Функция туралы

 

48. 10 011 + 100 110 010 өрнегінен 0 мен 1 ді  ауыстыруға рұқсат етіледі. Солай  неше алмастыру жасап, 18-ге бөлінетін  санды шығаруға болады. Жауабы:2 алмастыру

 

49. Отбасында анасы, әкесі және 4 баласы бар. Балалардың орташа  бойы 120 см, ал ата-аналарының орташа  бойы 174 см. Барлық отбасы мүшелерінің  орташа бойы неше см? Шешімі: 120*4=480 174*2=348 4+2=6 (480+348)/6=138 см 

 

50. Кесіндіге аралары 1 см, 2 см, 3 см, 4 см, 5 см, 6 см, 7 см, 8 см болатындай  ең аз неше нүкте белгілеуге  болады? (5 нүкте) А В С D Е АВ=ВС=1 см  СD=DE=3 см

 

51. Ондық цифрлары бірліктер  цифрларынан үлкен болатын қанша  екі таңбалы сан бар? Жауабы: 45 сан 

 

52. Кесіндінің әрқайсысында 4 нүктеден  болатындай етіп, екі кесіндіде  қанша нүктені орналастыруға  болады? Шешімі: Екі кесіндіні қиылыстырып,  ортасына бір нүктені қоямыз. Қалғандары сәйкесінше. 7 нүкте қоюға  болады.

 

53. Есептеңіз. 99-97+95-93+91-92+...+7-5+3-1 Шешімі: 1 мен 99 сандарының арасында 50 тақ  сан. Тақ сандардың айрымын  екі-екіден алсақ, 25 жұп бар. Айырымы  2-ге тең. 25*2=50 54. 1-ден 81-ге дейінгі  барлық натурал сандардың көбейтіндісі  қандай цифрға аяқталады? Шешімі: 0-ге, себебі кез келген санды  0 цифрымен аяқталатын санға көбейткенде, 0-ге аяқталатын сан шығады.

 

55. 4 қарындаш пен 3 жалпы дәптер 54 тг, 2 қарындаш пен 2 жалпы дәптер 34 тг тұрады. 8 қарындаш пен 7 дәптер  қанша тг тұрады? Шешімі: 4қ+3жд=54 2қ+2жд=34 жүйе құрып, 1 қарындаш пен 1 жалпы  дәптердің құнын тауып аламыз. 1к-3тг, 1жд-14 8к-24тг, 7жд-98тг 

 

56. Шахмат турниріне 7 адам қатысты.  Әркім әрқайсымен бір партиядан  ойнады. Барлық ойналған партиялар  саны қанша? Шешімі: 6+5+4+3+2+1=21 партия

 

57. Тақ цифрлардың көмегімен  жазылған қанша екі таңбалы  сан бар? Жауабы:1,3,5,7,9 цифрлары  арқылы 20 сан 

 

58. Үш метрлік 60 бөренелерді жарты  метрден кесу керек болса, оларды  неше рет кесу керек? Шешімі: 3/0,5=6 бөлік 6 бөлікті алу үшін  бөренені 5 рет кесеміз. 60*5=300 рет 

 

59. Үйдің 1-ші қабатынан 3-ші  қабатына көтерілу үшін 52 баспалдақты  басып өту керек. Осы үйдің  1-ші қабатынан 6-шы қабатына  көтерілі үшін қанша баспалдақты  басып өту керек? Шешімі: 52:2=26 26+26+26+52=130 б 

 

60. Бір жылда ең көп дегенде  неше жексенбі болуы мүмкін? Жауабы: 53

 

61. Әкесі 27 жаста болғанда баласы 3 жаста болды. Ал казір баласының  жасы әкесінің жасынан 3 есе  кем. әрқайсының жасы нешеде? Жауабы: 36;12 62. Дүкенде 5 әртүрлі кесе және 3 әртүрлі тәрелке бар. Неше әдіспен 1тәрелке мен 1 кесені сатып алуға болады? Шешімі: 5*3=15

 

63. Дүкенде 4 әртүрлі қасық, 5 әртүрлі  кесе, 3 әртүрлі тәрелке бар. Неше  әдіспен 1тәрелке, 1 қасық және 1 кесені  сатып алуға болады? Шешімі: 4*5*3=60

 

