Жұмыспен қамтудың белсенді саясатын жүргізу

 

аудандық (қалалық) деңгейде –  Бағдарламаны іске асыру жөніндегі аудандық (қалалық) комиссия (бұдан әрі – аудандық (қалалық) комиссиялар) (облыстық маңызы бар жергілікті атқарушы органдардың қалауы бойынша құрылады) және жергілікті жұмыспен қамту органдары;

 

селолар мен ауылдар деңгейінде – жергілікті атқарушы органдар жүзеге асыратын болады.

 

Бағдарламаның орындалуын ұйымдастырудың маңызды құралдарының бірі жергілікті жұмыспен қамту органдары мен тікелей Бағдарламаға қатысушылар арасында жасалатын әлеуметтік келісімшарттар болып табылады.

 

Әлеуметтік келісімшарт – жергілікті жұмыспен қамту органдары мен Бағдарламаға қатысушылар арасында жасалатын, тараптардың әлеуметтік қызметтерді көрсету (жергілікті билік органдары) және пайдалану (Бағдарламаға қатысушылар) бойынша өзара міндеттемелерін көздейтін келісім. 

 

Өңірлік, аудандық (қалалық) комиссиялардың үлгі ережелерін, әлеуметтік келісімшарттың нысанын Бағдарлама операторы әзірлейтін болады.

 

 

Жұмыс берушілердің Бағдарламаға қатысушыларды кейіннен жұмысқа орналастыра отырып, кәсіптік даярлауға тікелей қатысу мүмкіндігі болжанған. Бұл жағдайда 2012 жылдан бастап тиісті мамандықтар үшін мемлекеттік білім беру ұйымдарында белгіленген оқу құны бойынша Бағдарламаға қатысушыларды оқытумен байланысты жұмыс берушілердің шығыстарының   70 %  дейін өтеуді енгізу көзделген.  

 

Мемлекеттің жалақыны ішінара субсидиялауы 12 ай бойы мынадай шарттармен:

 

алғашқы 6 айда жалақының 50 % асырмай; 

 

келесі 3 айда жалақының 30 % асырмай;

 

соңғы 3 айда жалақының 15 % асырмай жүзеге асырылуы мүмкін.

 

2011 жылы әлеуметтік жұмыс орындарына  орналастырылған Бағдарламаға қатысушылардың бір айдағы жалақысына берілетін субсидия мөлшері, салықтар мен әлеуметтік аударымдарды ескергенде алғашқы 6 айда 26 мың теңгеден аспайтын болады.  

Азаматтардың Бағдарламаға қатысу және оларға мемлекеттік қолдау көрсету шарттары  Өз бетінше жұмыспен айналысушыларды, жұмыссыздарды және табысы аз адамдарды оқыту, олардың жұмысқа орналасуына жәрдемдесуді ұйымдастыру және қаржыландыру қағидасында көзделетін болады.

Кәсіпкерлікті ынталандыру жеке ісін ұйымдастыру арқылы азаматтардың экономикалық белсенділігін арттыруға бағытталған. 

Бағдарламаның бұл бағытына ауыл кәсіпкерлері және өз бетінше жұмыспен айналысушылар, жұмыссыздар мен табысы аз адамдар қатарындағы жеке ісін ұйымдастыруды қалайтын және оған мүмкіндігі бар адамдар қатыса алады. Жеке ісін ауылда ұйымдастыруды қалайтын әйелдерге қатысудың басым құқығы беріледі. 

 

Осы бағыт шеңберінде мемлекеттік қолдаудың мынадай түрлері көрсетілетін болады: 

 

микрокредит беру; 

 

инженерлік-коммуникациялық инфрақұрылымды дамыту; 

 

консультативтік қызмет көрсету;

 

кәсіпкерлік негіздерін оқыту.

 

Өз бетінше жұмыспен айналысушылар, жұмыссыздар және табысы аз   адамдар қатарындағы адамдардың Бағдарламаның  осы бағытына қатысу және оларға мемлекеттік қолдау көрсету шарттары  Ауылда кәсіпкерлікті дамытуға мемлекеттік қолдау көрсетуді ұйымдастыру және қаржыландыру қағидасында  көзделетін болады.  

 

Микрокредит беруді ұйымдастыру үшін Бағдарлама операторы жергілікті атқарушы органдарға 5 жыл мерзімге бюджеттік кредит береді.   

