Сорап компрессорлық құбырлары және оның мұнай-газ кәсіпшілігіндегі маңызы

                        MgCL + H2O → Mg(OH) + HCL

Мұнайдағы бар судың әсерімен және хлорлы магнийдің өзінің кристалды суының әсерімен жүруі мүмкін. Құбырлардың гидролиз өнімдерімен бұзылуы жоғары температура аймақтарында және төмен температурада орын алады. Кейбір тұздар қалдық өнімдерде (мазутта және гудронда), олардың сапасын төмендетеді.

Мұнайды айдау кезінде күкіртті қосылыстар ыдырап, күкіртті сутегі түзіледі, ол (әсіресе хлорлы сутегімен бірге) құбырлардың коррозиясының күшті себепшісі болады. Күкіртті сутегі су болса және жоғары температурада құбырлардың металдарымен реакцияға түсіп, күкіртті темір түзеді:

                        Fe + H2S → FeS + H2

FeS тұратын қорғау қабаты  металл бетін аздан болса да  одан арғы коррозиядан қорғайды, бірақ хлоридтің гидролизінен  түзілген хлорлы сутегі болған  жағдайда, FeS тұратын қорғау қабаты  онымен реакцияға түсіп бұзылады:

                        FeS + 2HCL → FeCL2 + H2S

Хлорлы темір су ерітіндісіне өтеді де бөлінген күкіртті сутегі темірмен қайтадан реакцияға түседі.

Мұнаймен бірге өндірілетін судың минералдығын немесе тұздығын 1л суды буландырғаннан кейін қалатын құрғақ заттар мөлшерімен өлшейді. Мұнайлар тұздығы 1л шикі затқа келетін милиграммен алынған хлоридтер (NaCL есептегенде) мөлшерімен анықталынады және оның мөлшері жерасты суының минералдану дәрежесі мен мұнайдағы мөлшеріне байланысты. СКҚ арқылы шыққан мұнайды мұнай өңдеу зауытына жіберілгенде мұнайдағы тұздар мөлшері 50 мг/л көп емес, ал айдауға берілетін мұнайда – 5мг/ - көп емес болуы қажет.

Сондықтан, мұнайды өңдеуге жіберу алдында оны судан және тұздардан айыру қажет.

Мұнайдың физика-химиялық қасиеттері. Тығыздығы Бұл мұнай және мұнай өнімдерінің сапасының маңызды және кеңінен қолданылатын көрсеткіштерінің бірі. Тығыздық белгілі бір температурада көлем бірлігі массасы ретінде анықталады және кг/м3, г/см3 немесе г/мл өлшенеді. Іс жүзінде көбінесе өлшемсіз шама – салыстырмалы тығыздық та бар. Мұнай немесе мұнай өнімінің салыстырмалы тығыздығы () деп анықтау температурасындағы олардың массасының (tанық) сол көлемде алынған стандартты температурадағы таза су массасына (tст) қатынасын айтады. Су мен мұнай өнімі үшін АҚШ пен Англияда стандартты температуралар ретінде tст =15,6°С (60°Ғ), басқа елдерде, соның ішінде Ресейде стандартты температура tст =4°С, ал анықтау температурасы tанық=20°С қабылданған. Салыстырмалы тығыздық  белгіленеді. Құрамында салыстырмалы түрде азғана мөлшерде қатты парафиндер мен ароматты көмірсутектер бар көптеген, әсіресе азғана температура аралығындағы мұнай мен мұнай өнімдері үшін тығыздықтың температураға тәуелділігі сызықты сипатқа ие.

Қолданылған әдебиеттер тізімі

1 Айжарикова А.К. Мұнай шикізат-тарының құрылымын өзгертпей өңдейтін процестердің химиялық технологиясы. I-бөлім. 050708-Мұнай-газ ісі мамандықтарының күндізгі және сырттай бөлім студенттеріне арналған. – Ақтөбе: Қ. Жұбанов атындағы АқМу баспа бөлімі, 2010 – 65 бет.

2 Козлов В.А., Месник М.О. Основы коррозии и защиты металлов. Иван. гос. хим. – технол. ун-т. – Иваново, 2011. – 177с.

3 Бондарь В.И. Коррозия и защита материалов. Учеб. пособие для студентов металлургических специальностей. – Мариуполь: ПГТУ, 2009. – 126с.

4 Маркин А.Н., Низамов Р.Э. -коррозия нефтепромыслового оборудования. М.: ОАО "ВНИИОЭНГ". - 2003. - 188 с.

5 Противокоррозионная защита  магистральных трубопроводов и  промысловых объектов: Учебно-практическое пособие по вопросам теории и расчета. /Конев А.В., Маркова Л.М., Иванов В.А., Новоселов В.В. и др. – Тюмень: ТюмГНГУ, 2003. – 211 с.