2014 жылына Салық кодексіне енгізілген өзгерістер

Кәсіпкерлік жөніндегі уәкілетті органға (ҚР Өңірлік даму министрлігі) жеке кәсіпкерлік субъектілерінің тізілімін жүргізу үшін салық құпиясын құрайтын мәліметтер беріледі.

Салық кодексінің 24-бабымен қарастырылған өзара қарым-қатынасты жүзеге асыру барысында, сондай-ақ салықтық және кедендік әкімшілендіруді жүзеге асыру мақсатында - кеден ісі саласындағы уәкілетті органға беріледі.

«Электронды шот-фактуралар» ақпараттық жүйесін жүзеге асыру және ендірілуіне байланысты шот-фактураларға қажетті тіркеу және басқа да деректерін - республикалық бюджеттің атқарылуы және жергілікті бюджеттердің атқарылуына қызмет көрсету саласындағы уәкілетті органға (ҚР ҚМ Қазынашылық комитеті) береді.

Бұл ретте жоғарыда көрсетілген мемлекеттік органдар ведомстволық бұйрықпен салық құпиясына рұқсаты бар лауазымды тұлғаның тізбесін айқындауы қажет.

13.3 Салықтық әкімшілендіруді оңайлату, сондай-ақ салық төлеушілер тарапынан  келеңсіздіктері болдырмау мақсатында  Салық кодексінің 587-бабының 1-тармағына  енгізілген өзгерістерге сәйкес, камералдық бақылау нәтижесінде  анықталған бұзушылықтар тәуекелдерді  бақылау жүйесінің (бұдан әрі-ТБЖ) қолданылуымен сараланатын болады. Бірыңғай ТБЖ-нің көмегімен бұзушылықтардың сипаты мен мөлшеріне қарай салық төлеушілер 3 топқа бөлінеді:

1-топ - тәуекелі жоғары деңгейдегі бұзушылықтар анықталған салық төлеушілер – қолданыстағы тәртіпке сәйкес оларға хабарламалар жолданады;

2-топ - тәуекелі орташа деңгейдегі бұзушылықтар анықталған салық төлеушілер – салық төлеушілер тарапынан міндетті жауап қайтаруды талап етпейтін, анықталған бұзушылықтардың сипаттамалары қоса берiлген хабарлама ресiмделедi;

3-топ - тәуекелі төмен деңгейдегі бұзушылықтар анықталған салық төлеушілер -  оларға хабарламалар жолданбайды.

13.4 Салық тексеруінің нәтижесіне  шағымдану бөлігінде жоғары тұрған  салық органына және уәкілетті  органға шағым беру мерзімін есептеуді реттейтін нақтылаушы түзетулер енгізілді.

13.5 Салық кодексінің 625-бабына және  «Қазақстан Республикасындағы мемлекеттік  бақылау және қадағалау туралы»  ҚР Заңының 13-бабына кәсіпкерлік жөніндегі уәкілетті мемлекеттік органмен  бірлесіп уәкілетті органның бекітетін критерийлерді қоспағанда, тәуекел деңгейін бағалау критерийлерінің құпиялылығын қарастыратын өзгерістер мен толықтырулар енгізілді. 

Заңмен Салық кодексінің 627-бабына енгізілген өзгерістер мен толықтыруларға сәйкес хронометраждық зерттеп-тексерулер мен жекелеген сұрақтар бойынша тақырыптық (рейдтік) тексерулер, сондай-ақ салық төлеушінің тіркеу деректерінде көрсетілген орналасқан жері бойынша және (немесе) салық салу объектiсiнің және (немесе) салық салуға байланысты объектiнің орналасқан жері бойынша аумақтық салық органының шешімі негізінде де жүзеге асырылады.

13.6 «Трансферттік баға белгілеу  туралы» ҚР-ның Заңына енгізілген  өзгерістер мен толықтырулар  трансферттік баға белгілеу барысында  бақылау тетігін одан әрі жетілдіру және оны халықаралық тәжірибелік саудаға сәйкестендіру қажеттілігімен туындады.

Осыған орай, Заңға:

«қолайсыз әлеуметтiк-экономикалық салдарлар - экономикалық салдарлар» ұғымы енгізілді;

«белгіленім кезеңі» ұғымына толықтырулар енгізілді, себебі бұған дейін қолданымда болған «белгіленім кезеңі» ұғымына сәйкес егер тауарды 31 күннен тұратын айлардың бірінде өткізген болса, күндер санын көрсете отырып толықтай күнтізбелік айды пайдалану мүмкіндігі жоқ;

«белгіленім күні» ұғымы енгізілді, себебі демалыс және мейрам күндерінде нарықтық бағалар туралы мәлімет ақпарат көздерімен жарияланбайды;

ҚР Үкіметіне мәміле бағасын және (немесе) баға белгілеу тәртібін (әдістемесін) белгілеу туралы ұсыныстарды жолдау бойынша мүдделі мемлекеттік органдардың құзыры мен өкілеттілігі айқындалды;

белгіленім кезеңі уақытының аралығы ұзартылды.