64. Ғажайып елде А,Б,В деген  3 қала бар. А қаласынан Б  қаласына 6 жол, ал Б қаласынан  В қаласына 4 жол апарады. Неше  тәсілмен А қаласынан В қаласына  жетуге болады? Шешімі: 6*4=24

 

65.Тиынды 3 рет лақтырады. Оның  тізбектелген әртүрлі цифр және  елтаңба жағы қанша рет түседі? Жауабы: 23

 

66. 1 кг, 2 кг, 3 кг, ....., 53 кг, 54 кг гиртастарын  салмақтары бірдей болатын үш  үйіндіге бөл. Шешімі: Гаусс әдісі: 1+2+3+...+52+53+54=27*55=1485 1485/3=495

 

67. 1 кг, 2 кг, 3 кг, ....., 53 кг, 54 кг, 55 кг  гиртастарын салмақтары бірдей  болатын бес үйіндіге бөл. Шешімі: 27*56+28=1540 1540:5=308кг (5 үйінді)

 

68. 555555 саны 3 пен 5-ке бөлінеді  ме? Шешімі: бөлінеді, себебі: 1)5-ке аяқталады  – 5-ке бөлінеді, 2)цифрларының  қосындысы 3-ке бөлінеді – 3-ке  бөлінеді 

 

69. Бір елде 20 қала бар. Оның  әрқайсысы бір-бірімен ауебайланыста  жұмыс жасайды. Бұл елде неше  әуебайланыс бар? Шешімі:19+18+17+....+3+2+1=190

 

70. Поштада 5 әртүрлі конверт  және 4 әртүрлі марка сатылады. Неше  тәсілмен 1 конверт пен 1 марка  сатып алуға болады? Шешімі: 5*4=20

 

71.Егер кез келген хатты кез  келген курьерге бере алатын  болсақ, әртүрлі 6 хатты 3 курьер  арқылы поштаға неше тәсілмен  жіберуге болады? Шешімі:3*3*3*3*3*3=729

 

72.Тақтада 7 зат есім, 5 етістік, 2 сын есім жазылып тұр. Сөйлем  құрау үшін әр сөз табынан  бір сөзден алу керек. Мұны  неше тәслмен жүзеге асыруға  болады? Шешімі: 7*5*2=70

 

73.10 оқушы олимпиадада 35 есеп  шығарды. Олардың арасында тек  бір есеп, тек екі есеп, тек  үш есеп шығарған оқушылар  бар. Солардың ішінде бес есеп  шығарған оқушы бар екенін  дәлелдеңіз. Шешімі: Дирихле принципі: Егер n клеткаға n+1 қоян отырғызсақ, бір клеткада кем дегенде 2 қоян бар болады. 1. қоян рөлі 2. клетка рөлі 3. отырғызу реті 4. жауабы 1+2+3=6 35-6=29 (есеп) 10-3=7 (оқушы) 1. есептер саны 2. оқушылар саны 3. шығарған есептер санына қарай 4. a=bc+r 29=7*4+1

 

74. 5 жас мамандардың барлығына  жалақыға 1500 тг берілді. Олар ақшаны  бөліп, әрқайсы өзіне 320 тг тұратын  кітап сатып алғысы келеді. Біреуінің  сатып ала алмайтынын дәлелдеңіз. Шешімі: 1500/320=4 1. мамандар саны 2. кітаптар  саны 3. кітаптардың санына қарай  4. 1500=320*4+220

 

75. Дөңгелек үстел басында 100 адам отыр. Ер адамдар әйел  адамдардан артық. Дөңгелек бойымен  бір-біріне қарама-қарсы отырған  екі адамның ер адам екендігін  дәлелдеңіз. Шешімі: 1. адам саны 2. 50 жұп 3. жұптары бойынша отырғызу 4. ер адам көп болғасын 1 клеткада 2 ер адам отырады. 

 

76. Отырған бес адамның ішінде  таныс саны бірдей 2-ден кем  емес адамдар бар екенін дәлелдеңіз. Шешімі: 1. адамдар саны 2. таныс саны (0, 1, 2, 3, 4) 3. бірдей таныс санына  қарай 4. 2-ден кем емес танысы  бар адамдар бар. 

