Бағдарламалық өнімді әзірлеуге кеткен шығындар есебі

Мазмұны

 

 

Кіріспе                                                                                                                4                              

1 Желілік модельді қолдану арқылы өнімді әзірлеуді жобалау                   6               

1.1 Желілік графикті құрастыру                                                                      6

1.2 Желілік трафик анализі мен оптималдануы                                           12

2 Бағдарламалық өнімді әзірлеуге кеткен шығындар есебі                        15

2.1 Бағдарламалық өнімнің еңбек сыйымдылығының есебі                       15

2.2 Негізгі және қосымша төлемақығы шығындарды және жұмысшылар санына есеп                                                                                                                16

2.3 Қондырғылардың құнын есептеу                                                             18

2.4 Пайдаланушылық шығындардың есебі                                                   19

2.5 Бағдарламалық қамсыздандыруды әзірлеуге кеткен шығындар сметаларын құру                                                                                                        22

2.6 Бағдарламалық өнімнің сату бағасының есебі                                       24

2.7 БҚ-ның технико-экономикалық көрсеткіштерінің есебі                       25

Қорытынды                                                                                                      28

Қолданылған әдебиеттер тізімі                                                                      29

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

Кіріспе

 

 

Әлемде бүгiнгi күнге не бiр тiлдi талқылауға мүмкiндiк  беретiн қосымшалардың көптiгi бар, бiрақ қазақ тiлiн зерттеу үшiн  арналған қосымшалар, өкiнiшке орай, жоқ. Нақты емес ақпарат көздерінен мәліметтер бойынша Қазақстанда Android ОС-сі орнатылған құрылғыларды қолданушылар саны 100000, Windows Mobile ОС-сә орнатылағн құрылғыларды қолданушылары 20000 және iOS ОС-сі орнатылған құрылғыларын қолданушылар саны 40000. Қолданатын филологтер адам күнделікті өмірде орташа есеппен 1000-2000 сөздердi қолданатынын бекiтедi, сондықтан қосымшаларды қолданушыларына өте жиi кездесетiн 1000 сөздердi талқылау мүмкiндiгi ұсынылап отыр.

Курстық жұмыста  әр түрлi жылжымалы платформалар (Android 2.3 ОС-сі бар құрылғылар, Android 4.0, iPhone 4, iPhone 5, iPad) мен құрылғылар үшiн экономикалық бөлшектер ретінде қолданылуы мүмкін болатын мобильдік қосымшаның жасалуы қарастырылып шығалы. Осының арқасында қолданушылар қазақ тiлiн қажетті дәрежеде меңгере алады. Қосымшаның негiзгi мәзiрi «үйрену», «тестілеу», «икемдеу» деген батырмаларына ие болады.  Бас мәзірдің «үйрену» мәзiрі тармағында қажеттi сөздердi дыбыс және көз мөлшерi жадын қолдана отырып талқылау мүмкіндігі беріледі. Қолданушы «тестілеу» мәзiр тармағында төрт әр түрлi әдiстпен жаттап алған сөздерiн тексеруiн өте алуға мүмкiншiлiк алады: көз мөлшерiмен немесе дыбыс жадын қолдана отырып көрсетiлген сандар ішінен дұрыс аудармаларын таңдау, небір тiлде берілген сөздiң аудармасы және оның мәнiнiң байланыстыруы және тестеiлеудің аралас тәртiбі.

Бас мәзірдің «Икемдеу»  мәзiр тармақта бағдарламаның базалық  параметрлерін өзгертуге мүмкiншiлiк  алады. Сонымен бiрге бағдарламаның  қолданушылары әр түрлi авторлардың  сөздерiнiң аудармаларын салыстыруға  мүмкiншiлiгi болатыны жоспарланады. Жылжымалы қосымша идеясы старт-аптар PavlodarStartupWeekend жарысында ұсынылған болатын. Бұл жарыс 2012-шi жылдың шілдесінде Атамекен ұлттық – экономикалық палатасымен ұйымдастырылған. Бұл жарыстың қазылар алқасы осы қосымшаның өзектiлiгі және экономикалық орындылықтылығын жоғары бағалап, оған 1 орынды кестi. Қосымшаларды әзірлеу барысында Android, iOS, Windows Mobil-нiң БЖ-i үшiн қосымшаларды жасауға мүмкiндiк беретiн программалық-техникалық құралдары қолданылды.

