Дербес компьютердің негізгі блоктары

Ctrl, Alt пернелері басқа бір пернелер қызметін өзгерту үшін жиі пайдаланылады. Пернелер комбинациясын пайдаланғанда, әуелі регистр пернесі, сонан соң қосымша екінші перне басылады. Қосымша перне рөлін кез келген символдық, цифрлық, немесе функционалдық перне атқара алады. Комбинация 3 пернеден де тұруы мүмкін.

Бұдан былай пернелер комбинациясын былай белгілейміз: регистрлік перне + қосымша перне. Мысалы, Ctrl+у, Alt+ F2, Shift+5.

Компьютерді басқару  мақсатында қолданылатын бірнеше негізгі  комбинация бар:

Ctrl+Alt+ Del – компьютерді өшіріп қайта іске қосу әрекетін орындайды, яғни операциялық жүйе жұмысын жаңалау ісін атқарады. Көптеген ЭЕМ – дерде жүйелік блокта RESET батырмасы (кнопка) бар, соны басу арқылы да жоғарыдағы әрекетті орындауға болады. Бұл әрекет – «жылы күйде іске қосу» (горячий перезапуск) деп те аталады.

Ctrl+ Break – орындалып  жатқан программаны кілт тоқтату  немесе команда орындауды доғару, кейде бұл комбинация орнына Ctrl+С  пернесін де басуға болады.

Ctrl+S – орындалып жатқан  әрекетті уақытша тоқтата тұру, мұның да орнына Pause пернесін басуға болады.

Shift+PrtSc – экрандағы  бейнені баспа құрылғысына шығару.

Текстерді түзету кезінде  регистрлік пернелер ішінен тек Shift пернесінің тікелей атқаратын қызметі бар, ол – бас әріп енгізуді іске асыру. Сонымен, перненің бетінде жазылған екі символдың жоғары жағында көрсетілгенін енгізу үшін Shift пернесін басу қажет. Бас әріптерді тұрақты күйде теру үшін Caps Lock пернесін қолданамыз.  

Esc пернесін (шығу; көшу) кез  келген әрекетті орындамай тоқтату  ісін жүзеге асырады. Tab – тексті түзету кезінде кестенің келесі бағанасына көшуді орындайды. Кейбір программаларда оның атқаратын қызметі басқаша да болуы ықтимал: экрандағы келесі терезеге көшу немесе менюдің басқа командасына ауысу және т.с.с.

Тышқан –  тетік (мышь)

Тышқан – тетік – бұл информацияны компьютерге енгізудің манипуляторы. Тышқан – тетік – алақан аясына оңай сиятын екі немесе үш пернелі шағын қорап.манипулятор компьютерге сым арқылы жалғасады.

Тышқан – тетік  түбіндегі саңылау арқылы шарик  шығарылған. Ол үстел үстінде орналасқан тышқан – тетік корпусының ішінде айналады. Тышқан – тетіктің орындаушы тетігі (исполнительный механизм) бұл айналдыруды сым арқылы машинаға берілетін және тышқан – тетіктің нұсқағышы деп аталып кеткен (текстік курсормен шатастырып алмау керек) экрандағы арнайы белгі дисплейіннің ағымдағы жағдайын анықтайтын электрлік сигналға айналдырады. Тышқан – тетік қорапшасын үстел үстіне орналастырғаннан кейін тышқан – тетік нұсқағышын экранның үстіңгі жағындағы кез келген нүктемен ұштастыруға болады. Тышқан – тетік пернесінің бірін басу, сондай – ақ пернелермен жұмыс істеудің бірқатар басқа тәсілдері белгілі бір іс – қимылды жасауға мүмкіндік береді.