Асқазан ішектен қан кету кезіндегі мейірбейкенің іс-әрекетті

«Астана Медицина Университеті»  АҚ

 

 

 

 

 

 

 

 

Тақырыбы:  Асқазан ішектен қан кету кезіндегі мейірбейкенің іс-әрекетті

 

 

 

 

Орындаған: Басымбеков Н.

Қалдарбекова Б.

208 топ  ЖМ

Тексерген:    

 

 

Астана  2009 ж.

 

Жоспар:

1. Кіріспе;
2. Асқазан ішектен қан кетудің топтарға бөлу;
3. Асқазан ішектен қан кетудің белгілері;
4. Госпитализацияға дейінгі сатыдағы  қан кетуді бағалау;
5. Қан кету процесстері;
6. Мейірбейкенің ішектен асқазаннан қан кету кезіндегі іс-әрекеті;
7. Қолданылған әдебиеттер;
8. Қорытынды.

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

Кіріспе:

Асқазан мен он екі елі ішектің ойық жара ауруы-асқорыту жүйесінің

басқа да органдарын патологиялық процесске ұшырататын, үдейтін,

созылмалы, қайталанбалы ауру. Жаралық аурудың мүгедектікке әкелуі сирек

емес, ол ауыр асқынулар бере алады, кей жағдайда ауру өлімге әкеледі.

Жаралық аурудың бірыңғай жіктелуі жоқ. Осы шақта ең көп таралған

келесі жіктелуі бар:

Орналасуы бойынша:

1. асқазанның жарасы: кардиалды бөлімі, субкардиалды бөлімі, асқазан

денесі, антралды бөлімі, алдыңғы қабырғасы, артқы қабырғасы, үлкен иіні, кіші

иіні.

2. Он екі елі ішек жарасы: пиязшықтың, пиязшықтың арғы бөлімі,

алдыңғы қабырғасы, артқы қабырғасы, жоғарғы қабырғасы, төменгі қабырғасы.

3. Асқазан және он екі елі ішектің қосарланған жарасы.

Клиника түрімен:

1. Жедел, немесе алғашқы рет анықталған жара.

2. Созылмалы жара.

Процесс фазасымен:

1. Өршу.

2.Толықсыз ремиссия.

3. Ремиссия.

Клиника ағымымен:

1. Латентті ағымды жаралық ауру.

2. Жеңіл (сирек қайталанбалы ауру).

3. Орташа (жылына1-2 қайталану).

4. Ауыр (жылына 3 қайталану және көбірек) немесе қайталанбалы ауру,

асқынулардың дамуы.

Морфологиялық суретпен:

1.Кішкентай жара (диаметрі 0,5 см-ден кем);

2.Орта мөлшерлі (0,5-1,0 см );

3.Үлкен жара (1-3 см ); гигантты жара (3 см-ден үлкен).

Асқынулардың барысымен:

1. Қан кетумен асқынған жара:

Жеңіл;

Ауыр ( профузды );

Аса ауыр.

2. Перфорациямен асқынған жара:

Ашық;

Тасаланған.

3. Пенетрацияланған және каллезды жара.

4. Асқазан мен он екі елі ішектің жарасының тыртықтанып бітуімен

асқынған, қалтқы стенозымен асқынған:

 

 

 

Асқазан ішектен  қан кетудің топтарға бөлу

 

 

Асқазан ішектен  қан кетудің белгілері:

 

Асқазан – ішек қан кетулер белгілері:

1. Аз немесе жасырын қан кетулер – «себепсіз» анемия.

 

2. Айқын немесе массивті қан кетулер.

