Сүйек тіні.Сүйектің физиологиялық және жарақаттанудан кейінгі регенерациясы.Сүйек құрылысының қайта қалыптасуына әсер ететін факторлар.

• 3 – ші кезең - сүйек күсігінің остеогендік структураларының минералдануы, сынық орнында сынықшалардың қан айналуының толық қалпына келуі.

• 4–ші кезең – сүйек күсігінің қайта түзілуі, пластина тәрізді сүйектің пайда болуы – ол сүйек-ми каналы бар кортикалдық қабаттан және сүйек қабатынан тұрады, сонымен сыныққа дейінгі сүйек структурасының қалпына келуі.                      

Cынған сүйек  - Тұрғындардың жарақаттарының структурасында  сүйек сынықтары 18% құрайды. Оларды  емдеудің жалпы ұзақтығы барлық  жарақаттардың ішінде 40% құрайды. Сүйектердің  бүтіндігін қалпына келтіру медицинада  ежелгі проблеманың бірі болып  табылады. Регенерацияның теориялық  негіздерін бірінші болып Морган 1901 жылы құрастырды. Ол регенерацияның  екі тәсілін анықтады:

 

Тірі организмдердің салыстырмалы қатарында регенерацияның біріншілік тәсілі морфолаксис болған, ол төменгі қатардағы организмдерге тән. Эпиморфоз жоғарғы қатардағы организмдерге тән. Кішкене бақалардың аяқ қолдарын шауып тастағаннан кейін толық қалпына келеді, ал ересек бақаларда бұл қасиет жоғалған. Балалардың сынықтары ересектерге қарағанда тез бітеді.

 

Морфолаксис – дененің жарақаттанған бөлігінің қалған культядан өсу арқылы толық қалпына келуі. Регенерацияның бұл түрі амебаларда, инфузорияда және басқаларда болады. Оларда дененің бөлігінен толық организм қалпына келеді.

 

Эпиморфоз – жаралық беттердің бітуі арқылы болатын регенерация. Регенерацияның бұл түрі амфибияларға, рептилияларға, сүтқоректілерге және адамға тән. Морфолаксис тәсілімен регенерация оларда жойылған.

Сүйектің жасқа байланысты ерекшелігі

 

Сүйектің жасқа байланысты ерекшелігі-сүйектің құрамындағы химиялық заттардың өзгеруіне байланысты жүреді.Мұндай жағдайларда коллаген талшықтарының түрлері мен глюкозамин гликандардың қатынасы өзгеріп, сүйектің құрамында сульфаттанған қосылыстар  көбейеді.

Қорытынды:

 

Сүйек екі қабаттан құралады: сыртқы қабаты тығыз заттан, астыңғы қабат кемікті заттан түзіледі. Сүйектің дамуы күрделі процес, ол ұрық кезінен бастап қартайғанша дамиды, алайда негізгі даму қыздарда 18-20 жаста, ұлдарда 20-24 жаста тоқталады. Сүйек затын жасайтын жасушалар жас жасушалар немесе остеобластар деп аталады, ал сүйек затын бұзатын жоюшы жасушалар остеокластар немесе сүйек бұзғыш жасушалар деп аталады.

 

Пайдаланылған әдебиеттер

 

• Гистология,цитология,эмбриология,  Москва “Медицина”1999ж      Афанасьева,Юрина  228-252бет
• Гистология Москва “Геотар – Мед”  2001ж  Улумбекова, Челышева  145-166 бет
• Р.Б.Абильдинов.Гистология,Цитология және Эмбриология.Атлас.Алматы-2006
• Интернет сайттар

 

1

 

1