Өлкетанудық зерттеу
нысандарын салыстырмалы түрде
4 топқа бөліп қарастыруға болады:1)
өлкенің табиғатын, табиғи ерекшеліктерін,
жеке компоненттерін (геоглогия,жер
бедері, рельеф, гидрографиясы, климат
немесе ауа-райы, топырақ және өсімдік
жамылғылары, жануарлар дүниесі), олардың
қоғамы әсерінен өзгеру деңгейі мен сипатын
және табиғатта жүретін басқа да үрдістерді
(мысалы,үрдістер) зерттеу; 2) өлкенің шаруашылығын,
онда тұрып жатқан халықтардың кәсіптік
ерекшеліктерін анықтау ; 3) өлкенің және
онда тұрып жатқан халықтардың тарихы
жайлы, тарихи оқиғалар жайлы деректер,
экспонаттар жинау, өлке территориясындағы
археологиялық орындарды (көне қалалар
қалдықтарын), тарихи ескерткіштерді ,олардың
ерекшеліктерін оқып-тану және оларды
халық тарихымен, тарихи кезеңдермен байланыстыру;
демографиясын, топонимикасын зерттеу.
Белгілі бір территорияда мекендейтін
халықтардың ұлттық ерекшеліктеріне олардың
тілі, діні, салт-дәстүрі, фольклоры, халықтың
өнері (қолөнер), музыкалық мәдениеті т.б.
жатады.
Өлкетанудың жеке
түрлері бойынша зерттеу немесе
бақылау мақсаты әр түрлі болады.
Мемлекеттік және қоғамдық өлкетану
бойынша зерттеу көбінесе практикалық,
нақты мақсаттар үшін (мұражайлар
құру, шаруашылықтың тапсырыстар
т.б.) жүргізіледі және бұл өлкетану
түрлері үшін қолданылатын жұмыс
формалары. Негізінен экспедициялар
және мұражай жұмыстары болып
табылады. Кейбір мұрағат құжаттары
мен баспа материалдарына сүйенсек
революцияға дейін де Қазақстанда мектеп
өлкетану элементтерінің болған байқауға
болады.