 

латентті кезеңде (бірнеше минуттан тәулікке дейін созылады) – жалпы белгілері қан кету:

• бас айналу, құлағында шу, әлсіздік, естен тану мүмкін;
• суық тер, бозару;
• тахикардия, АҚ төмендеуі;
• ентігу;
• аузының құрғауы, шөлдеу;

    айқын  кезеңінде:

• «кофе қойыртпағы» түріндегі (сирек қызғылт) қою қанды құсулар, кейде реакциясы қышқыл, қан ұйындыларымен тамақ қалдықтарымен құсу;
• асқазан ішек жолдарының жоғарғы бөліктерінен қан кеткен кезде меленаның пайда болуы, төменгі бөліктерінен қан кеткен кезде қан және қан ұйындылары;

 

 

Госпитализацияға  дейінгі сатыдағы  қан кетуді бағалау:

1. Систолалық қысымның  және ЖСЖ ұлғаюы бойынша – систолалық АҚ төмендеуі 90 мм.сын.бағ. және пульс жиілігінің минутына 20 және  оданда жоғары соққысы шамамен қанның 25% жоғалуына сәйкес келеді.
2. Шок индексін анықтау (Брюсов П.Г., 1986): ШИ=ЖСЖ/Сист. АҚ. Қалыпты жағдайда қатынасы 0,5 тең; ШИ жоғарлауы 1 дейін жоғарлауы ҚАК 30% жоғалуынан ҚАК 1,5-40% дейін сәйкес.

 

 

 

 

 

 Госпитализацияға дейінгі сатыдағы  қан кетуді бағалау

(Горбашко А.И., 1983)

 

№	Лабораторлық  және клиникалық белгілер	Қан кету деңгейі
		Жеңіл	орташа	ауыр
1	Эритроциттер  саны	3,5 х1012/л төмен емес	2,5-3,5х1012	2,5х1012/л аз
2	Нв, г/л	100 төмен емес	83 - 100	83 аз
3	Пульс соққы/мин	80 дейін	80-100	100 көп
4	АҚ сист.(мм.с.б)	110	100-90	90 аз
5	Гемотакрит	0,30 көп	0,25-0,30	0,25 аз
6	ГК жетіспеуі	20% дейін	20-30%	30%және көп

    

 

 ГК – глобулярлы көлем, тең қатынас:ГК=(ҚАКхНt)/(100-Ht),

      ҚАК-қан айналым көлемі, Нt-гематокрит.

 

 

 

 

Қан кету процесстері

 

 

Мейірбейкенің ішектен  асқазаннан қан кету кезіндегі іс-әрекеті;

 

Госпитализацияға  дейінгі сатыда:

• Аштық, суықтық және тыныштық. Ішіне мұз немесе суық су құйылған бөтелке қойылады, тасымалдау носилкамен жүзеге асады, коллапс кезінде аяғын жоғары көтеру арқылы;
• Бір мезгілде жедел хирургиялық бөлімге тасымалдайды;
• Оксигенотерапия;
• Хлорлы кальции (глюканат) 10%-10 мл ерт.к/т;
• Аминдық капрон қышқылы 5% - 100 мл ерт.к/т;
• Викасол 1%-2-4 мл ерт.к/т.

 

Госитализация сатысында (бір мезгілде диагностикалық және терапиялық шаралар жүргізіледі):

