Кен орынның геологиялық құрлымының сипаттамасы

                 

Жиналған ұңғы өнімінің шамасы 36868 мың т. платформа үшін қабат қысымының анықталған құлау жылдамдығы 0,00048 МПа/1000 т.

Өнімнің бірлігіне келетін қабат  қысымының құлауы 2002 жылы салыстырғанда 2004 жылы платформада 6 %, борт бойынша 10 %, қанатта 11,1 % төмендеді.

Газ айдау аймағында 8 статикалық градиентті өлшеу жұмыстар келесі ұңғыларда жүргізілді: Т-14, Т-72, Т-106, Т-110, Т-112, Т-116, Т-120, Т-5246. Минус 4500 метрге келтірілген ағымдағы орташа қысым 62,0 МПа деңгейінде анықталған, бұл бастапқы қабат қысымынан 20,0 МПа төмен. Қысымның құлау жылдамдығы 0,00095 МПа/1000 т өндірілген мұнайға. Аудан ұңғылары бойынша жиналған мұнай өнімі 21035 мың т астам.

Газ айдау ауданындағы қысымның мұншама азаюы – бұл қажеттілік, жоспарланып отырған айдалатын  газдың деңгейін қамтамасыз етуге байанысты  бекітілген игерудің технологиялық сұлбасының ажыратылмайтын элементі.

Қабат қысымын өлшеу үшін стационарлы  тереңдік манометрлердің мына маркалары HPQG-C, HPQG-C-R және HPQG-A 2002 ж. 2 ұңғыға (Т-42, Т-5034), 2003 ж. 4 ұңғыға (Т-220, Т-5246, Т-5454, Т-5646) және 2004 ж. 10 ұң-ғыға (Т-15, Т-31, Т-45, Т-320, Т-3938, Т-4556, Т-5044, Т-5857, Т-5963, Т-6246) орнатылды. 2006-2007 жылдары ішінде тағы 8 ұңғыны (Т-4252, Т-4860, Т-5632, Т-5638, Т-5850, Т-6836, Т-7656, Т-7846) тереңдік манометрлермен қамтамасыз ету жоспарланып отыр.   

«Гипровостокнефть» институтымен біріге отырып Теңіз кен орнының  гидродинамикалық моделіне қабат қысымын  ұстауынсыз игеру кезіндегі қима бойынша қабат қысымының өзгеру мен таралуына зерттеулер жүргізілген. Қабат қысымының динаикасының болжамды есептеулері платформа және І объектінің жарықшақты бөліктері мен І және ІІ объектлерді қоса алғанда жасалды. Зерттеулердің нәтижелері көрсеткендей кен орынды қабат қысымын ұстамай игеретін болса 2006 ж. бастап қабат қысымы күрт төмендейді және 2016-2017 ж. ол 36 МПа дейін құлайды. Бұл қысымда қабатқа айдаған газ мұнайда ерімейді.

 

3. Геологиялық – кәсіпшілік  сипаттамасы 

Қабат жұмысы режимі

 

Теңіз кен орнының карбонатты қабатын  игерудің ағымдағы қалпының бірегей  ерекшелігі – бұл кен орнының  жылдар бойы серпімді режимде пайдаланылатындығы.

Теңіз кен орын жағдайларындағы  серпімді-жабық режим ең тиімді режим  болып табылады, ол аномальді-жоғары қабат қысымы және қанығу қысымы арасындағы үлкен ауытқудың бар болуымен түсіндіріледі. Сол үшін Теңіз кен  орны серпімді энергияның қоры бойынша бірегей түріне әсер етеді.