 

77. Сыныптағы 43 оқушының дәптерлерінің  түстері 6 түсті. Солардың ішінде  бірдей түсті дәптерлері бар  8 оқушы табылатынын дәлелдеңіз. Шешімі: 1. оқушылар 2. түстер саны 3. түсіне  қарай 4. 43=7*6+1 7+1=8 13 

 

78.Екі жас коллекционердің әрқайсында 20 маркадан және 10 значоктан бар.  Бір маркаға бір марка, бір  значокқа бір значок беруді  олар шынайы айырбас деп атайды. Онда екі коллекционер бір-бірімен  неше тәсілмен шынайы айырбас  жасай алады? Шешімі: 20*20=400 10*10=100 400+100=500

 

79.Сөреде 5 кітап тұр. Жинақ –  бір немес бірнеше кітаптардан  тұра алатын болса, кітаптарды  неше тәсілмен жинақтарға бөлуге  болады? Шешімі:5+5*4+5*4*3+5*4*3*2+5*4*3*2*1=325

 

80.Неше тәсілмен 14 адамды жұпқа  бөлуге болады? Шешімі: (1;13) бұл бір  жұпты алған соң, 12 адам қалды. (1;11) екінші жұпты алған соң, 10 адам қалды. ......... 13*11*9*7*5*3*1=135 135

 

81. Қатар тұрған үш натурал  сандардың көбе»тіндісі 6-ға бөлінетінін  дәлелдеңіз. Шешімі: Бұл үш сан  арасында 2-ге және 3-ке бөлінетін  сан бар. Демек, үшеуінің көбейтіндісі 6-ға бөлінеді. Мысалы: 11, 12, 13 немесе 14, 15, 16 т.б. 

 

82. 15 бала 100 жаңғақ терді. Ішінде 2 баланың терген жаңғақтар санының  тең екендігін дәлелдеңіз. Шешімі: (Кері жору) Әрқайсының терген  жаңғақ саны әртүрлі деп алайық. Онда 0+1+2+3+4+5+6+7+8+9+10+11+12+13+14=105 Ал бізде  жаңғақ саны – 100. Бұл есепке  қайшы келеді. Демек, кем дегенде  екі баоа бірдей жаңғақ тергені  дәлелденді.

 

83. Марал 96 парақты қалың дәптер  сатып алып, оның әрбір бетін  1-ден 192-ге дейін рет-ретімен  түгелдей нөмірлеп шықты. Марал  қалың дәптердің арасынан 25 парақты  жыртып алды және сол парақтар  беттерінде жазылған 50 санды бір-біріне  қосты. Осы сандардың қосындысы  1990-ға тең болуы мүмкін бе? Шешімі: Жоқ. 25 парақ – 50 бет – 50 сан  Жұп – ж Тақ – т ж + т = т, т + ж = т жт жт жт .... жт тж тж тж .... тж Мұндай  жұптар бізде 25. Ал 25 тақ сандарды  қоссақ, тақ сан шығуы керек.  Ал 1990 – жұп сан. 14

 

84. Ең алғашқы 36 жай сандардан  маниялық квадрат құрастыруға  бола ма? Шешімі: Жоқ, оның арасында 2 саны бар. Егер квадрат құрсақ, 2 тұрған жолдың және бағандағы  сандардың қосындысы тақ болады., ал қалған жолдар мен бағандардағы  сандардың қосындысы жұп болады. Ж 2 Т Ж Ж Ж т ж Ж ж  ж ж 

 

85. Шахмат тақтасын 1*2 доминосымен  а1 және һ8 клеткалары ғана  бос қалатындай етіп жабуға  болады ма? Шешімі: Жоқ. қ –  қара клетка, а – ақ клетка  Егер а1 және һ8 клеткаларын  алып тастасақ, онда екі қара  клетканы алып тастаймыз. Ал  домино шахмат тақтасында бір  қара, бір ақ клетканы жабады. Егер екі қара клетканы алып  тастасақ, қара клеткалар ақ клеткалардан  аз болады. Сондықтан домино шахмат  тақтасын жаба алмайды. қ 8 а  7 қ 6 а 5 қ 4 а 3 қ 2 қ а  қ а қ а қ а 1 a b c d e f g h

 