• тік ішекті саусақпен тексеру, асқазан және ішек жолдарының шұғыл рентгеноскопиясы, шұғыл эндоскопиялық тексеру, қан кету деңгейін бағалау;
• асқазаннан қан кету кезінде тамақ ішпеу және суықта ішімен жатады - әр 10-15 мин, сайын Алмагель 1 ас қасықпен. Циметидин 200 мг к/т, сосын 200-400 мг тәулігіне 4 рет ішке, немесе Кыамател 20 мг-нан күніне 2 рет к/т, 5-10мл хлорлы натридің изотониялық ертіндісімен 2 мин. немесе 100мл- 5% Глюкоза ертіндісімен 15-30мин), сосын 20мг 2 рет тәулігіне ішке;
• инфузиондық трансфузиондық ем. Қанның 25% көп мөлшерде жағалтқан жағдайларда: Полиглюкин 1,5 л дейін инфузия жылдамдығы 100-150 мл/мин, Нативті плазма 200-400мл,  Альбумин 20% - 100мл ерт, Желатиноль 450 мл к/т. препараттар ағыммен енгізіледі қажет жағдйларда 2-3 рет. Қан айналым қалыптасқаннан кейін – қан жоғалтудың 30-40% көлемінде эритроцитарлы массаны Реополиглюкин немесе 5% Альбуминмен қосып қатынасы 1:1 енгіземіз. Қан құю қажет емес;
• Аминокапрон қышқылының 5%-200мл ерт. к/т, сосын 100 мл әр 3-4 сағат сайын, Викасол 2-3мл б/е, Дицинон 2-4мл б/е тәулігіне 3 рет.Фибриноген 1-2г хлолы натридің 250-500мл ертіндісімен, хлорлы кальцидің (глюканат) 10%-10мл ерт. к/т, Трасилол 25-50 000 Бірлік  к/т (Контрикал 30-40 000 Бірлік) тәулігіне екі рет.

 

 

 

 

 

 

Қан кетуді тоқтатудың эндоскопиялық әдісі:

1. қан кету аймақтарын суық сұйықтармен шаю(5% Аминокапрон қышқылымен, 10% Хлорлы кальцидің ертіндісімен, Адреналинмен Новокаин ертіндісімен);
2. жергілікті Тромбин (асқазанға алдын ала 5-10 минут бұрын 1-2г натрии гидрокарбонатын енгіземіз);
3. пленка түзетін препараттардың көмегімен жапсыру;
4. электрокоагуляция, лазерлі фотокоагуляция;

• өңештің варикозды кеңеюлері кезінде қосымша Питуитрин 20 Бірлік 200мл – 5% Глюкоза ертіндісі енгізіледі, қажет болса- 4 сағаттан кейін қайталау. Арнайы зондтпен веналардың компрессиясы(Блекмор) декомпрессиясыәр бір 5-6 сағат сайын. Склеротерапия Полидоканолмен (Этоксисклерол)0,5% ерт. порциямен 1мл парвазалды өңештің терминалды бөлігіне жалпы дозасы 40 мл. Процедураны қажет болған жағдайларда әр 5-7 күнде (1-4рет) қайталайды. Лазерлі коагуляция;

• профузды қан кетулер кезінде және консервативті емнің нәтижелігі болмаған кезде 24-48 сағат ішінде оперативті ем көрсетіледі.

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

Қан кету - асқазан және 12елі ішектің жаралық

ауруларының ең жиі асқынуы болып  табылады. Ол аурулардың 10-15%де

кездеседі. Барлық асқазан - ішек қан кетулерден 45-65%і жаралық қан кету

болып табылады .

 

Жиірек 12 елі ішек пен асқазанның кіші иінінде пенетрацияланған

жаралардан қан кетеді. Дәл осылай, 80,5%- 12елі ішек жарасынан қан кетуі

құрастырады, ал асқазан жарасынан -19,5%.

 

Ер кісілерде 72%, әйелдерде -62%.

 

Жасы бойынша жаралы қан кету:

20 жасқа дейін -3,5%

51-60 жас -21,4%

21-30 жас -16,3%

61-70 жас -13,5%

31-40 жас -18,6%

71-80 жас -4,8%

41-50 жас -26,5%

81-90 жас -0,4%

 

Демек 50%тен көбірегі 40 жастан үлкен жасқа келеді .

Күз бен қыста жарадан қан кету жиірек белгіленеді .

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

Қолданылған әдебиеттер:

1. Мұратбекова С.Қ. «Мейірбике ісінің негіздері» Көкшетау 2008ж
2. Интернеттен: www.google.kz
3. Муратбекова «Медбике ісі» 2008 ж
4. Горбашко А.И., Рахманов Р.К. Постваготомический синдром -

Ташкент:Из-во ИбнСины, 1991. - 143 с.

