Мінез күрделі психикалық қасиет

1. Интрапунитивті( өзіне жарақат түсіру жолындағы ыаффект күші);
2. Экстрапунитивті( қоршағандарға агрессия жолымен аффект күші);
3. Импунитивті(аффектогендік жағдайдан ақылсыз қашу);
4. Демонстративті( аффект спектакльдан қуат алады);

Екіншіден, акцентуация кезінде өтпелі психопотологиялық мінез – құлықтың бұзылуы болады. Оның түрлері:

1. Делинквенттілік( ұсақ құқық бұзушылық);
2. Токсикоманикалық мінез-құлық;
3. Үйден қашу және қаңғыру;

Үшіншіден акцентуация фонында психикалық бұзылулардың дамуы мүмкін. А.Е.Личко акцентуация өзгерісінің бағытын анықтады.  

Мысалы, адамдардың ішінде жомарттығы, әлде адалдығы мен олардың ашықтығы азды көптілері кездесіп отырады. Егерде мінездің осы әлде басқа бітістерінің сандық көрсеткіші шегіне жетсе, мінез акцентуация көрінісін береді. Бұл кейбір бітістердің күшею нәтижесінде асып шегіне жеткен мінез көріністері индивид стресс сезімін пайда қылатын факторлардың бірінен тез күйзеліп қалса, енді біреулеріне шыдамдылық көрсетеді. Адам мінезінің әлсіз жағы жиі осы жақтың белсенді қызметін керек ететін қиын жағдайларда ғана байқалады.

Мінездің акцентуациясы өте қолайсыз жағдайларды психологиялық күйзелістер мен адамның мінез-құлқының өзгеруіне, психопатияға соқтырады (адамның әлеуметтік тұрмысқа кедергі жасайтын мінез паталогиясы). Акцентуация проблемасының күн тәртібіне көптеген психиаторлар мен психоневрологтар байланысты. Сондықтан да олар осы проблемаға бар мінез бітістеріне классификация бергенде, психиаторлық терминологияны қолданған (шизоиттік) бітістер, эпилептоитдік бітістер кейбір ғылым педагогтар (К. Леонгард, А. Личко) осы терминологияның кейбір жақтарын пайдаланып, педагогтардың түсінігіне жақын акцентуациялық мінез бітістердің классификациясын берген.

Сөйтіп мінез акцентуацияның өте маңызды типтері 
ажыратылған.

1. Мінездің интраверттік типі. Бұл типке жататындар тұйық келеді. 
   Олар өздері мен өздері болып, басқалармен тіл табысуды, жақындасуды қиынсынады.
2. Эктраверт типтегі адамдар көтермелі сезімді, басқалармен араласуды және әрекет жасауды тіпті олардың керектігін, мәнін жиі елемей ақ жаңың құмартып. тұрады. Мұндай адамдар сөзуар, көрсе қызар, кейде мақтаншақ, үстіртісенгіш келеді.
3. Жүгенсіз типке жататындар күйгелек, ұрысқақ, жанжал қой, қарсылық пікір айтылса шыдамсыз, кейде арам ойлы келеді. Мінезінде неврастеникалық анцентуациясы бар жетіншектердің негізгі ерешеліктері көңіл күйінде есерліктің басым болуы, ашуланшақтық, тез шаршауы, шамдануға жақын тұруы. Басқаларға деген ашуы өзіне деген, аянышы, долылыққа соқтырады.

 
 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

ҚОРЫТЫНДЫ

 
         Қорыта айта кететін болсақ, мінез адам өмірінің барлық жолдарында қалыптасады және өзгереді. Адамның мінезінің өзгеріп отыруына әлеуметтік жағдайдың үнемі ықпал етіп, оның жаңа сапаларын қалыптастырып отыратындығы ғылыми түрде анықталған тарихи шындық және объективті фактор екендігі еш дау тудырмайды. Жақсы мінез - жеке тұлғаның байлығы , мақтанышы және қасиеттілігі ! Мінездің акцентуациялануы - адамның әрекеті мен істеріңде көрініс беретін мінез ерекшеліктеріне қарағанда жиі басымдылық танытатын, күшті дамыған мінез ерекшеліктері. Акцентуациялық мінез типінің екі негізгі жіктеуі бар. Біріншісі Карл Леонгардтың және екіншісі Александр Евгеньевич Личконың ұсынысы болды.

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

ПАЙДАЛАНҒАН ӘДЕБИЕТТЕР ТІЗІМІ

 

 

1.Жарықбаев Құбығұл  “Психология негіздері”Алматы 2005ж 

2.Бапаева М ,Әбеуова  И,Бапаева С”Тұлға психологиясы  ”Алматы 2010ж 

3.С.М.Жақыпов “Жалпы  психологияға кіріспе”Алматы 2007ж 

4.”Қазақстан” ұлттық  энциклопедиясы Алматы 2004ж 6 том 5. Интернет  ресурстары