Android - коммуникаторлар,  планшеттi компьютерлер, электрондық кiтапшалар, сандық ойнатқыштар, қол сағат, нетбуктер және смартбуктер үшін арналған ықшам (торлық ) операциялық жүйесі. Ол Linux ядросында негізделген. Бастапқыда Android Inc. серiктестiгiмен өнделдi, содан кейін бұны Google сатып алды. Google кейiннен қазiргі кезде платформаны қолдаумен және ары қарай дамытуымен шұғылданатын Open Handset Alliance (OHA) одағының құрылуын бастады. Android Google құрған кiтапханалары арқылы құрылғыны басқаратын Java-қосымшаларын құрастыруға мүмкiндiк бередi. Android Native Development Kit серіктестігі СИ-дағы және тағы басқа тiлдердегі жазылған қосымшаларды құрады. 2012 жылдың үшiншi тоқсанында сатылған смартфондардың  75 %-ында Android-тiң басқару жүйесi орнатылды.

Windows Mobile –Microsoft-пен  игерілген Pocket PC (коммуникатор) және Smartphone-ның меншiктi аппаратты платформалары үшін әзірленген мобильді басқару жүйесi. Қолдау және өңдеуден бiртiндеп бас тарту бойынша дәл қазiр қам жейдi. Windows Mobile 6.5-тің ағымдағы нұсқасы – Windows CE 5.2-ге негiзделген, Win32 API-да әзірленген қосымшалардың базалық жиынына ие (бағдарламалар Windows Marketplace for Mobile сервисі арқылы немесе  қолданушымен қолдан бекiтiле алады; үшiншi тараптар үшiн бағдарламаны әзiрлеу еркіндігі қол жетімді), Windows-тың стол үсті нұсқасына функционалдi және бейнелі тұрғыдан ұқсас болуға тырысады. Windows Mobile 6-ның және оған дейінгі стилуспен басқарылатын нұсқаларға қарағанда, сенсорлы құрылғыларына арналған WM 6.5 бармақ басқаруына есептелiнген.

iOS – жылжымалы  басқару жүйесi. Apple американдық серiктестiгiмен жасалады және шығарылады. 2007 жылда шығарылған; бастапқыды – iPhone және iPod touch үшiн, соңыра – iPad және Apple TV сияқты құрылымдар үшiн. Windows Phone және Google Android-терге қарағанда, тек Apple фирмасымен өндірілген құрылымдар үшiн шығарылады. IOS қолданбалы интерфейсі мультитач ымдарды қолдумен тікелей манипуляция жасау тұжырымдамасына негiзделген. Интерфейстi басқару элементтерi жорғалағыштар, ауыстырып қосқыштар және батырмалардан тұрады. iOS Mac OS X-тың негiзiнде жасалған және POSIX – Darwin-нiң негiзгi компоненттерiнiң үйлесiмдi жиынын қолданады. iOS-та дерексіздендірудің төрт қабаты бар: Core OS, Core Services қабаты, Media Layer қабаты және Cocoa Touch қабаты.

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

1 Желілік  модельді қолдану арқылы өнімді әзірлеуді жобалау

 

1.1 Желілік  графикті құрастыру 

 

АСОИиУ жасау  бойынша жұмыстардың үлкен күрделiлiгі және комплекстілігі, көп орындаушылардың  бiр уақыттағы қатысуы, көп жұмыстардың  басталуы басқа жұмыс нәтижелерiнен  тәуелдiлiгі өңдеудi жоспарлауларды едәуiр күрделетедi.

