Міндеттеме ұғымы

әл-фараби атындағы қазақ ұлттық УНИВЕРСИТЕТі

 

 

 

 

 

Әл-Фараби атындағы ҚазҰУ-дың Ғылыми - әдістемелік кеңесінің  2012 ж. «_____»_____ мәжілісінің №____ хаттамасымен  бекітілген

 

                                                                       

                                                                      

 

 

                                                                                                                           

 

                                                                                                        

 

 

«6М030200 – ХАЛЫҚАРАЛЫҚ ҚҰҚЫҚ»

мамандығы бойынша

МАГИСТРАТУРАҒА ТҮСУШІЛЕРГЕ АРНАЛҒАН МАМАНДЫҚ БОЙЫНША ТҮСУ ЕМТИХАНЫНЫҢ

БАҒДАРЛАМАСЫ

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

АЛМАТЫ  2012

 

 

 

 

Бағдарлама «6М030200 – Халықаралық құқық» мамандығы бойынша Мемлекеттік жалпы білім беру стандартына сәйкес жасалған. Бағдарламаны құрастырушылар з.ғ.д., профессор Айдарбаев С.Ж., з.ғ.к., доцент Мәшімбаева Г.А., з.ғ.к., доцент Сайрамбаева Ж.Т.

 

 

 

Бағдарлама  кафедра халықаралық құқық мәжілісінде  қарастырылған.

2012 ж. 24 сәуір №34 Хаттама 

Кафедра меңгерушісі__________________ Айдарбаев С.Ж.

 

 

Факультеттің  әдістемелік бюросында мақұлданған 

2012 ж. 25 сәуір №10 Хаттама 

Әдістемелік бюро төрайымы __________________ Кәріпбаева Г.Ә.

 

 

Ғылыми кеңес  мәжілісінде бекітілген

2012 ж. 26 сәуір №9 Хаттама

Ғылыми кеңес төрағасы,

Факультет деканы __________________ Шәкіров К.Н.

Ғалым хатшы         __________________ Омарова М.А.

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

МАЗМҰНЫ

 

1. Мамандық  бойынша түсу емтиханының мақсаттары  мен міндеттері: «6М030200-Халықаралық құқық» мамандығы бойынша емтихан тапсырушылардың магистратурада оқу және «Халықаралық құқық саласындағы магистр» академиялық дәрежесін алуға қажетті білімдері, машықтары, ойды анық және дәйекті жеткізе білу қабілеттерін, сонымен қатар, аналитикалық қабілеттерін айқындау.

Емтихан қабылдау тәртібі: жазбаша емтихан. Тапсырушылар емтихан билетінің сұрақтарына өз жауаптарын жауап парақтарына жазады, емтихан комиссиясы жауап парақтарын шифрленген түрде тексереді.

 

2. Магистратураға түсуші тұлғалардың даярлық деңгейлеріне қойылатын талаптар: үміткерлер халықаралық жария құқықтың жалпы және ерекше бөлімі, халықаралық жеке құқық, соның ішінде халықаралық азаматтық іс жүргізу салаларында терең және жақсы білім нәтижелерін көрсетулері қажет. Сонымен бірге, емтихан тапсырушы халықаралық әмбебап құжаттарды және ҚР халықаралық қызметінің шарттық құқықтық негізін талдауға ерекше назар аударуы қажет.

 

3. Білім беру  бағдарламасының пререквизиттері: үміткерлердің келесі пәндерді алдын-ала игергендігі талап етіледі:

Мемлекет және құқық  теориясы

ҚР және шетелдік мемлекеттердің қылмыстық құқығы

ҚР және шетелдік мемлекеттердің азаматтық құқығы

Халықаралық жария құқық

Халықаралық жеке құқық

 

 

4. Емтихан тақырыптарының  тізімі:

 

«Халықаралық жария құқық» пәні

1. Қазіргі халықаралық құқықтың түсінігі мен табиғаты. Халықаралық жүйенің түсінігі және компоненттері. Мемлекетаралық жүйедегі саясат, құқық және күш. Халықаралық құқық және халықаралық жүйеде әрекет ететін басқа да әлеуметтік нормалар. Халықаралық құқық жүйесінің ерекше сипаты, оның ұлттық құқық жүйелерімен салыстырғандағы ерекшеліктері. Халықаралық жария құқықтың түсінігі, пәні және әдістері. Халықаралық құқықтың объективтік негізі. Халықаралық құқықтың функциялары. Халықаралық жария және халықаралық жеке құқық. Халықаралық-құқықтық реттеудің түсінігі, әдісі және механизмі. Халықаралық құқықтың тиімділігін арттыру мәселесі. Халықаралық құқық және заманауи ғаламдық проблемалар.