86. Ауылда 100 адам тұрады. Әр күн  сайын олар үш-үштен ауылды  күзетуге шығады. Біраз уақыт  өткен соң, олар бір-бірімен  бір рет ғана күзетке шыққан  болуы мүмкін бе? Шешімі: Жоқ. Бір  адамды алсақ ол екі адаммен  күзетке шығады. Онда қалғандарын  жұптарға бөлейік: (1+1) – жұптар  саны - 49. 1+ (1+1) + (1+1)+ (1+1)+ (1+1)+...+ (1+1)+ (1+1)+1=100 Бір адам 49жұппен күзетке кезек-кезек  шығады, сонда 1 адам артық қалады. Ол адаммен күзетке шығу үшін  үшінші бір адам керек. Оны  49 жұптың арасынан ғана ала  аламыз. 49 жұптың арасынан бір адамды алсақ, онда ол күзетке екінші рет шығатын болады. 15 

 

87. Дөңгелек бойына тоғыз сан  жазылған: төрт рет 1 саны және  бес рет 0 саны жазылды. Әр  секунд сайын бұл сандарға  мынадай операциялар қолданылады: -әрбір көрші тұрған сандар  әртүрлі болса, олардың арасына  0 саны қойылады. -әрбір көрші тұрған  сандар бірдей болса, арасына  1 саны жазылады. Сосын бұрынғы  жазылған сандарды өшіріп тасталынады.  Біраз уақыт өткен соң, дөңгелек  бойындағы сандар бірдей болуы  мүмкін бе? Шешімі: Жоқ. Себебі, бірдей  сандарды алу үшін 1 мен 0 сандары  кезектесуі керек. Ал бұл есеп  шарты бойынша мүмкін емес.

 

88. Қорапта 101 тиын бар. Оның  ішінде 50 тиын жалған және олар  шынай тиындардан салмағы бойынша  1 граммға ғана айырмашылығы бар  (артық немесе кем екені белгісіз). Алмат бір тиынды алып, табақты  таразыны бір рет ғана қолданып, оның жалған немесе шынайы  тиын екенін білгісі келеді? Алмат  тиынның қандай екенін біле  ала ма? Шешімі: Ия. Алмат ол тиынды 101 тиын арасынан алып тастаса, 100 тиын қалады. 100 тиынды 50-ден екіге  бөліп, табақты таразының екі  жағына салғанда олардың салмақтарының  айрмашылығы: - жұп санға айырмашылық  болса, онда Алматтың алып тастаған  тиыны - шынайы, - тақ санға айырмашылық  болса, онда Алматтың алып тастаған  тиыны – жалған.

 

89. Үш шегіртке түзу сызық  бойында чехарда ойынын ойнап  жатыр. Ойын шарты бойынша біреуі  екіншісінің үстінен секіреді, бірақ  қатарынан екеуінің үстінен секіре  алмайды. 1991 рет секірістен кейін  олар бастапқы орындарына орала  ала ма? Шешімі: Жоқ. Үш шеіртке  – А, В, С. АВС АСВ ВСА  ВАС САВ СВА Секіру – ауысу  1) жалпы саны – тақ 2) әр түрінің  саны тең емес 3) ауысу саны  – жұп Демек, секіру саны  жұп сан болу керек. Ал 1991 –  тақ сан. 

 

90. Есептеңіз. Жауабы: 5/3 2010 + 2010 + 2010 + 2010 + 2010 2010 + 2010 + 2010

 

91. Футбол командасында 11 адам. Осы  ойыншылардың ішінен бір капитан  және оның орынбасарын қанша  тәсілмен таңдап алуға болады? Жауабы: Капитан ретінде 11 ойыншы  бола алады. Капитанды таңдағасын  қалған 10 ойыншы оның орынбасары  бола алады. 11*10=110

 

92. 1,2,3 цифрлары бір ретғана кездесетін  неше үш таңбалы сан бар?  Шешімі: 3! =1*2*3=6

 

93. Қанша тәсілмен бір қатарға  қызыл, көк, жасыл, сары шарларды  орналастыруға болады? Шешімі: 4!=1*2*3*4=24

 

 94. Автобус А қаласынан В қаласына 40км/сағ жылдамдықпен барды. В қаласынан А қаласына 60 км/сағ жылдамдықпен барды. Автобустың орташа жылдамдығы қанша? Жауабы.: 48 км/сағ

 

95. 3728954106 санының цифрларынан 3 цифрді  өшіріп және қалған цифрлардың  орнын сақтап, ең кіші санды  табыңыз. Шешімі:3,7,9 деген цифрларды  алып тастасақ. 2854106 шығады.