 

Конкурсты ұйымдастыру және өткізу тәртібі, микроқаржы ұйымдарын   іріктеу және кредит ресурстарын беру, сондай-ақ олардың осы бағыт шеңберінде бөлінген кредит ресурстарын мақсатты пайдалануына мониторинг жүргізу  шарттары Микроқаржы ұйымдарына конкурстық негізде кредит беру қағидасында көзделетін болады.

 

Микрокредит беру шарттары:

 

республикалық бюджеттен берілетін бюджеттік кредит жергілікті атқарушы органға қайтарымдылық, қамтамасыздық, жеделділік және ақылылық  қағидаттары негізінде ұсынылады;

 

бюджеттік кредиттің нысаналы мақсаты – жеке ісін ұйымдастыру немесе кеңейту, айналым капиталын толықтыру; 

 

кредит тұтынушылық мақсаттарға, бұрынғы қарызды өтеуге және  жылжымайтын тұрғын үй алуға берілмейді;  

 

кредит беру мерзімі –  5 жылдан аспайды;

 

кредиттің ең жоғары сомасы  3 млн. теңгеден аспайды;

 

республикалық бюджеттен жергілікті атқарушы органға берілетін бюджеттік кредиттің сыйақы ставкасы Қазақстан Республикасының заңнамасына сәйкес айқындалады;

 

соңғы қарыз алушыға, микроқаржы ұйымдарына кредит бойынша негізгі қарызды өтеу бойынша 18 айға дейін, алайда кредит мерзімі ұзақтығының үштен бірінен аспайтын  мерзімге жеңілдікті кезең ұсынылуы мүмкін;

 

уәкілетті ұйымның микроқаржы ұйымдарына ұсынатын кредиті бойынша сыйақы ставкасы айналыс мерзімі бюджеттік кредит мерзіміне сәйкес келетін бюджеттің ақтарылуы жөніндегі орталық уәкілетті орган эмитенттеген, бағалы қағаздардың ұйымдасқан қайталама нарығындағы операциялардың нәтижелері бойынша өткен тоқсанда қалыптасқан мемлекеттік эмиссиялық бағалы қағаздар бойынша кірістің орташа мөлшерлік ставкасы деңгейінде белгіленеді; 

 

соңғы қарыз алушы үшін микрокредит бойынша жылдық ең жоғары тиімді пайыздық ставканы өңірлік комиссиямен келісе отырып, уәкілетті өңірлік ұйым  белгілейді.

 

Инженерлік-коммуникациялық инфрақұрылымды дамыту Бағдарлама шеңберінде қатысушылар іске асыратын жобалар үшін қолданыстағы жүйелерге: жолдарға, кәрізге, жылумен және сумен жабдықтауға, телефон және электр желілеріне жетіспейтін инфрақұрылымды салуды меңзейді. 

 

Инженерлік-коммуникациялық инфрақұрылымның дамуын қаржыландыруды жергілікті атқарушы органдар белгілі бір техникалық талаптар немесе заңнамада белгіленген тәртіппен бекітілген жобалық-сметалық құжаттама және бизнес-ұсыныстар негізінде жүзеге асырады. Бұл ретте инфрақұрылымды салу немесе реконструкциялау құны жобаның (жобалардың) құнынан аспауға тиіс.

 

Жетіспейтін инфрақұрылымды салу елді мекенді дамытудың бас жоспарына (ауылда – инженерлік-коммуникациялық желілердің жергілікті схемаларына) сәйкес келуге тиіс және бір немесе бірнеше жобаны қамтамасыз етуге бағытталуы мүмкін.     

 

 

             Бағдарламаға қатысушының таңдауы  бойынша жалға берілетін тұрғын  үй сатып алу құқығымен және  сатып алу құқығынсыз берілетін  болады. 

 

Жаңа тұрғылықты жеріне келгеннен кейін  Бағдарламаға қатысушының бірге тұратын отбасының жан басына шаққандағы орташа табысы ең төмен күнкөріс деңгейінен аз күйінде сақталған жағдайда,  тұрғын үйді жалдаушының жалға алу төлемін төлеу мерзімі 2 жылға дейін ұзартылады.   

 

Жалға берілетін тұрғын үйді сатып алу жалға алу мерзімі кезеңінде тұрғын үй құны төлемін толық ескере отырып, 15 жыл ішінде жүзеге асырылуы мүмкін. Тұрғын үйді тұрудың бесінші жылынан бастап мерзімінен бұрын сатып алуға болады.