13.7 Салық кодексінің 599-бабына салықтың, төлемақының, алымның артық төленген  сомасын есепке жатқызу бөлігінде өзгерістер енгізілді.

Аталған норма салықтың, төлемақының, алымның артық төленген сомасы болған жағдайда есепке жатқызуға салық төлеушінің өтінішісіз басқа салықтар, төлемақылар, алым бойынша бересіні есебіне есепке жатқызу мүмкіндігін береді. 

Бұл норма 2016 жылдың 1 қаңтарынан бастап қолданысқа енгізіледі.

13.8 «Қазақстан Республикасының  кейбір заңнамалық актілеріне  рұқсат беру құжаттарын қысқарту  және мемлекеттік органдардың  бақылау мен қадағалау функцияларын  оңтайландыру мәселелері бойынша  өзгерістер мен толықтырулар  енгізу туралы» 2012 жылғы 10 шілдедегі  ҚР-ның Заңымен ҚР-ның ішкі істер органдарының құзырынан мөрлік-оймалық кәсіпорындарды ашу және қызмет етуге рұқсат беру құқығы алынып тасталғандықтан, Салық кодексінің 41, 42,       43-баптарына дара кәсіпкердің мөрді (бар болған жағдайда) жою туралы құжатқа қатысты нақтылаушы түзетулер енгізілді.

13.9 Салық кодексінің 558-бабының 3-тармағына  салықтық зерттеп-тексеру нәтижелері  бойынша оның орналасқан жерiнде  болмауы анықталған барлық салық  төлеушілерге қатысты  ақпаратты орналастыру туралы толықтырулар енгізілді. Бұған дейін аталған норма тек ҚҚС төлеушілері ретінде тіркелген салық төлеушілерге қатысты ғана қолданылған. Бұл ретте, 3-тармаққа енгізілген толықтыруларға сәйкестендіру мақсатында 558-баптың 4-тармағының екінші абзацы алынып тасталды.

13.10 577-баптың 2,3-баптарына енгізілген  толықтыруларға сәйкес, салық салу  объектiсiнiң және (немесе) салық салуға  байланысты объектінің орналасқан  жерi бойынша не тұрғылықты тұратын жерi бойынша салық органына салық төлеушінің өз еркі бойынша тіркеу есебіне тұру туралы салық өтінішін беру құқығы қарастырылған. Аталған норма салық төлеушінің қайта тіркелу рәсімін оңайлату мақсатында енгізілген және 2014 жылдың 1 қаңтарынан бастап қолданысқа енгізіледі. Тұрғылықты тұратын жерi бойынша немесе салық салу объектiсiнiң және (немесе) салық салуға байланысты объектінің орналасқан жерi бойынша салық төлеушінің еркі бойынша тіркеу есебіне қою тәртібі аумақтық салық департаменттерінің назарына бөлек хатпен жеткізілетін болады.

13.11 ҚР Ұлттық банкінің бастамасымен бірыңғай жинақтаушы зейнетақы қорының  және ерікті жинақтаушы зейнетақы қорларының құрылуына байланысты 581-баптың 1) тармақшасына енгізілген толықтырулармен банктер мен банктік операциялардың жекелеген түрлерін жүзеге асыратын ұйымдардың салық органына хабарлайтын банктік шоттар тізбесі кеңейтілді.

13.12 Салық кодексінің 608-бабының 6-тармағы  салық төлеушінің орналасқан (орналаспаған) жерін растау туралы хабарламаны  тапсырыс хатпен пошта арқылы  жіберуді қарастыратын нормамен  толықтырылды, осыған сәйкес орналасқан  жері бойынша нақты жоқ болған  салық төлеушілерді есептен шығару  бойынша шараларды уақытылы қолдануға мүмкіндік берілді.

13.13 «Банктер және банк қызметі  туралы» ҚР Заңының 73-бабының             1-тармағының және «Сақтандыру қызметі туралы» ҚР Заңының 69-бабының        3-2-тармағының қолданыстағы редакциясына сәйкестендіру мақсатында Салық кодексінің 609-бабының 3-1-тармағының 3) тармақшасына және 614-баптың         4) тармақшасына енгізілген өзгерістермен банктерді, сақтандыру (қайта сақтандыру) ұйымдарын мәжбүрлеп тарату туралы соттың шешімі заңды күшіне енген күнінен бастап мерзімінде орындалмаған салық міндеттемесінің орындалуын қамтамасыз ету тәсілдерінің және салық берешектерін  мәжбүрлеп өндіру шараларының қолданылмауы қарастырылған.

13.14 645-баптың 1-тармағына енгізілген  түзетулермен патент негізіндегі  арнаулы салық режимін қолданумен  қызметін жүзеге асыратын кәсіпкерлік  субъектілері – 2014 жылдың 1 қаңтарынан бастап 2015 жылдың 1 қаңтарына дейінгі  мерзімде, сондай-ақ ашық сауда нарықтары аумағында шағын бизнес субъектiлерi үшiн арнаулы салық режимi шеңберiнде қызметiн жүзеге асыратын кәсіпкерлік субъектілері - 2014 жылдың 1 қаңтарынан бастап 2017 жылдың            1 қаңтарына дейінгі  мерзімде бақылау-кассалық машиналарын (бұдан әрі - БКМ) қолданудан босатылады.