Бұл шарттарда  ең ыңғайлысы бұл торлық жоспарлау  және басқару жүйелері (СПУ) болып  табылады. Олар жоспарлалатын процесстердiң  торлық үлгiлерiнiң қолдануына негiзделген. Бұларда қазiргi есептеушi техникасын қолдануға рұқсат етіледі, соның  арқасында түрлі нұсқалардың әсерлерін анықтауға және олардың ішінен ең жақсысын табуға мүмкiндiгі туады. Олар жетекшiлерге жұмыстардың жай-күй туралы сенiмдi мәлiметтердi уақытында алуға мүмкiндiк бередi, пайда болған тоқтаулар және жұмыстардың жүрiстiң үдеуi мүмкiндiктерi туралы мәліметтерді алуға мүмкіндік береді. Олар сонымен қатар әзірлеудің өткiзудiң ұзақтығын анықтайтын "кризистiк" жұмыстарда жетекшiлердiң ықыластарын шоғырландырады. Өңдеудi өткiзудiң мерзiміне тiкелей ықпал ететiн технологияны және жұмысты ұйымдастыру тәсілін жетiлдiрдiреді. Жұмыстардың тиiмдi жоспарларын белгiлеуге көмектеседi, орындаушылар іс-әрекеттерінің келiсушiлiктерiн қамтамасыз етедi.

НИР-ді желілік  тәсілді қолдану арқылы жобалау  келесі тәртіпте жүргізіледі:

1) оқиғалар мен  жұмыстардың тізімі құрастырылады;

2) желінің топологиясы  орнатылады;

3) тақырып бойынша  желілік график құрастырылады;

4) жұмыстардың  ұзақтығы анықталады (t_ож);

5) желілік графиктің  параметрлері есептелінеді;

6) кризистік  жолдың ұзақтығы анықталады;

7) егер ол қажет болса, желілік графиктің анализі мен оптималдануы жүргізіледі.

Оқиғалар және жұмыстардың тiзiмiнде оқиғалардың  кодтық нөмiрлерi және тiзбектегi олардың  аттары көрсетіледі. Бұл  бастапқы оқиғадан қорытындылаушы оқиғаға тәртібінде өтеді. Жалпы ортағына ие болатын барлық жұмыстардың кодтық нөмiрлері және аттарының орналастырылуында қайта санайды. Есептеу үшiн бастапқы деректер сарапшылық бағаларды әдiстермен алады.

Орындау уақыты белгiсiз жұмыстар үшiн орындаушылар немесе сарапшылар ретiнде жақындатылатын басқа мамандар қабылданған жүйеге байланысты ұзақтықты бағалаудың үш немесе екi ықтимал бағаларын бередi:

t _min - минималдыны;

t_max - максималдыны;

t_нв – ең мүмкін болатынды немес алғашқы екеуін ғана.

Бұл шамалар  күтіліп отырған уақытты t_oж есептеу үшін бастапқылары болып табылады:

 

T_ож =

T_ож =  

 

1 кестеде оқиғалар мен жұмыстың тізімі көрсетілген, сонымен қатар есеп нәтижесі келтірілген.

 

1 Кесте – Жұмыс пен оқиғалар тізімі

 