 

Жалға берілетін тұрғын үйді беру қағидасын Қазақстан Республикасының Үкіметі бекітетін болады. 

 

Республикалық маңызы бар қалаларда және астанада жалға берілетін тұрғын үй беруді қаланың шегінде тұратын Бағдарламаға қатысушылар үшін ғана көзделген.

 

Жалға берілетін тұрғын үйдің ауданы отбасының құрамына байланысты,  бірге тұратын отбасы мүшесінің біреуіне 18 шаршы метрден не отбасына 100 шаршы метрден аспауға және бір бөлмелі пәтерден не отбасылық үлгідегі жатақхананың бір бөлмесінен кем болмауға тиіс.

 

Тұрғын үйдің 1 шаршы метрінің құны 70 мың теңгеден (сейсмикалығы жоғары аудандар үшін түзету коэффициентін ескермегенде) аспауға тиіс.

 

Еңбек қызметін вахталық әдіс бойынша жүзеге асыратын Бағдарламаға қатысушыларға отбасылық үлгідегі жатақхананы қоспағанда, жалға берілетін тұрғын үй берілмейді.    

 

Іске асыру тетігі:

 

1. Егер адам экономикалық әлеуеті төмен елді мекенде тұратын болса немесе  Бағдарламаға қатысушыны Бағдарламаның бірінші және екінші бағыттары шеңберінде жұмыспен қамтамасыз ету мүмкіндігі болмаса, ол Қағидада белгіленген құжаттар тізбесін қоса  отырып,  жергілікті жұмыспен қамту органына қоныс аударуға өтініш бере алады. 

 

2. Жергілікті жұмыспен қамту  органы құжаттардың Бағдарламаның  үшінші бағытына қатысуға іріктеу  критерийлеріне сәйкестігін қарайды, өтініш берушілермен қоныс аударудың  ықтимал жолдарын келіседі және  көшетін жеріне қарай құжаттарды өңірлік немесе аудандық (қалалық) комиссияға жолдайды. 

 

3. Өңірлік немесе аудандық (қалалық) комиссия өтініш білдірушілерді  Бағдарламаға қатысушылардың тізіміне  енгізуді ұсынады  не  одан  бас тартады және шешімді жергілікті  жұмыспен қамту органына  жібереді.

 

4. Қоныс аудару бір облыс шегінде  бір ауданнан басқа ауданға  жүзеге асырылатын жағдайда, аудандық (қалалық) комиссия әлеуетті қатысушылардың  тізімін келісу және Бағдарламаға  қатысушылардың жалпы тізімін  қалыптастыру үшін өңірлік комиссияға жолдайды. 

 

Тиісті комиссия азаматтарды Бағдарламаның осы бағытына қатысушылар қатарына енгізу жөнінде шешім қабылдайды және  ақпаратты жергілікті жұмыспен қамту органдарына жолдайды.

 

5. Бағдарламаның үшінші бағытына  қатысушылар тізіміне енгізілген  адамдар мен жергілікті жұмыспен қамту органы арасында (шыққан және келген жерінің)  әлеуметтік келісімшартқа қол қойылады. Әлеуметтік келісімшарт көшу бойынша әлеуметтік қолдаумен қатар, жаңа жерде жұмысқа орналастыру бойынша іс-шараларды қамтуға тиіс. 

 

6. Жергілікті атқарушы органдар (келген жерінің) өңірдің даму бағдарламасы мен аумақты дамытудың бас жоспарына сәйкес жалға берілетін тұрғын үйді салатын орынды белгілейді және қоныс аударған Бағдарламаға қатысушыларға белгіленген субсидияларды төлейді.

 

7. Жергілікті атқарушы органдар жалға берілетін үлгілік тұрғын үйді салуды және (немесе) сатып алуды, сондай-ақ тұрғын үй құрылысы аудандарында инженерлік-коммуникациялық инфрақұрылымды жобалауды, дамытуды, абаттандыруды және (немесе) жеке құрылыс салушылардан сатып алуды жүзеге асырады.

 

8. Құрылыс саласында уәкілетті  орган сейсмологиялық аймақтарды  және сейсмологиялық сипатын  ескере отырып, тұрғын үйдің (жеке  немесе көп пәтерлі) үлгілік жобасын  әзірлейді. 

 

9. Бағдарламаның барлық бағыттарының  қатысушылары тиісті біліктілігі болған жағдайда, жалға берілетін тұрғын үйді салу, құрылысы аяқталмаған объектілерді салып бітіру барысында құрылатын жұмыс орындарына  орналасуға басым құқыққа ие болады.

