолданылатын әмбебабтармен лайықтаулармен жүк таситын ілмектерді келеді және ілмектін, арқан немесе шынжыр арқасында торым жүк бекітіледі. Түрмен ілмектер бірмүйізді ұсақтайды ( сурет 3.1, а ) және екі мүйізді ( сурет 3.1, б, г). ілмектердің мөлшерлері стандартталған: механизмдерге арналған қолдық және машиналы келтірумен - бірмүйізді ілмектер ГОСТпен 6627-74, механизмдерге арналған машиналы келтірумен - екімүйізді ГОСТпен 6628—73. Түр сондай ілмектерді тандалған, үшін олардың ен аз мөлшерлер және көпшілікті жеткіліктіде, бірдейдін барлық қималарда.