Одан басқа, бензинді (авиациалық бензиннен басқа) көтерме және (немесе) бөлшек саудада өткізуді жүзеге асыратын салық төлеушілерге қатысты ақшалай есеп-айырысулар туралы ақпаратты оперативті режимде салық органдарына берілуін қамтамасыз ететін БКМ-ын қолданысқа енгізу мерзімі 2014 жылғы           1 шілдесіне дейін ұзартылған.

13.15 «Қазақстан Республикасының  кейбір заңнамалық актілеріне  салық салу мәселелері бойынша  өзгерістер мен толықтырулар  енгізу туралы» Қазақстан Республикасы Заңының 2-бабының 8-тармағына енгізілген өзгерістермен салық органдары осы Заңның 2-бабының талаптарына сәйкес келетін салық төушілерді мәжбүрлеп тарату (есептік тіркеуден шығару, қызметін тоқтату) үшін сотқа талап арыздар беру мерзімі 2015 жылдың 1 қаңтарына дейін ұзартылды.

13.16 «Қазақстан Республикасында  зейнетақымен қамсыздандыру туралы»  ҚР Заңының 28-бабына енгізілген өзгерістерге сәйкес міндетті зейнетақы жарналары, міндетті кәсіптік зейнетақы жарналары толық емес және (немесе) кешіктіріп аударылған жағдайда агенттің касса бойынша шығыс операцияларын тоқтата тұру оның банктік шоттары бойынша шығыс операцияларын тоқтата тұрумен бір уақытта жүргізіледі.

«Мiндеттi әлеуметтiк сақтандыру туралы» ҚР Заңының 17-бабына енгізілген өзгерістерге сәйкес әлеуметтік аударымдар толық емес және (немесе) кешіктіріп аударылған жағдайда төлеушінің банктік шоттары бойынша, сондай-ақ оның касса бойынша шығыс операцияларын тоқтата тұру бір уақытта жүргізіледі.

13.18 «Қазақстан Республикасының  кейбір заңнамалық актілеріне  заңсыз жолмен алынған кірістерді  заңдастыруға (жылыстатуға) және терроризмді  қаржыландыруға және ақшаны қолма-қол  ақшаға айналдыруға қарсы іс-қимыл  мәселелері бойынша өзгерістер  мен толықтырулар енгізу туралы»  ҚР Заңына енгізілген өзгерістермен арнаулы салық режимін қолданатын салық төлеушілер үшін POS-терминалдарын орнату бойынша норманың қолданысқа енгізілу мерзімі 2014 жылдың 1 қаңтарына дейін ұзартылды.

Одан басқа, Заңмен бірқатар заңнамалық актілерге, атап айтқанда «Қазақстан Республикасындағы жергілікті мемлекеттік басқару және өзін-өзі басқару туралы» ҚР Заңына, «Автомобиль жолдары туралы» ҚР Заңына, «Теміржол көлігі туралы» ҚР Заңына, «Мiндеттi әлеуметтiк сақтандыру туралы» ҚР Заңына, «Жарнама туралы» ҚР Заңына, «Қазақстан Республикасында мүгедектердi әлеуметтiк қорғау туралы» ҚР Заңына, «Жеке кәсiпкерлiк туралы» ҚР Заңына, «Қазақстан Республикасының екiншi деңгейдегі банктерiнде орналастырылған депозиттерге мiндеттi кепiлдiк беру туралы» ҚР Заңына, «Сәйкестендiру нөмiрлерiнiң ұлттық тiзiлiмдерi туралы» ҚР Заңына, «Трансферттік баға белгілеу туралы» ҚР Заңына, «Салық және бюджетке төленетін басқа да міндетті төлемдер туралы» Қазақстан Республикасының кодексін (Салық кодексі) қолданысқа енгізу туралы» ҚР Заңына, «Қазақстан Республикасындағы мемлекеттік бақылау және қадағалау туралы» ҚР Заңына, «Мұнай өнiмдерiнiң жекелеген түрлерiн өндiрудi және олардың айналымын мемлекеттiк реттеу туралы» ҚР Заңына, «Діни қызмет және діни бірлестіктер туралы» ҚР Заңына, «Қазақстан Республикасының кейбір заңнамалық актілеріне заңсыз жолмен алынған кірістерді заңдастыруға (жылыстатуға) және терроризмді қаржыландыруға және ақшаны қолма-қол ақшаға айналдыруға қарсы іс-қимыл мәселелері бойынша өзгерістер мен толықтырулар енгізу туралы» ҚР Заңына, «Қазақстан Республикасының кейбір заңнамалық актілеріне салық салу мәселелері бойынша өзгерістер мен толықтырулар енгізу туралы» ҚР Заңына, «Қазақстан Республикасында зейнетақымен қамсыздандыру туралы» ҚР Заңына өзгерістер мен толықтырулар енгізілді.