Онтогенез және белок алмасуының бұзылыстары

Дәрігердің  белгілі бір этикалық ережелерге сай келуі медициналық этиканың маңызды бөлігін құрайды. Бұл  оның деонтологиялық деңгейін құрайды  немсе «деонтологиялық моделі»  болып табылады.

 «Деонтология»  термині ( грек. deontos — міндет) Н.Н.Петров  ХХ ғасырдың 40-жылдары медицина  ғылымына енгізген. Ол бұл терминді  медициналық практикада, дәрігерлік  этика бар екенін ерекшелеу  үшін, 1917 жылғы төңкерістен кейін  тыйым салуға тырысқан, пайдаланған.  Бірақ бұл байланыстан кету  ммкін бе? Логикалық оны орындауға  мүмкін емес. «Міндет» көзқарасының  тарихы мағынасы және нәтижесімен  іс-әрекеттерін бағалау және «міндетімен»  өзін үнемі салыстырумен ерекшеленетін  діни-құлықтықта жатыр.

Дәрігерлік  этиканың деонтологиялық моделі —  «міндетті» ережелердің жиынтығы, ол медициналық тәжірбиенің белгілі  бір облысына сәйкес келеді. Мұндай үлгінің мысалы ретінде хирургиялық  үлгіні қарастыруға болады. «Хирургиялық деонтология сұрақтары» жұмысының  авторы Н.Н.Петров келесі ережелерді ерекшелейді:

• «хирургия аурулар үшін, аурулар хирургия үшін емес»;
• «науқасқа тек өзіңе немесе өз жақындарыңа жасалатын операцияға келісетін операцияны ғана жаса не ұсын»;
• «науқастың жан дүниесінің тыныштығы үшін хирург оны операцияға дейін, операция күні бірнеше рет және операциядан кейін көоу керек»;
• «үлкен хирургиның идеалы ретінде науқастың физикалық және жан дүниесінің уайымын алып тастау болады»;
• «науқасты хабардар етуге» қауіп, инфекция болуының мүмкіндігі, кері әсерлері кіруі керек;

 Н.Н.Петров  көзқарасы бойынша «хабардар  етуге» «адекватты хабар» мен  «қауіптің пайдамен салытырғанда  аз екені»1 кіреді.

 Деонтологиялық  үлгіге дәрігер мен науқас  арасындағы жыныстық қатынас  ережелері де жатады, оны Америкалық  медицина ассоциациясы қатысуымен  этикалық және құқықтық мәселелер  жайындағы Комитет құраған. Олар:

 Емдеу  кезінде болған дәрігер мен  науқас арасындағы жыныстық қарым  қатынас аморальді болып табылады;

 Кейбір  жағдайларда бұрынғы науқас пен  дәрігер арасындағы жыныстық  байланыс этикаға жатпауы мүмкін;

Дәрігер мен нақас арасындағы жыныстық қатынас  мәселесі медициналық қызметкерлерді оқыту бағдарламасына енуі керек;

Дәрігердер  өз әріптестерінің құқық бұзушылықтары  жайлы міндетті түрде хабарлау керек. Бұл ұсынулардың мінезі жеткілікті түрде қатал. Олрады сақтамау осы Ассоциация біріктіретін құқықтық жауапкершілікке алып келеді.

                          Пайдаланылған әдебиет:

1. Биоэтика: вопросы и ответы. Под ред. Б.Г.Юдина, П.Д.Тищенко. М.: Прогресс- Традиция, 2005. – 63 бет.

2. Введение в биоэтику. Учебное пособие. Отв. ред. Б.Г.Юдин, М.: Прогресс-Традиция, 1998. – 382 бет.

3. Гусейнов А.А.. Апресян Р.Г. Этика: Учебник. – М.: Гардарика. 1998. – 472 бет.

4. Кэмпбелл А., Джиллетт Г., Джонс Г. Медицинская этика: Пер. с англ.: Учебное пособие для вузов. Под ред. Ю.М.Лопухина, Б.Г.Юдина. – М.: ГЭОТАР-МЕД, 2004. – 400 бет.

5. Сгречча Элио, Тамбоне Виктор. Биоэтика: Учебник. Пер. с итал. М., 2001. – 415 с.

6. Уильямс Джон Р. Руководство по медицинской этике: Пер. с англ.: русское издание под ред. Ю.М.Лопухина, Б.Г.Юдина, Л.А.Михайлова. – М.: ГЭОТАР-Медиа, 2006. – 126 бет.

7. Этика: Учебник. Под общей редакцией А.А.Гусейнова и Е.Л.Дубко. М.: Гардарика, 1999. – 496 бет.

8. Новая философская энциклопедия. Т.1-4. М., 2000 (биоэтика бойынша статьялар циклі ).

9. Этика: Энциклопедический словарь. Ред. Р.Г.Апресян и А.А.Гусейнов. М.2001