Тарау Кіші мектеп жасындағы балалардың көру бұзылысын зерттеу

 

1 әдіс: Сипап сезу арқылы  зейінділікті бағалау

 

Мақсаты: Нашар көретін  немесе мүлдем көрмейтін балалардың есте сақтау қабілеттері арқылы дамыту және зейінділігі жайлы мәлімет.

 

Қолданылатын құралдар: Бірнеше заттар

1. Сипап сезу арқылы  заттарды есте сақтау

2. Екі затты бірдей  ұстап көріп айырмашылығын белгілеу

Нұсқау: 1. Мен саған  бірнеше заттарды беремін, оларды бірінен  соң бірін ұстап көріп, зерттеп  отырып атын айтасын, сонынан барлық заттардың атын қайталап бересің.

2. Екі затты бір-бірімен салыстыра отырып айырмашылығын белгілеп атын табу.

Нәтижелілігін өңдеу: Берілген тапсырмаға байланысты анықталған заттың атын, қандай жолдармен тапты, қанша  уақыт кетті, салыстыру мүмкіндігі қандай деңгейде.

(Қосымша № 1)

 

2 әдіс: Ол қандай?

 

Мақсаты: Зерттелушінің  мәліметтілігін, зейінділігін оның салыстыру, жалпылау, талдау қабілеттері арқылы анықтау, зейіннің тұрақтылығы жайлы  мәлімет алу.

 

Қолданылған құралдар: Таза парақ, қалам, бланк, 6 түсінік беріледі.

 

Нұсқау: Мен саған заттын атын атаймын. Ал сен ол зат туралы не білесін соны айтып бер.

 

Нәтижелілігін өңдеу: Таблица  арқылы зерттелушінің жоғарыда белгіленген  қасиеттерін талдау, жалпы қорытынды  шығару.

(Қосымша № 2)

 

3 әдісі: Жұмбақтар

 

Мақсаты: Түсініктердің қасиеттері арқылы атын табу. Зерттелушінің зейінділігін, мәліметтілігін аудармашылығын анықтау.

Нұсқауы: Қазір мен  жұмбақ жасырамын, ал сен не екенін анықта?

Нәтижелілігін өңдеу: Берілген 6 жұмбақ арсында нешеуін анықтады, дэлелдеу келтіре алды ма? Заттың бір-бірімен қасиеттерін анықтай алды ма?

(Қосымша № 3)

 

Қосымша № 1

 

1. Әдіс Нәтижелерін өңдеу

 

Р\с	Баланың аты	Тапсырманы орындау  ерекшелігі
		уақыт	салыстыру	неше затты тапты
1	Рамазан	2-3 сек	1-2	4
2	Елдос	2 сек	2	5
3	Ильяс	3 сек	2-3	2
4	Дана	3-4 сек	4	4
5	Айда	3 сек	4-5	1
6	Дамир	4 сек	3	3

2.Әдіс

Р\с	Баланың аты	Тапсырманы	орындау ерекшелігі
		уақыт	салыстыру	неше жұпты анықтады
1	Рамазан	2 сек	2	2
2	Елдос	2 сек	3	1
3	Ильяс	3 сек	3	2
4	Дана	3-4 сек	2	4
5	Айда	4 сек	4	3
6	Дамир	4-5 сек	2	2
7	Жанна	3 сек	3	4

 

Қосымша № 2

 

р\с

Баланың аты

Түсінік-тер

Затты зерттеуі

Зейіннің тұрақтылы-ғы

Жалпы -лау

Салыс -тыру

Тал- дау

Жалпы мәлімет-тілігі

1

Рамазан

Қалам өшіргіш

+

Орт.дең. 4

2

Елдос

бүлт көктем

+

+

Жоғ.дең. 5

3

Ильяс

ДОП лимон

+

Орт.дең. 4

4

Дана

0

Төмен дең. 3

5

Айда

+

+

Жоғ.дең. 5

6

Дамир

+

Орт.дең. 4

7

Жанна

0

Төмен дең. 3

 

Қосымша № 3

 

р\с		Баланың аты		Затты зерттеулер
				Неше түсінікті анықтады		Дэлелдер		Қандай түсінік
1		Рамазан		6\3				Қиын 4 Оңай 2
2		Елдос		6\5		+		Қиын 1 Оңай 5
3		Ильяс		6\4				Қиын 2 Оңай 4
4		Дана		6\3				Қиын 3 Оңай 3
5	Айда		6\5		+		Қиын 2 Оңай4

 

Жұмбақтар

Қиын: 1. Аузы бейне шалғы  орақ,

Шөп емес, бірақ мал  орады.

(Қасқыр)

2. Екі бала қатар  тұрса да, 

бірін-бірі көрмейді

(Көз) 

3. Жаны жоқ болса  да, 

Ақылы адам ісін істейді

(Кітап)

Оңай:

1. Отқа жанбас, суға  батпас 

(Мұз)

2. Кішкентай ғана бойы  бар, 

Айналдырып киген тоны бар

(Қой)

3. Ерте тұрады 

Жар шақырады.