 

96. 3 кәмпит және 2 шоколад 29 теңге  тұрады. 4 кәмпит және 1 шоколад 27 теңге тұрады. 1 кәмпит қанша теңге  тұрады? 1 шоколад қанша теңге  тұрады? Жауабы: 1 кәмпит-5тг, 1 шоколад-7тг 

 

97. Глобуста 17 параллель және 24 мередиана  сызылған. Глобустың беті неше  бөлікке бөлінген? Шешімі: 18*24=432

 

98. 5-ке бөлгенде қалдығы 4, 7-ге  бөлгенде қалдығы 6, 9-ға бөлгенде  қалдығы 8-ге тең болатын ең  кіші натурал санды тап. Шешімі: Егер бұл сан 1-ге үлкен болса,  ол 5,7,9-ға да бөлінетін болады. 5,7,9- дың ең кіші ортақ еселігі:315. 1-ді алып тастасақ 314 шығады..

 

99. Бір-біріне тең төрт бөлікке  бөл. Шешімі: Алдымен әр шаршыны  4 бөлікке бөліп тастаймыз. Сонда  бізде 12 тең бөлік пайда болады. Ал 12-ні 4 бөлу оңай.

 

100. Цифрларының көбейтіндісі 132-ге  тең болатын натурал сан бар  ма? Жауабыңды дәлелде. Шешімі: Ондай  сан жоқ. 132-нің бөлгіштерінің  арасында 11 деген сан бар. 17 Құрастырған:  Маженова Жаңагүл, Байназаров  Талғат

 Тарих

1. Қай жылдары I Дарий сақтарға  қарсы жорыққа аттанған?

A) Б.з.б. 500 – 499 ж.ж. 

B) Б.з. 512 – 513 ж.ж. 

C) Б.з.б. 518 – 517 ж.ж. 

D) Б.з. 518 – 519 ж.ж. 

E) Б.з.б. 519 – 518 ж.ж. 

2. Алтын Орда мемлекетінде беклербек  қандай салаға басшылық жасады?

A) Шаруашылық.

B) Салық жинау. 

C) Әскери іс.

D) Сауда. 

E) Діни істер. 

3. Керей мен Жәнібек сұлтандар  бөлініп кетті… 

A) АҚ Ордадан. 

B) Моғолстаннан.

C) Ноғай Ордасынан. 

D) «Кµшпелі µзбек» мемлекетінен.

E) Сібір хандығынан.

4. 1916 жылғы көтеріліс жайлы жазылған  «Тар жол, тайғақ кешу» еңбегінің  авторы:

A) Сәкен Сейфуллин. 

B) Әлихан Бөкейханов.

C) Мұхтар Әуезов.

D) Сәбит Мұқанов. 

E) Ахмет Байтұрсынұлы.

5. ҚазАКСР-ның құрылған жылы:

A) 1923.

B) 1920.

C) 1922.

D) 1919.

E) 1921.

6. Оңтүстік Қазақстан жеріндегі  Шолаққорған қалашығының батыс  жағынан табылған кейінгі палеолитке  тән тұрақ: 

A) Тұщысай. 

B) Ащысай.

C) Батпақ.

D) Қоянды.

E) Қарабас. 

7. Андроновтықтар жерді қандай  еңбек құралдың көмегімен өңдеді?

A) Темір соқа.

B) Күрек. 

C) Тас тесе.

D) Кетпен.

E) Тырнауыш.

8. Қазақ халқының құрамындағы  ірі тайпалардың бірі және  Орта жүздің руы: 

A) Адай.

B) Найман.

C) Дулат. 

D) Қаңлы. 

E) Үйсін. 

9. Ежелгі және орта ғасырлардағы  континентаралық қатынас жолы:

A) Нефриттік жол. 

B) Лазуриттік жол. 

C) Ұлы Жібек жолы.

D) Варягтан Грецияға дейінгі  жол. 

E) Дала жолы.

10. Қазақстан аумағында ХІІІ-ХІV ғ.ғ. халық ауыз әдебиеті мен  әдебиет қай тілде дамыды?

A) Өзбек тілінде. 

B) Ноғай тілінде. 

C) Қазақ тілінде. 

D) Ұйғыр тілінде.