2. Халықаралық  құқық пен оның ғылымының тарихы. Халықаралық құқықтың пайда болуы және оның тарихын кезеңге бөлу мәселесі. Ежелгі заманның халықаралық құқығы. Орта ғасырлардың халықаралық құқығы. Халықаралық құқық ғылымының пайда болуы және дамуы. Халықаралық құқық ғылымының негізін қалаушысы  Гуго Гроций және оның ізбасарлары. Жаңа дәуірдің халықаралық құқығы. Классикалық халықаралық құқықтың қалыптасуы және дамуы. Ұлттар Лигасы дәуірінің халықаралық құқығы. БҰҰ құрылу тарихы. БҰҰ Жарғысы қазіргі халықаралық құқықтың негізгі құжаты ретінде. "Қырғи қабақ" соғыс жағдайындағы халықаралық құқықтың дамуы. Отарсыздану процессі. ҒТР және оның халықаралық құқықтың дамуына әсері. Қазақстан тарихындағы халықаралық құқық.

3. Халықаралық  құқықтың жүйесі және қайнар  көздері. Халықаралық құқық жүйесінің түсінігі және негізгі элементтері. Халықаралық құқықтың құрылымы. Халықаралық құқық нормалары және олардың классификациясы. Халықаралық құқықтың институттары мен салалары. Халықаралық құқықтың қайнар көздерінің түсінігі мен түрлері. Халықаралық шарт және әдет-ғұрып, олардық арақатынасы. Құқықтық  нормаларды айқындаудың көмекші құралдары. Мемлекеттердің бір жақты мәлімдемелері. Ұлттық заңнаманың экстерриториялық әрекет етуі. Өркениетті ұлттар таныған құқықтың ортақ қағидалары. Халықаралық конференциялардың актілері. Халықаралық құқық шығарудағы қауымдастық және доктринаның ролі. Халықаралық құқықтық кодификациясы және прогрессивті дамуы.

4. Халықаралық  құқықтың негізгі қағидалары. Халықаралық құқықтың негізгі қағидаларының түсінігі мен жүйесі. Халықаралық құқықтың негізгі қағидаларының тарихи негізділігі. Халықаралық құқықтың негізгі қағидаларын бекітуші құжаттар. Негізгі қағидалардың қалыптасуы, дамуы және нормативтік мазмұны. Халықаралық құқықтың негізгі қағидаларының арақатынасы және диалектикалық байланысы. Халықаралық құқықтың жаңа негізгі қағидалары туралы мәселе.

5. Халықаралық  құқықтың субъектілері. Халықаралық құқық субъектілігі концепциясының ерекшеліктері. Халықаралық құқық субъектілерінің түсінігі мен түрлері. Халықаралық құқық субъектілігінің мазмұны. Мемлекеттер халықаралық құқықтың негізгі субъектілері ретінде. Мемлекеттік егемендіктің түсінігі мен белгілері, оның әлеуметтік-саяси және құқықтық мәні. Мемлекеттердің негізгі құқықтары мен міндеттері. Мемлекеттердің халықаралық құқықтың субъектілері ретіндегі түрлері. Тәуелсіздік үшін күресуші халықтар қалыптасу үстіндегі мемлекеттер ретінде. Халықаралық ұйымдардың халықаралық құқық субъектілігі: түсінігі, туынды сипаты және құқықтық негіздері. Халықаралық ұйымдардың құқықтық мирасқорлығы. Мемлекет тәріздес құрылымдардың халықаралық құқық субъектілігі. Индивидтер мен заңды тұлғалардың халықаралық құқық субъектілігінің мәселесі.

6. Халықаралық  құқықтағы тану және құқық  мирасқорлығы. Халықаралық құқықтағы танудың түсінігі, құқықтық салдары және маңызы. Танудың теориялары, түрлері және нысандары. Халықаралық ұйымдарға мүшелік және тану. Үкіметтерді тану теориялары. Мемлекеттердің құқықтық мирасқорлығы түсінігі және мәні. Халықаралық шарттар, мемлекеттік меншік, мемлекеттік архивтер мен мемлекеттік қарыздарға байланысты мемлекеттердің құқық мирасқорлығы.  КСРО ыдырауына қатысты мемлекеттердің құқық мирасқорлығы. Мемлекеттердің халықаралық құқық субъектілері ретіндегі сәйкестігі (идентичность). Мемлекеттердің сәйкестігі мен континуитетінің құқық мирасқорлығымен байланысы.