Ағымды режимге қарағанда серпімді режим кезінде мұнайбергіштік шоғырдағы  қабат қысымының, мұнай, су және таужыныстарының  қысылуының төмендеу дәрежесімен анықталады. Өткізгіштік бойынша қабаттың әртектілігінің дәрежесі, қабаттық жағдайдағы мұнай тұтқырлығы, тіпті егер қабатта ажыратылған линзалар болмаса ұңғыма торының нығыздығы сияқты көрсеткіштер серпімді режим кезінде мұнайбергіштікке аса әсер етпейді. Бұл режимде кеуекті ортада мұнайдың сумен немесе газбен тығыздалудың күрделі процесінің орнына мұнайдың кеуекті ортадан бөліну процесі орындалады. Өндіру ұңғымалары мен мұнай шоғырының кез келген нүктесінің арасындағы гидродинамикалық байланыстың болуы бұл процесс үшін қажетті және жеткілікті шарт болып табылады.

Теңіз кен орнын серпімді-жабық  режимде игеру сонымен қатар  суарынды режим кезінде тәжірибе жүзінде мұнайды бермейтін кеуекті, жарықшақты-каверно-кеуекті және каверно-кеуекті  типті коллекторлардан мұнайды  ажырату тәсілі болып табылады. Егер Теңіз кен орны тек суарынды режимде игерілетін болса, кен орын қорын шұғыл қысқартуға әкелетін тиімді мұнайға қаныққан көлемге тек жарықшақты типті коллекторды ғана апару мүмкін болатын еді.

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

Теңіз кен орнының құрылымдық картасы

2.  МКОИ жүйесі

2.1.Қабат  жұмыс режимі.Ұңғыма қор динамикасы.Игеру жобасы бойынша талдау және алынған жағдайы.

 

Теңіз кен орнының мұнайы келесіге жатады:

Класс ІІ- күкіртті;

Типі Т₁ - 350^оС – 75-80% аралығында қайнайтын фракциялардың шығуы;

Тобы М₄ – базалық май мұнайдың потенциалдық құрамында 13,2%-ға дейін болады;

Топша И₁ – базалық майлардың тұтқырлығының индексі 91-97;

Түрі П₂ – мұнайдағы парафин мөлшері – 4,3-5,7%.

Сонымен, Теңіз кен орнының мұнайының  индексі: II T₁ M₄ И₁ П₂

Жүргізілген зерттеулер бойынша келесідей  нәтижелерге келуге болады:

Теңіз кен орнының мұнайы жеңіл, аз тұтқырлы, қату дәрежесі төмен, күкіртті, парафинді, құрамында аз мөлшерде шайырлы-асфальтенді  заттары бар, көп мөлшерде ашық фракциялары бар, 350^оС – 75-80% қайнайды. Мұнайында ванадий мен никельдің аз ғана мөлшері бар.

Зерттелген фракциялардың топтық  көмірсутектік құрамына сәйкес теңіздің мұнайы метандық мұнай қатарына жатады.

Бензиндік фракциялардан автомобиль бензині мен оның компоненттерін алуға болады. МК-62^оС фракциясы Н-алкандардың С₅-С₆ изомеризациясы үшін жақсы шикізат болып табылады. 80-148^оС фракциясы каталикалық риформинг үшін шикізат бола алады. Бензиндік фракциялар, сонымен қатар, бензолдың ароматтық көмірсутектері мен оның гомологтарын алуға да жарамды.

Теңіз кен орнынан алынған керосинді  дистилляттар өзінің фотометриялық, тұтқырлы, төмен температуралы қасиеттерімен  ерекшеленеді. Олардан авиациялық керосин, ТС-1 маркілі реактивті жанармай мен жарықтандырушы керосин алуға  болады.

Дизельді дистилляттан МЕСТ 305-82 бойынша  Л-0,5-61 маркілі дизельді жанармай алуға  болады. Н-парафиндердің мөлшерінің мұнайда көп болуы сұйық парафинді  алуға мүмкіндік береді.

Теңіз кен орнынан алынған барлық фракцияларды олардың құрамындағы  қышқылдық қасиеті мен күкірттің көп мөлшерде болуына байланысты олардан мұнай өнімін алмас бұрын, гидротазалаудан өткізу керек.