№	Уақиға атауы	Жұмыс коды	Жұмыс атауы	Ұзақтылығы (күні)
				t min	tmax	tнв
1	2	3	4	5	6	7
0	ЧТЗ қолданбалы бағдарламаға бекітілген	0-1	ЧТЗ анализы және графиктік-жоспар әзірленген	1	2	1
1	ЧТЗ анализданған	1-3	Қолданбалы  бағдарлама   концепциясы әзірленген	2	6	4
		1-2	Шығарылатын құжаттардың  жалпы түрін анықтау	4	10	6
		1-5	Қолданбалы  бағдарламаны бағдарламашымен бекіту	3	2	3
2	Шығарылатын құжаттар тізімі анықталды	2-4	Құжаттарды  алдын ала сынауды анықтау  тізімі	2	4	3
3	Қолданбалы  бағдарлама концепциясы жетілдірілген	3-5	Қолданбалы  бағдарламаны қосылып орындаушымен мақұлдау	5	8	6
4	Алдын ала анықтауға  жіберілген құжаттар тізімі анықталды	4-8	«Қолданбалы бағдарлама құрылымы» құжатының шығарылуы	8	13	10
1 кестенің жалғасы
1	2	3	4	5	6	7
5	Қолданбалы  бағдарлама концепциясының қосылып  орындаушымен мақұлдау	5-6	Жобаны техникалық директормен мақұлдау	1	2	1
6	Функционалды  құрылым анықталды	6-7	Функционалдық құрылымды дайындау	6	11	8
77	Қолданбалы  бағдарламаны функционалдық дайындау	7-8	«Бағдарлама құрылымы»  құжатының шығуы	8	13	10
		7-9	Есеп алгоритмының өңделуі	9	15	11
		7- 10	Бағдарламаның сыртқы түрін бағдарламалық жабдықтау	6	9	7
8	«Бағдарлама құрылымы»  құжатының шығуы	8- 11	Бағдарламаны  сипаттауды өңдеу	5	7	6
9	Алгоритм есебінің құрылуы	9-15	Қолданбалы  бағдарлама ОСWindows-ке бағдарламалық жүзеге асыру	120	160	136
		9-15	ОС Mac қолданбалы бағдарламаға бағдарламалық жүзеге асыру	120	160	136
		9-15	ОС Linux қолданбалы бағдарламаға бағдарламалық жүзеге асыру	120	160	136
10	Интерфейс жасалды	10-13	Бағдарламаның сыртқы түрінің автономдық ретке келтірілуі	2	4	3
11	Бағдарлама  сипаттамасы жасалды	11-12	Қолданушының  басшылығы жасақталды	3	7	5
12	Интерфейс дұрысталды	12-14	Бағдарламаның автономдық дұрысталуы	4	6	5
13	Интерфейстің  автономдық дұрысталуы жасалды	13-15	ПО технологиялықтың комплекстық дұрысталуы	5	9	7
1	2	3	4	5	6	7
14	Бағдарламаның автономдық дұрысталуы жасалды	14-15	Мамандандырылған ПО-ның комплексты дұрысталуы	3	6	4
15	Технологиялық ПО-да комплестық дұрысталу жүргізілді	15- 16	Қолданушы басқаруының  жасақталуы	2	6	4
		15-17	Нобау әдісінің сыналуы мен бағдарламаны дайындау	4	8	6
		15-18	ОПО АСУ – да комплексты дұрыстау	9	22	14
16	Қолданушының  басшылығы ұйымдастырылды	16-19	Жүйе алдын  ала нобайлауға жіберілді	2	4	3
17	Бағдарламаның және алдын ала сыңау тәсілі дайындалды	17- 18	Жүйе алдын  ала сыңауғы жіберілді	6	8	7
18	Комплекстік дұрыстау жүргізілді	18-19	Жүйе алдын  ала сынауғы негізделді	3	9	5
19	Алдын ала сыңау  басталды	19-20	Алдын ала сыңау  аяқталды	4	7	5
20	Алдын ала сыңау  өткізілді	20-21	ГК хаттамасымен алдын ала сыңауды келісу мен дайындау	5	7	6
21	Хаттама жетілдірілді	21-22	Алдын ала сыңау  бойынша қолданбалы бағдарламаның  шешімі	8	12	10
		21-23	Жұмыстық құжаттың жетілдірілуі	7	11	9
		21-24	Келісу және бағдарламаны келісімдеу	8	9	8
1 кестенің жалғасы
1	2	3	4	5	6	7
22	Алдын ала сыңау  бойынша қолданбалы бағдарлама жасалды	22-24	Жүйе сыңауға  жіберілді	7	11	9
23	Жұмыстық құжат  жасалынды	23-24	Жүйе сыңауға  жіберілді	4	7	5
24	Жұмыстық құжат  қарастырылды	24-25	Алдын ала сыңау  бойынша қолданбалы жүйе аяқталды	5	11	7
25	Қолданбалы  бағдарлама тапсырылды

 

1 кесте бойынша желілік график құрастырылды.

