Функция

 

5)  жұмыс бетін ерекшелеу үшін бағаналар аты мен жол нөмірі орналасқан жол мен бағанның қиылысуында кестенің сол жақ жоғарғы шетіндегі ұяшықты тышқанмен түрту керек.

 

 

 

           Microsoft EXСEL  кестелік процессордың мүмкіндіктері

 

Microsoft EXСEL  - Windows ортасы  үшін бірден- бір танымал пакеттер, кестелік процессорлар деп аталатын  класқа немесе электрондық кестелерге  жатады. Бірақ EXСEL    жай бағдарлама  емес, ол көптеген математикалық  амалдарды, күрделі есептеулерді  көрнекі етіп әр адамға түсінікті  түрде жүргізе алады. EXСEL    мүмкіндіктерінің көпжақтылығы  оны тек математика саласында  ғана емес экономикалық және  инженерлік есептерді шешуге, яғни  формулалар мен функциялар пайдаланып, түрлі диаграммалар мен графиктік  тәуелділікті тұрғызуға, сонымен  қатар мәліметтер қорын жасап,  олармен жұмыс істеуге, сандық  эксперимент өткізуге т.б мүмкіндіктер  береді. Электрондық кестелермен  жұмыс істеуді игеріп алсаңыз,  сіз әртүрлі есептерді өз бетіңізше  шешу және басқа да қажетті  мақсаттарда қолдану мүмкіндігіне  ие боласыз. Компьютерлік технологияда  электрондық кесте біздің елімізде 80- жылдардан бері қолданылып  келеді. Бұрын MS DOS- та мәтіндік  режимде жұмыс істейтін кестелік  процессорлар көп қолданыс тапқан. Ал қазіргі компьютерлерде электрондық  кестелерді өңдеуге арналған  таңдаулы бағдарламалардың бірі- графиктік режимде  Windows –тың басқаруымен жұмыс істейтін MS EXСEL  бағдарламасы.

 

EXСEL құжаты жұмыс кітабы  деп аталады. Жұмыс кітабы әрқайсысы  кестелік құрылымынан тұратын  жұмыс парақтары жиынтығынан  тұрады. EXСEL бағдарламасының құжаты  терезесінде жұмыс істеп отырған  ағымдағы жұмыс парағы ғана  көрінеді. Парақтардың жарлықтары  экранның төменгі сол жақ шетінде  көрініп тұр. Экономикалық, техникалық, жоспарлау есептерін шешуде, бухгалтериялық  ведомость құруда және т.б көптеген  жағдайларда берілгендерді кесте  түрінде дайындап, өңдеу қажет.  Кестенің бағандар мен жолдық  қатарлардан тұратыны белгілі.  Кесте ұяшықтарына сан, мәтін,  формула және т.б берілгендер  енгізілуі мүмкін. Мысалы, сынып  журналы бетінің әр жолының  ұяшықтарына оқушының аты-жөні, оның  сабаққа қатысуы жөнінде белгілер  не күнделікті оқу үлгерімі, ал, әр баған тақырыбына сабақ  өткізілген датасы жазылады.

 

Microsoft Excel электрондық кестесі.  «Электрондық кесте» деген термин  кесте түрінде берілген мәліметтерді  компьютерде өңдеу деген мағынаны  білдіреді. Microsoft EXСEL  кестелік процессоры  әр түрлі операциялар орындауға  мүмкіндік береді:

 

1.  Кесте құруға және оларға ат қойып, дискіде сақтауды;

 

2. Сақталған кестелерді ашуға және оларға түзету жасауды;

 

3.  Кестеге жол, баған немесе ұяшық қосуды;

 

4. Кестеден жол, баған немесе ұяшықтардыы алып тастауды;

 

5. Жол, баған немесе ұяшықтар ішіндегісін көшіруді немесе орын ауыстыруды;

 

6.  Ұяшықтар ішіндегісін өсуі немесе кемуі бойынша сұрыптауды;

 

7.  Пайдаланушының өзі құрастырған формулалар бойынша немесе кестелік процессорда бар дайын формулаларды қолданып есептеу жүргізуді кірістіруді;

 

8. Кесте деректері бойынша диаграмма құруға және оларды кестеге кірістіруді;

 

9. Кестеге графикалық обьектілерді, яғни стандартты суреттер қорынан суреттер кірістіруді;

 

10.  Кестелерді баспаға,  яғни принтерге шығаруды.

 

MS EXСEL кестелік процессорының  жалпы сипаттамасы

 

Мәтіндерді өңдеу құралдарынан кейінгі жиі қолданылатын қолданбалы программаларға электрондық кесте  процессорлары жатады. Электрондық кесте – магниттік тасыуыштарға орналастырылған екі өлшемді немесе n-өлшемді мәліметтер жиымдары, яғни кестелер. Электрондық кестелер процессоры – электрондық кестелермен жұмыс істеуге арналған программалар жиынтығы. Алғашқы кестелерді өңдеу бағдарламалары 80-жылдардың басында пайда болады, олар: Buisicalc, Multicalc, Supercalc. 90-жылдары Microsoft фирмасы қуатты кестелік процессор – MS Excel-ді жасады. Электрондық кестелерді қолдану мәліметтермен есептеу жұмыстарын жеңілдетеді, есептеу қортындыларын арнаайы программалаусыз алуға мүмкіндік береді. Электрондық кестелер, әсіресе, экономикалық және бухгалтерлік, статистикалық, ғылыми-техникалық есептеулерде жиі қолданылады.