7. Халықаралық  құқықтағы аумақ. Халықаралық құқықтағы аумақ түсінігі мен түрлері. Мемлекеттік аумақ. Анклавтар. Квазимемлекеттік аумақтар. Мемлекеттік аумақты өзгертудің құқықтық негіздері мен әдістері. Мемлекеттік шекаралар. Делимитация және демаркация. Шекаралық өзендер режимі. Халықаралық өзендер режимі. Халықаралық режимді аумақтар: түсінігі мен түрлері. Халықаралық кеңістіктер ортақ пайдаланудағы объектілер ретінде. Адамзаттың ортақ мұрасы концепциясы. Ашық теңіз, халықаралық әуе кеңістігі, ғарыш кеңістігі және теңіз түбінің халықаралық аймағы, Антарктиканың құқықтық режимі. Айрықша құқықтық режимдегі аумақтар. Арктиканың құқықтық режимі. Ядросыз аймақтар, бейбітшілік аймақтары, демилитарланған және бейтараптандырылған кеңістіктер айрықша құқықтық режимдегі кеңістіктер ретінде. Аралас режимдегі аумақтар. Ерекше экономикалық аймақ пен құрлықтық шельфтің құқықтық режимінің ерекшеліктері.

8. Халықаралық  құқықтағы тұрғын халық. Мемлекеттің тұрғын халқының түсінігі және құрамы. Тұрғын халық жағдайын халықаралық құқықтық реттеу. Азаматтық мәселелері бойынша халықаралық құқықтың жалпы танылған қағидалары және ұлттық заңнама. Азаматтықты иелену және одан айрылу. Бипатризм мен апатризмді жою және қысқарту бойынша халықаралық ынтымақтастық. Шетелдіктердің құқықтық режимінің түрлері. Кемсітуге тыйым салу және құқықтарды шектеу. Еңбекші мигранттардың құқықтық режимі. Баспана құқығы. Дипломатиялық баспана институты. Баспана мәселелері бойынша Қазақстан заңнамасы. Босқындардың халықаралық және ұлттық құқықтағы құқықтық жағдайы.

9. Халықаралық  және ұлттық құқықтың арақатынасы. Халықаралық және ұлттық құқықтық реттеудің объектісі және халықаралық құқықтың объективті шектері. Халықаралық құқықтың субъективті шектері және мемлекеттердің ішкі құзыреті. Халықаралық құқық және ұлттық құқықтың экстерриториялық әрекеті. Халықаралық және ұлттық құқық арақатынасының теориялары. Ұлттық құқықтың халықаралық құқық дамуына әсері. Халықаралық құқықтың ұлттық құқыққа әсері. Халықаралық құқық нормаларын жүзеге асыру (имплементация): түсінігі, нысандары және мазмұны. Трансформация теориясы. Халықаралық ұйымдардың актілері және ұлттық құқық. Қазақстан заңнамасы мен доктринасындағы халықаралық және ұлттық құқық арақатынасының мәселесі.

10. Халықаралық  дауларды шешудің халықаралық-құқықтық  құралдары. Халықаралық дауларды бейбіт шешу қағидасы. Дау және даулы жағдай түсінігі. Халықаралық даулардың түрлері. Дауларды шешудің бейбіт құралдарының классификациясы. Келісімдік құралдар. Тікелей келіссөздер. Кеңесулер. Ізгі қызмет және делдалдық. Зерттеу және татуластыру комиссиялары. Дауларды халықаралық сот мекемелерінде шешу. Аралық соттың Тұрақты палатасы. БҰҰ Халықаралық Соты. Аймақтық халықаралық соттар. Дауларды халықаралық арбитражда реттеу. Дауларды халықаралық ұйымдарда шешу. БҰҰ, ЕҚЫҰ, ТМД және басқа ұйымдарды дауларды шешу процедурасы.

