Нивелирлеу және олардың түрлері

                                                       

Перпендикулярлардың шеттерін сызықтармен қосып трассаның  негізгі профилін алады.

4. Профильге инженерлік жұмыстар  нәтижесінде табиғи профильдің  орнын басатын қолдан жасалатын  жобалау сызығын салады. Жобалау  сызығын грунтты қазу және  толтыру жөніндегі жер бетіндегі  жұмыстардың минимумын ескере  отырып таңдайды. Оның өзі де  жобада таңдап алынған көлбеулік  құрылыстардың осынау түріне  қойылатын техникалық талаптарға  сәйкес берілген шамадан артық  болмауы тиіс.

Трассаның жобалық  көлбеулігін мына формуламен есептейді:

                                                     

мұндағы һ — жобалау сызығы шеттерінің салыстырмалы биіктігі; d — осы сызықтың горизонталь ұзындығы; H_б^ж, Н_с^ж—жобалау сызығының басы мен соңының профильден графикалық түрде алынатын жобалық биіктік белгілері.

5. Трасса нүктелерінің жобалық  биіктік белгілерін мына формуламен  есептейді:

                                                      

мұндағы d_n — трассаның бастапқы нүктесінен n нүктесіне дейінгі горизонталь ара қашықтығы; і — трассаның жобалық көлбеулігі. Жобалық биіктік белгілерін әдетте қызыл тушпен жазады, сондықтан оларды қызыл биіктік белгілері деп атайды.

Жұмыс жасау биіктік белгілерін тиісті нүктенің жобалық және табылған биіктік белгілерінің айырымы ретінде анықтайды, яғни

                                                    

4-сурет

Жұмыс жасау биіктік белгілері осы  нүктедегі қазудың тереңдігін немесе толтырудың биіктігін анықтайды. Жер  қазу жұмыстарын жүргізгенде осы  цифрлар өте маңызды цифрлар  болып саналады.

7. Жобалау  сызығының табиғи профиль сызығымен  қиылысқан жері нөлдік жұмыс  жасау нүктелері деп аталады.  Осы нүктелердің жұмыс жасау  биіктік белгілері нөлге тең  болатын-дықтан жер қазу жұмыстары  бұл нүктелерде жүргізілмейді.  Трассадағы олардың орнын метрдің  ондық бөлігіне дейінгі дәлдікпен  бөлу керек, өйткені жер қазу  жұмыстарын әдетте осы нүктелерден  бастайды. Нөлдік жұмыс жасау  нүктелерінің биіктік белгілерін  жобалық биіктік белгілері қатарына  көк тушпен жазады.

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

Пайдаланған әдебиеттер:

1. З.Қ.Сәрсембекова, «Қазақ университеті» 2013
2. М.Б.Нұрпеисова, Астана 2009
3. Поклад Г.Г. Геодезия М: Недра, 1988.
4. Неумывакин Ю.К. и др. Геодезия. Топографические съемки М.: Недра, 1991.