 

10. Бағдарламаға қатысушылар қоныс  аударғаннан және жайласқаннан кейін Бағдарламаның бірінші немесе екінші бағытына қатыса алады.  

 

11. Әлеуметтік келісімшарт талаптарының  орындалуын жергілікті жұмыспен  қамту органы бақылайды.

 

 

Әлеуметтік көмек көрсету жүйесін жетілдіру

 

 

 

Әлеуметтік көмек көрсету жүйесін жетілдіру 2012 жылдан бастап жұмыспен қамту мен атаулы әлеуметтік көмек (бұдан әрі – АӘК) көрсету арасында оңтайлы байланыс орнатуға бағытталған.

 

Осы мақсатта әлеуметтік көмек көрсетудің мынадай тәртібі мен шарттары ұсынылады.

 

 АӘК күнкөрісі төмен отбасылардағы еңбекке жарамды жастағы  адамдарға,  олар осы Бағдарламада көзделген іс-шараларға қатысқан  жағдайда ғана тағайындалатын болады.  Олар жұмыспен қамтуға жәрдемдесудің белсенді шараларына қатысудан бас тартқан немесе келісімшарт бойынша міндеттемелерін орындамаған жағдайда, жергілікті атқарушы органдар АӘК төлеуді оларға тоқтата тұрады, бұл ретте отбасы АӘК алу құқығын сақтайды.

 

Халықты жұмыспен қамту орталықтары азаматтардың әлеуметтік келісімшарттың талаптарын орындауына бақылау жүргізеді және ұсынылған көмектің тиімділігін бағалайтын болады.

 

Құрамында еңбекке қабілетті мүшелері жоқ (жалғызбасты, қарт адамдар) не отбасында мүмкіндігі шектеулі мүшелері (мүгедектер, әлеуметтік мәні бар аурулармен ауыратын адамдар) бар күнкөрісі төмен отбасыларға АӘК Қазақстан Республикасының қолданыстағы заңнамасына сәйкес берілетін болады. 

 

 

 Бағдарламаны институционалдық  ұйымдастыру

 

 

 

Бағдарламаның іске асырылуы жоғарыдан төмен басқару құрылымымен басқарылады, оның құрамына ВАК, Бағдарламаның операторы, Бағдарламаның жергілікті деңгейде іске асырылуын жүргізу жөніндегі өңірлік және аудандық (қалалық) комиссиялар, облыстық, аудандық және ауылдық маңызы бар орталық және жергілікті атқарушы органдар кіреді.

 

ВАК келесі негізгі міндеттерді жүзеге асырады:

 

Бағдарламаның бағыттары бойынша өңірлер бөлінісінде қаржыландыру лимиттеріне келісім береді;

 

Бағдарламаның орындалуының негізгі өлшемдерін қарауды жүзеге асырады   және орталық және жергілікті атқарушы органдардың  Бағдарламаны іске асыру бойынша есептерін тыңдайды;

 

Қазақстан Республикасы Үкіметінің қарауына Бағдарламаны іске асырумен байланысты мәселелер бойынша ұсыныстар енгізеді.

 

Бағдарламаның операторы:

 

Бағдарламаны нормативтік құқықтық, әдістемелік және ақпараттық қолдауды;

 

облыстардың, Астана және Алматы қалаларының әкімдері ұсынған Бағдарлама шеңберінде іске асырылатын жобаларға келісім беруді;

 

Бағдарлама бағыттары бойынша қаржыландыру лимиттерін белгілеу жөніндегі ұсыныстар дайындауды;

 

жергілікті атқарушы органдармен жасалған қол қойылған Келісімдердің негізінде  Бағдарламаның іске асырылуына мониторинг жүргізуді қамтамасыз етеді.

 

Өңірлік комиссиялар:

 

Бағдарламаға қатысушылардың тізіміне келісім береді;

 

            жеке кәсіпкерлікті дамытудың  басым бағыттарына келісім береді;

 

            Бағдарламаны бағыттары бойынша өңірлер мен қалалар бөлінісінде қаржыландыру лимиттеріне келісім береді;

 

уәкілетті өңірлік ұйым ұсынған соңғы қарыз алушыға арналған микрокредиттер бойынша жылдық ең жоғары тиімді пайыздық ставканың мөлшеріне келісім береді;