Бастапқы деректер жиналып және график құрылғаннан  кейін желінің параметрлері есептелген: уақиғаны бастау мерзімі, уақыт резервы, жолдың сыни ұзақтығы. «Уақиға терминінде» желісін сипаттауда келесі ұғымдар қолданылады:

- уақиға шабуылының ерте уақыты (Т_pi) – барлық жұмысты атқарудағы минималды мерзімі, ең көп жолдың ұзақтылығы негізгі уақиғаның 1 не тең:

 

Т_pi = mах t_oжij

 

- 1 негізгі уақиғаның максималды жолы бітіруге дейінгісі желінің сын жолы деп аталады (Т_кр);

- уақиғаның басталуының кеш мерзімі поздний (Т_пi) – уақиғаның басталуының максималды мүмкін мерзімі, сын жолдың ұзақтылығына және жолдың ең көптігіне тең:

 

Т_пi ⁼ Т_кп - mах t_ож

 

Сын жолға жататын  желідегі барлық уақиғалар уақыт резеріне ие. Ол қандай осы оқиғаның түсуінің қай мерзіміне тоқтату керектігін көрсетеді. Жұмыстың барлық аяқталу мерзімін жоғарлатпай-ақ(сын жолдың ұзақтылығы).

 

R_i = Т_ni – Т_pi

 

«Жұмыс терминінде»  желіні сипаттауда анықтайды:

- 1,3 бастапқы және ақырға жұмысының ерте және кеш мерзімі, :

- ерте мерзім басталуы:

 

T_pnij = T_pi

 

- кеш мерзім басталуы:

 

T_pnij   = T_нj – t_ij

 

- ерте мерзім аяқталуы:

 

T_pnij = T_pi  + t_ij

 

- кеш мерзім аяқталуы:

 

T_noij⁼ Т_ni

 

Желілік модель жұмысы екі резервтік уақытты қамтуы мүмкін: толық (Р_nij) және ерікті (R_ij,).

Толық резерв жұмыс  ұзақтылығының қаншаға үлкейтілуін  көрсетеді немесе оны шегіндіріп, максималды ұзақтылығы сын жолды  арттырмауы тиіс.

 

R_nij = T_nj – T_pi –t_ij

 

Ерікті резерв максималды уақытты көрсетеді.

 

R _nijз = Т_hj – Т_hi, -  t_ij

 

2 кестеде желілік графиктің есеп жауабының параметрлері көрсетілген.

 

2 кесте – Желілік график параметрі

 

Жұмыс коды	Тож	Ерте мерзім		Кеш мерзім		Резертер
		Трн	Тро	Трн	Тро	Rn	Rc
1	2	3	4	5	6	7	8
0-1	1	1	2	1	2	0	0
1-3	4	2	6	2	6	0	0
1-2	6	2	8	2	3	1	0
1-5	3	2	5	2	5	0	0
2-4	3	8	11	8	12	1	0
3-5	6	11	17	11	17	0	0
4-8	10	11	21	12	23	2	0
5-6	1	17	18	17	18	0	0
6-7	8	18	26	18	26	0	0
7-8	10	26	36	26	36	0	0
7-9	11	26	37	26	37	0	0
1	2	3	4	5	6	7	8
7-10	7	26	33	26	36	3	0
8-11	6	36	42	36	43	1	0
9-15	136	37	173	37	173	0	0
9-15	136	37	173	37	173	0	0
9-15	136	37	173	37	173	0	0
10-13	3	33	36	36	41	2	0
11-12	5	42	47	43	48	0	0
12-14	5	47	52	48	54	3	0
13-15	7	36	43	41	49	11	0
14-15	4	52	56	54	58	2	0
15-16	4	173	177	173	177	0	0
15-17	6	173	179	173	180	1	0
15-18	14	173	187	173	187	0	0
16-19	3	177	180	177	181	1	0
17-18	7	179	186	180	187	1	0
18-19	5	187	192	187	192	0	0
19-20	5	192	197	192	197	0	0
20-21	6	197	203	197	203	0	0
21-22	10	203	213	203	213	0	0
21-23	9	203	212	203	213	1	0
21-24	8	203	211	203	211	0	0
22-24	9	213	222	213	222	0	0
23-24	5	212	217	212	218	1	0
24-25	7	222	229	222	229	0	0