Мұнайдың технологиялық классификациясына  байланысты, теңіз кен орнындағы  мұнайдың формуласы – (индекс бойынша) II T₁ M₄ И₁ П₂. Игерудің технологиялық көрсеткіштері 2.1-кестеде көрсетілген.

 

2.1-кесте

Игерудің технологиялық көрсеткіштерін талдау

 

Көрсеткіштер	Өлшемі	2009	2010
Мұнай өндіру, барлығы	мың т.	12237,5	12736
Оның ішінде өтпелі ұңғымалар	мың т.	12026,9	12510,7
Жаңа ұңғымаларда	мың т.	210,6	225,3
Мұнайдың жинақталған  өнімі	мың т.	87407,2	100143
Бастапқы алынған өнім бойынша	%	1,07	1,11
Ағымдағы	%	1,15	1,21
Бекітілген қорларды алу	%	7,65	8,77
Мұнайбергіштік коэффициенті	Бірл үлес	0,039	0,044
Сұйықты өндіру, барлығы	мың т.	12238	12736
Сұйықтың жинақталған  өнімі, барлығы	мың т.	87407	100143
Орташа жылдық сулану (салмақтық)	%	-	-
Жұмысшы агентті айдау (газды), жылдық	мың.нм3	0,0	0,0
Жұмысшы агентті жинақтап айдау (газды)	мың .нм3	0,0	0,0
Пайдаланылатын бұрғылау, барлығы	бірл.	2	6
Оның ішінде өндіруші	бірл.	1	5
Айдау	бірл.	1	1
Девон бойынша бағаланатын	бірл.	3	3
Бар ұңғымалардың тереңдетілуі	бірл.	2	-
Өндіруші ұңғымаларды  енгізу	бірл.	2	3
Пайдаланылатын бұрғылаудың  ішінен	бірл.	1	1
Барланатын бұрғылаудан	бірл.	0	0
Консервациядан	бірл.	0	0

2.1-кестенің жалғасы

 

Көрсеткіштер	Өлшемі	2009	2010
Өндіруші ұңғымалардың істен шығуы	бірл.	7	1
Оның ішінде айдалатын	бірл.	0	0
Жылдың соңындағы өндіруші ұңғылардың қоры	бірл.	54	56
Жұмыс істейтін	бірл.	39	46
Оның ішінде механизацияланған	бірл.	0	0
Айдау ұңғымаларын енгізу	бірл.	0	0
Айдау ұңғымаларының  қоры	бірл.	0	0
Бір өндіруші ұңғыманың  орташа қоры	т/тәу	799	834
Жаңа ұңғыманың мұнай  бойынша орташа дебиті	т/тәу	1330	1071
Бір өндіруші ұңғыманың  сұйық бойынша орташа дебиті	т/тәу	799	834
Жаңа ұңғыманың сұйық  бойынша орташа дебиті	т/тәу	1330	1071
Айдау ұңғымаларының  орташа қабылдағыштығы	м3/тәу	0	0

 

4.2Мұнай газды өндіру көлемі.

01.01.10 жылы жиналған мұнай өнімі  100143 мың т. құрайды (гоелогиялық  қордың 5,96 %), соның ішінде объектілерден өндірілгендері:

І объект – 90843,6 мың т. өндіруші ұңғылар  қоры 51 дана.

ІІ объект – 2234,1 мың т. 1 ұңғының  жұмысы.

І+ІІ объектілері – 7065,3 мың т. 4 ұңғының  жұмысы.

Өндірістің негізгі үлесі (90 %) І  объектіге келеді. Бірақ бірінші объект біртексіз игерілуде. Ең көп өнім рим ұңғыларынан алынған 47 %, екінші орында негізінен платформаның солтүстік бөлігінде орналасқан ұңғылардан алынған өнім көлемі және өнімнің 12 % қанат бөлігінде орналасқан ұңғыларға келеді.