Электрондық кестелер

 

- мәліметтердің үлкен жиынтықтарымен бір типті есептеулер жүргізу үшін;

 

-  қорытынды есептеулерді автоматтандыру үшін;

 

- есептеулерді параметрлердің мәндерін таңдау және формулаларды табуляциялау арқылы шешу үшін;

 

-  тәжірибелердің нәтижелерін өңдеу үшін;

 

-  параметрлердің тиімді мәндерін іздеуді ұйымдастыру үшін;

 

- кестелік құжаттар дайындау үшін;

 

- берілген (немесе алынған) мәліметтер бойынша графиктер және диаграммалар тұрғызу үшін кеңінен қолданылады. Қазіргі уақытта кеңінен қолданылатын кестелік процессор Microsoft Excel-де жұмыс істеу негіздерін қарастырайық. Microsoft Excel – мәліметтердің екі өлшемді кестелерімен жұмыс істеуге арналған. Электрондық кестелер құруда  келесі қадамдар орындалады:

 

-  мәліметтерді (мәтіндік, сандық, формула) енгізу;

 

-  редакциялау;

 

-  пішімдеулер жүргізу;

 

- қағазға басу (жариялау).

 

Microsoft Excel бағдарламасы Windows жүйесінде бағдарламаларды іске  қосудың және жабудың тәсілдеріне  сәйкес іске қосылады және  жабылады.

MS Excel құжаты Жұмыс кітабы (сурет 1) деп аталады. Жұмыс  кітабы әрқайсысы бір электрондық  кестеден тұратын Жұмыс беттерінен  тұрады (255-ке дейін жұмыс беттері  болуы мүмкін).  Әрбір жұмыс  бетінің атауы бар, ол бет  жарлығында орналасады. Бет жарлықтарына  тышқанмен түрту арқылы олардың  бірінен-біріне көшуге болады. Беттің  атауын өзгерту үшін жарлығына  екі рет қатарынан түртіп, жаңа  атау теру керек. Жұмыс беті  жолдар мен бағандардан тұрады (256 бағанға, 65536 жолға дейін болуы  мүмкін), жолдар реттік сандармен,  бағандар латынның бас әріптерімен  нөмірленеді. Ұяшық және оның  адресі. Баған мен жолдың қиылысуында  орналасқан элементті ұяшық деп  атайды, ұяшық – мәліметтерді  кестеде сақтаудың ең кіші  элементі. Әрбір ұяшық өзі қиылысуында  орналасқан баған мен жол атауларынан  тұратын адресімен анықталады, мысалы  – А1, DЕ234, F9. Әрбір мезетте белгілі  бір ұяшық активті болып табылады, ол қою қоршаумен ерекшеленеді. Ұяшықтар диапазондары. Диапазон – іргелес ұяшықтарда орналасқан, формулаларда оларға біртұтас элемент сияқты қатынасатын мәліметтер тобы. Жолдағы немесе бағандағы диапазондарға олардың алғашқы және соңғы адрестерін көрсету арқылы қатынасады, мысалы: А1:А15, А1:G1.Тік төртбұрышты диапазонға жоғарғы сол төбе мен төменгі оң төбенің адрестерін көрсету арқылы қатынайды, мысалы А1:С15.

Кестеде баған, жол, ұяшықтарды және ұяшықтар диапазондарын ерекшелеу. ЭК –де ерекшелеулерді жүзеге асыруға  болады:

 

1)  бағанды ерекшелеу үшін қажетті баған тақырыбы аумағына тышқанмен түрту керек;

 

2) жолды ерекшелеу үшін қажетті жол нөмірі орналасқан ең шеткі жол аттарына тышқанмен түрту керек;

 

3) ұяшықты немесе диапазонды ерекшелеу үшін тышқанды (немесе жылдам ерекшелеу үшін SHIFT және курсорды жылжыту батырмаларын) қолдану керек;

 

4)  егер іргелес емес бірнеше ұяшық диапазондарын ерекшелеу қажет болса, мысалы А1:А5 және С1:С5, онда А1:А5 ерекшелеп, сонан кейін CTRL батырмасын басып отырып екінші С1:С5 диапазонын ерекшелейді;

 

5)  жұмыс бетін ерекшелеу үшін бағаналар аты мен жол нөмірі орналасқан жол мен бағанның қиылысуында кестенің сол жақ жоғарғы шетіндегі ұяшықты тышқанмен түрту керек.