Еңбек нарығы

       Қазақстан   Республикасының  «Халықтың   жұмыспен  қамту  туралы»   заңына  сәйкес,  жұмыстан  босап   қалып  жұмыссыз  деп  тіркелген   азаматтарға,  бұрынғы  жұмыс   орындаған  негізі  жалақысының  50  процентен  кем  емес  мөлшердегі,  бірақ  республикада  қалыптасқан  орташа  жалақы  мөлшерінен  жоғары  және  өнім  сүру  минимумімен  төмен  болмайтын  жәрдем  ақша  беруге  кепілдік  беріледі.

       Осылармен   бірге  мемлекет  жұмыс  күшінің   ұсынымен  азайту  үшін  имиграцияның  (  шетел  азаматтардың  келуі  )  шектеу,  шетел  жұмысшыларының  репатриясын  ( отанына  қайту  )  ынталандыру,   жұмыс  аптасының   ұзақтығын  қысқарту,  жұмыс   орын  бөлу  және  мерзімнен   бұрын  құрметті  демалысқа   шығару  сияқты  жұмыспен  қамту   саясаттың  жүргізеді.  Мемлекет  қосымша  жұмыс  орындарын   жасау  үшін  қаржы  бөлу  бағдарламасын  жүзеге  асырады,  сәйтіп  жұмыссыздықтан  мейлінше  жапа  шеккен,  бірінші  кезде   жастар  мен  үнемі  жұмыссыз  болатындарға  жәрдем  көрсетеді.

       Нарық   қатынастары  дамыған  көп   елдерде  еңбек  нарығы  әр  түрлі  топтағы  адамдарды,  әсіресе  жастарды  жұмыспен  қамтудың  жеке  шараларын   жүзеге  асырады.  Ол  үшін  арнайы  бағдарламалар   қабылданып  іске  асырылады.  Осы  мақсатта  кәсіпкерлердің  қатысуымен  жастар  үшін  жалақы  шығындары  бөлінеді,  және  оларды  кәсіптік  мамандыққа  дайындайтын  шығындарды  мемлекет  толық  өз  мойнына  алады.

       Еңбек   нарығы  бойынша  күрделі   және  жетілмеген  нарық  түрі  болып  табылады.  Өзінің  жұмыс   күшін  ұсынатындар,  әдетте,  олардың  еңбегіне  деген   сұранымнан  хабар  бола  бермейді,  олар  тіпті  өздерінің  тұратын   қала  шеңберіндегі  бос  жұмыс   орын  туралы  да  білмеуі   мүмкін.  Ал  басқа  аймақтардағы  жұмыс  орны  туралы  одан  да  аз  біледі.

 

 

 

 

 

Қортынды

     Мен   «Еңбек  нарығы және тұрғындарды жұмыспен  қамтудың мемлекеттің саясаты»  атты курстық жұмысымды аяқтай  келе, қысқаша қорытындылап отырмын.  Жұмысым 3 бөлімнен құралады. Әр  бөлімінде өзінің тақырыбына  сәйкес жеке-жеке сипаттама бердім.

       Жалпы,  адамзат тарихының тәжірибесі, адамның  еңбекке деген ең жақсы ынтасы, яғни, талаптануы, тек нарық, оның  ішінде еңбек нарығы жағдайында  ғана іске асатындығын көрсетті. Еңбек нарығы дегеніміз бұл  ең алдымен жұмыс күшіне сұраным  мен ұсыным. Әрине, бұл тым ерекше, өзгеше нарық. Жұмыс күшін реттеу  әкімшілдік - әміршілдік әдіске қарама-қарсы  әдіс деп қарауға болады. Еркін  еңбек – бұл тиімді экономиканың  негізі.

      Еңбек басқа  өндіріс факторлары сияқты жалақы  деп аталатын табыс әкеледі.  Жалақы еңбекке марапатталу ретінде  көрінеді. Бұл даусыз шындықты  барлық зерттеушілер мойындайды. Еңбек нарығы  ғылыми шешімдерді, жаңалықтарды, өнер табыстарын, материалдық  және рухани игілікке айналдыру  үшін ұдайы жұмыспен қамтамасыз  етеді. Еңбек нарығының басты  міндеті және сипаттамасы:

• кәсіпорындар саны көп болуы, керекті жалдама жұмысшыны жалдау үшін өзара бәсекелеседі;
• жоғары дәрежелі мамандандырылған қажетті жалдаушылардың көптігі;
• еңбек нарығына бірде-бір жұмысшының немесе кәсіпорынның күшті ықпалы жоқ.

       Еңбек  нарығының тиімді жұмыс істеуіне  информациялық  маңызы зор.  Ғылыми-техникалық, экономикалық информациялар  және болжауларды уақытты пайдалану  және жұмыспен қамтуды  қамтамасыз  етеді.

       Сонымен  жұмыс өз дәрежесінде жазылады  және бағалаушылар арасында тиісті  бағамен табады деп ойлаймын.

 

 

 

Пайдаланылған  әдебиеттер:

1.  Әкімбеков С,  Баймұхаметова   А.С,  Жанайдаров  У.А.

     «Экономикалық   теория»  Астана – 2002 жыл.

2.  Әубәкіров Я.Ә,  Байжұмаев  Б.Б, Жақыпова Ф.Н,  Табаев Т.П.

     «Экономикалық   теория». «Қазақ  университеті»   

          Алматы – 1999 жыл.

3. Жүнісов Б.А,  Мәмбетов  Ү. «Нарық  экономикалық  негіздері».

     Алматы –  1999 жыл.

4.  Шеденов  Ө.К,  Байжомартов   Ұ.С,  Жүнісов Б.А. 

     «Жалпы  экономикалық  тоерия»  Алматы – Ақтөбе, 2002 жыл.

5.  Чепурин М.Н.  «Курс   экономической  теории»

6.   «Динамака рынка   в Казахстане» // Труд в Казахстане,

        2000, № 7, стр 81-83.

7.  «Еңбек  нарықтық  категория». // Егемен Қазақстан,  200,

      4 қаңтар.

8.  «Рынок в Республике  Казахстан». // Труд в Казахстане. 2001,

      Декабрь,  стр 31

9.   «Рынок труда   в  Казахстане». // Аль Пари, 1999, №, стр 69-73.

10. «Ситуация  на  рынке   труда». // Приуралье, 2001, 28 апрель.