Кеніштің ауданы бойынша бірнеше максималды мұнай өндіру зоналары бөлініп көрсетілген:

Платформа:

№11,72,105,106,110,111 ұңғылар ауданы 1424-тен 2361 мың тоннаға дейін;

№ 5к,21,15,112,116 ұңғылар ауданы 1326-дан 2345 мың тоннаға дейін.

Борт:   

№ 44,144, ұңғылар ауданы 2200 мың тоннадан астам;

№ 20,104, ұңғылар ауданы 2300 мың тоннадан астам;

№ 102,103,7,8,1к ұңғылар ауданы 1700-ден 2300 мың тоннаға дейін;

№ 9,108,5056,3к,113,118,320 ұңғылар ауданы 1220-дан 3430 мың тоннаға дейін;

№ 122, 27,28 3300 мың тоннадан астам.

Қанат:

№ 16,43,1100,42,1101 ұңғылар ауданы 900-ден 2000 мың тоннаға дейін.

2009 жылғы мұнай өнімі 12238 мың  т құрады. Соның ішінде І объектіні  қолданатын ұңғылар бойынша 10888 мың т, ІІ объектіде жұмыс  істеп тұрған жалғыз ұңғы бойынша  362,4 мың т және 2 объектіні қоса игеретін ұңғылар бойынша мұнай өнімі 987,4 мың т құрады.

2010 жылғы мұнай өнімі 12736 мың  т құрады.  Соның ішінде І  объект бойынша 11404 мың т өндірілген, ІІ объектіде жұмыс жасап тұрған  ұңғылар бойынша 362,6 мың т және  бірінші, екінші объектілерді бірге игеріп жатқан ұңғылар бойынша 969 мың т мұнай өндірілген.

1.01.10 жылы жағдайы бойынша Теңіз  кен орнының игерілуі келесі  көрсеткіштермен сипатталады:

өндірілген мұнай көлемі – 100143 мың т;

бастапқы қордан алу қарқындылығы – 1,11 %;

алынатын қордың өндру дәрежесі – 8,77 %;

ағымдағы мұнай алу коэффициенті – 0,044;

өндіруші ұңғылар қоры – 56,

       жұмыс жасап  тұрғаны – 46;

консервациядағы ұңғылар қоры – 45,

       оның ішіндегі  тереңдетілуге мұқтаж – 9,

       тізбек аралық  қысымымен – 6;

бұрғыланып жатқаны – 4;

ұңғылардың орташа дебиті – 834 т/тәу,

       соның ішінде: платформа – 644 т/тәу,

       борт – 898 т/тәу,

       қанат – 854 т/тәу.

Максималды дебит – 1872 т/тәу (№ 1101 ұңғы), минимальді дебит – 173 т/тәу (№ 47 ұңғы). Қазіргі уақытта кен  орны бойынша мұнай өндіру көлемі газөңдеуші зауыттың қуатымен шектелген. Барлық ұңғылар фонтанды тәсілмен жұмыс жасауда және сусыз дерлік мұнай өндіреді [17]. 

 

4.3. Ұңғымадағы сұйықты  өңдеуді қарқындатуға бағытталған  шаралар.

Қабатқа  әсер ету әдістері.

Теңіз кен орнының игеру технологиясында, соның ішінде 1 обьектіні игеруде  қабаттық қысымды ұстаудың екі тәсілі қарастырылады: су айдау және ілеспе газды айдау. Мұнай өндіруді арттыру  тәсілін таңдауда мұнай алудың соңғы  көрсеткішіне жетудегі тәжірибе түрінде осы тәсілді жүзеге асыруға кететін техникалық құрылыстарды салу және пайдалану шығындар-ын  ескерудің маңызы зор. Құрылыстың құрамы жұмыс агентінің сапасына қойылатын талаптарға негізделе құралады.