(Қораз)

 

Соқыр және нашар көретін  балаларға арналған «Болашақ» мектеп -интернатында біз нашар нашар  көретін балалардың есте сақтау процесінің даму мәселесін зерттеуге кірістік.

Біз диагностикалық зерттеуді  «Болашақ» мектеп-интернатының 2-а  сыныбының оқушыларына жүргіздік. Кіші мектеп жасындағы нашар көретін балалардың есте сақтау процесін тексеруде мынадый әдістерді пайдаландық.

1-әдіс

Тақырыбы: «Ол не?»

Мақсаты: Сипап сезу қабілеті арқылы сөздерді, тісініктерді есте сақтау.

Уақыты: 7-8 минут.

Құралдар: түрлі таныс заттар, бланк.

Нұсқауы: Келесі заттарды ұстап көріп есімізде сақтаймыз. Ең бастысы ол заттардың пішінін, салмағын, ерекше бір қасиетін тауып алы песке сақтайық.

Мазмұны: Бірнеше заттар балаларға кезекпен беріледі. Әр затты  зерттеуге 20-30 секунд уақыт беріледі. Балалармен қосыла отырып, берілген заттың аты анықталған. Соңынан заттар қайтадан беріліп, қысқа уақытта қайтадан аттары анықталады. Осы жұмыстан соң балалар неше зат берілгенін, қандай зат берілгенін есіне түсіріп айтып береді.

Нәтижелерін өңдеу: Таблицаға әр баланың жеке көрсеткіші енгізіліп, бірнеше параметр бойынша бағаланады.

(Қосымша№)

 

№3 әдіс

Тақырыбы: Ес процестерінің эмоционалдық түстерін бағалау.

Мақсаты: нашар көретін  балалардың эмоционалдық өмірінің деңгейін бағалай отырып, есте сақтау процестерінің даму ерекшеліктерін анықтау.

Құралдар: карандаш және сурет дәптер.

Уақыты: 20-30 минут.

Нұсқауы: Мен саған қызық ертегі айтып беремін, екеуміз бірге сурет саламыз.

Мазмұны: Балаға ертегі оқылады: мазмұны қызықты болу қажет және кейіпкерлер саны 2-3 тен аспауы қажет. Ертегі айтылып болған соң сол сәтте баламен бірігіп отырып рурет салынады. Ең бастысы баланың кейіпкерлерді талдауы, түстерге бояуы, қосымша мәлімет беруі, ой пікірмен бөлісуі және т.б.

Нәтижелерін өңдеу: сапалы түрде бағалау жасалынады.

 

Андақұлова Халида осы  мектептің 2-а сынып оқушысы. 8- жаста. Көру бұзылысы: мектепке дейінгі жаста  пайда болды. Қорошаған ортасы: ата-анасы, әпкесі.

Жұмыс жүргізу барысындағы  ерекшеліктер: жұмысты ережесімен орындады, кейіпкерлердің киімдерінің әрқайсысының түстерін бояп шықты. Көмек қажет  еткен жоқ.

Қорытынды: халида мен  оқыған ертегінің кейіпкерлерін  талдады. Ондағы шал мен кемпірдің мінезіндегі жан ашығыштықты, өте мейірімді, балаларының жоқтығынан қиналып жүргендігін айтып, шал мен кемпірді жағымды кейіпкер деп санады. Олардың киімдерінің түстерін ашық түспен бояды. Жалпы алғанда Халиданың сөздік қоры орташа.

 

Қосымша №2

Р\С	Баланың аты		Қайта жаңғырту					Көмек қажет	Уақыт
							етті ме
				Жоғарғы деңгей	Орта деңгей	Төмен деңгей
1		Тұрдығұл Айгерім		+						2 мин
2		Андақұлова Халида				+	+			Уақытысынан асып кетті
3		Әбірбек Сая		+						3 мин
4		Мамаева Малика			+ ;		+			3 мин
5		Ысқақова Жансая			+					3 мин
6		Құралбаева Айгерім		+						2 мин

 

Р/С	Баланың аты	Түсініктерді, сөздерді есте сақтау жолдары		Неше сөз еске	Уақыт	Деңгей
				түсті
		жалпылау	салыстыру
1	Андақұлова	Заттарды	Заттарды	8\4	7 мин	Орташа
	Халида	түсіндіргенде	салмағына
		олардың түр	қарап
		түсіне	салыстырды
		қарады
2	Әбірбек	Заттардың	Заттарды	8\7	4 мин	Жоғары
	Сая	барлық	пішініне
		қасиетіне	қарап
		қарады	салыстырды
3	Қүралбаева	Заттың түр-	Үлкенді-	8\6	5 мин	Жоғары
	Айгерім	түсін оның	кішімен
		неден	кішіні
		жасалғанын	үлкен
		айтты	заттармен
			салыстырды
4	Тұрдықұл	Заттардың не	Түстеріне	8\6	5 мин	Жоғары
	Айгерім	үшін	қарап
		пайдалана-	салыстырды
		тынын айтып
		берді