11. Халықаралық  құқықтағы жауапкершіліктің түсінігі  және ерекшеліктері. Халықаралық құқықтағы жауапкершілік туралы нормаларды кодификациялау және прогрессивті дамыту. Жауапкершіліктің пайда болу негіздері. Халықаралық құқық бұзушылықтың құрамы мен түрлері. Жауапкершіліктен босататын жағдайлар. Мемлекеттердің халықаралық-құқықтық жауапкершілігінің түрлері мен нысандары. Халықаралық қылмыстар үшін жауапкершіліктің ерекшеліктері. Жауапкершілікті жүзеге асыру мәселелері: процедуралық аспектілер. Халықаралық ұйымдар жауапкершілігінің ерекшеліктері. Индивидтердің халықаралық қылмыстар үшін қылмыстық жауапкершілігінің ерекшеліктері. Халықаралық юрисдикциялық органдар. Халықаралық қылмыстық соттың құрылуы және әрекет етуінің мәселелері.

12. Халықаралық  шарттар құқығы. Халықаралық шарттар құқығының халықаралық құқық жүйесіндегі орны және ролі. Шарттар құқығының қайнаркөздері және шарттар құқығының қалыптасуы мен дамуындағы ұлттық заңнаманың ролі. Халықаралық шарттардың классификациясы. Мемлекеттер мен халықаралық ұйымдардың шарттық құқық қабілеттілігінің ерекшеліктері. Шарттың нысаны мен құрылымы. Шарттың тілі. Шарттар жасасу: түсінігі мен кезеңдері. Шарттың міндеттілігіне келісім беру. Ескертпелердің түсінігі мен құқықтық салдары. Депозитарий және оның функциялары. Шарттарды тіркеу және промульгация. Шарттардың кеңістікте, уақытта және субъектілер бойынша әрекет етуі. Шарттарға түсінік беру: түсінігі мен түрлері. Шарт жарамсыздығының негіздері мен салдары. Шарттарды тоқтату және кідірту. Шарттарға соғыстың әсер етуі.

13. Халықаралық  ұйымдар құқығы. Халықаралық ұйымдардың қазіргі кезеңдегі ролі мен маңызы. Жаһандану, интеграция және халықаралық ұйымдар. Халықаралық ұйымдардың құрылу тарихы. Халықаралық ұйымдардың түсінігі, белгілері және классификациясы. Халықаралық ұйымдар құқығының қайнаркөздері. Халықаралық ұйымдардағы мүшелік: кіру, мүшелікті тоқтату және кідірту. Халықаралық ұйымның ұйымдық құрылымы және органдарының шешімдері. Халықаралық бейүкіметтік ұйымдардың құқықтық табиғаты. Халықаралық конференциялар: түсінігі, белгілері және жұмыс жасау тәртібі. Халықаралық конференциялардың қаулылары және олардың құқықтық маңызы. Халықаралық ұйым болып табылмайтын мемлекеттер бірлестіктері мәртебесінің ерекшеліктері. Қосылмау қозғалысы және мемлекеттердің басқа да бірлестіктері. БҰҰ құрылу тарихы және қазіргі дүниедегі маңызы, мақсаттары мен қағидалары.   БҰҰ басты және көмекші органдарының құрылымы мен функциялары. БҰҰ мамандандырылған мекемелері.

14. Сыртқы қатынастар  құқығы. Сыртқы қатынастар құқығының түсінігі, пәні, тарихы және қайнаркөздері. Сыртқы саясат, дипломатия және халықаралық құқық арақатынасы. Мемлекеттер сыртқы қатынастар органдарының жүйесі. Сыртқы қатынастардың ішкі мемлекеттік және шетелдік органдары. Дипломатиялық өкілдіктер: функциялары, құрамы, құрылымы және қызметін құқықтық реттеу. Дипломатиялық өкілдерді тағайындау және қайтару. Дипломатиялық артықшылықтар мен иммунитеттер, олардың теориялық негіздемесі. Консулдық мекемелер: түсінігі мен функциялар. Консулдардың сыныптары. Консулдарды тағайындау және қайтару тәртібі. Консулдық артықшылықтар мен иммунитеттер, олардың ерекшеліктері. Сауда өкілдіктерінің мәртебесі. Сауда өкілдіктері, халықаралық ұйымдар жанындағы мемлекеттердің тұрақты өкілдіктері, арнайы миссиялар және халықаралық конференциялардағы мемлекеттердің делегациялары: мәртебесі және функциялары. Сыртқы қатынастар саласындағы Қазақстанның ұлттық заңнамасы.