 

 

 

Қорытынды:

Қорыта келе асқазан ішектен  қан кетулер ішкі органдардың  зақымдалуынан турлі қан кетулер  болады. Іштен қан кетулер сол бұрыннан белгілі болғаны және сол кездегі медицина саласындағы ғалымдарымыз осы аурудың алдын алу жолдарын іздеп тапқан. Жаралық қан кетулердің басқа себептері фибринолиздің күшеюінен

мүмкін.

Асқазан солінің пептикалық әсері де маңызды. Қан кетуге ауру организм реакциясы оның көлеміне және жылдамдығына, ауру жасына, ілеспелі аурулардың барысына тәуелді. Қан жүйесінің компесациясынан сырқат басында өзгерістер болмауы мүмкін, бірақ кейін қаназдық үдейді.

Қан жоғалту 500 мл ден асатын болмаса, симптомдар байқалмайды.

Қаназдық 2-4 апта ішінде жойылады. Патофизиологиялық реакция 1000-1500

мл ден көп қан жоғалтса байқалады немесе айналып жүруші қанның (АЖҚ) 20-

25% тен көп көлемде, ең алдымен профузды жедел қан кетулерде байқалады.Мына гиповолемия спецификалық емес реакцияларды туғызады,қанайналымның орталықтандыруы болады.

Деподағы қан шығады, шеттік аймақтық тамырлар спазмы болады, жүрек қысқартуларының жиілігі үлкейеді ( ЖҚЖ).Бүйрекке артериялық қан келуі төмендейді, жедел некрозы фонында олигоурия басталады, анурияға дейін. Қан жоғалту жалғасса, гиповолемиялық шок дамиды. Шеттік аймақтық артериялық және веноздық спазм бұдан былай компенсацияламайды. Гипоксия

нәтижесінде капилярлы сфинктерлер параличі дамиды.

Жүрек екпінді көлемі тез азаяды және күре тамырлық қысым төмендейді. Осының нәтижесінде орталық қан айналымы азаяды, мидың гипоксиясына әкеп соғады, сана жоғалтумен эхоэнцефалографияға тән өзгертулер (ЭЭГ) болады. Қан тамыр жетіспеушілігі басталады. Жалғасып жатқан қан кету және гиповолемия органдар жетіспеушілігіне ертіп әкеле алады, яғни клиникалық өлімге әкеліп соғады.

Клиника. Гастродуоденалды қан жоғалту клиникасы қанды құсықпен,

қара нәжіспен , жедел қан кету симптомдарымен сиппатталады. Асқазанның қанаған жаралары қанды құсықты жиірек береді (тұз қышқылы гематиннің әсерінен кофе тәріздес құсық жиі белгіленеді), біраз уақыттан соң қара нәжіс болады. Он екі елі ішек жаралары тек қара нәжіспен сипатталады, қан құсуы

сирек.

Қысқа уақыт аралығындағы қан құсу жалғасып жатқан қан кету туралы

куәландырады . Ұзақ уақыттан кейінгі қан құсу қан кету қайтадан

басталғанын білдіреді.

Жедел, көлемді қан кетуінің ерте белгісі болып кенет әлсіздік , бас айналу болып табылады. Жүрек қағысы, кейде талып қалу. Шөлдеу, қарауыту, демікпе, тері бозарыңқылығы, салқын тер, тамыр соғуының жиіленуі, күре тамырлық қысым жоғалуы , жалпы әлсіздік соңында қосылады.

 

 

 

Ауыр жағдайларда естен  тану құбылыстары болады, ол сана жоғалуымен, тері және көрінетін қабаты түсінің өзгерістері ( тері восктәріздес реңге ие болады және салқындайды сонан соң, еріндері цианозды түсті болады, қарашықтар кеңейеді ) сипатталады.

 

Диагностика.

Жаралық асқазан - ішектік қан кетулердің

диагностикасы келесінің негізінде өткізіледі :