Баға саясаты

Функциональды жеңілдіктерді (сауда µрісіндегі жеңілдіктер деп єйгіленген) µндіруші тауарды сату, оны сақтау, есеп ж‰ргізу функцияларын орындайтын тауар қозғалысы қызметіне ±сынады. ¤ндіруші єр т‰рлі сауда арналарына єр т‰рлі функционалды жеңілдіктер ±сынуы м‰мкін, µйткені олар оған єр т‰рлі сипаттамалы қызметтер атқарады, бірақ ол жеке арна қ±рамына кіретін барлық қызметтерге бірыңғай жеңілдік беруге тиісті.

Маусымды жеңілдіктері - деп маусымнан тыс уақытта тауарды не қызметті сатып алушы т±тынушыларға берілетін баға жеңілдіктерін айтады. Маусымды жеңілдіктер сатушыға жыл бойына µндірістің біркелкі т±рақты деңгейін ±стауға м‰мкіншілік береді. Шаңғы шығарушылар уақытылы тапсырыс берілуін қолдау мақсатында бµлшек сауда сатушыларына жазғыт±рым жєне жазда маусымды жеңілдіктерді ±сынады. Отельдер, мотельдер жµне авиажелілері µз ж±мыстарының қ±лдырау кезеңдерінде маусымдық жеңілдіктер ±сынады.

¤ткізуді ынталандыруға  баға белгілеу. Кейбір жағдайларда  фирма µз тауарларына уақытша  прейскуранттағыдан тµмен, ал кейде  µзіндік қ±нынан да тµмен баға қояды. ¤ткізуді ынталандыруға баға белгілеу бірнеше т‰рлі формада орындалады:

1. Универсамдар жєне  ємбебап д‰кендері кейбір тауарларға  “Шығын лидерлері” ретінде баға  қою арқылы сатып алушыларды  д‰кенге келтіреміз, олар м±ндай  арзандатылған тауарларға қоса жєй ‰стеме баға қойылған тауарларды да сатып алады деп ‰міттенеді.

2. Кейбір уақыт кезеңдерінде кµптеген клиенттерді тарту ‰шін сатушылар арнайы жағдайларға арналған бағаларды пайдаланады. Мысалға, жаңа жыл алдындағы саудадан шаршаған адамдарды д‰кенге келтіру ‰шін жыл сайын қаңтар айында қысқы сауда ±йымдастырады.

3. Кейде µндірушілер дилерлерден тауар сатып алушы т±тынушыларға белгіленген уақыт аралығында қолма-қол жеңілдік ±сынады. Б±л жеңілдіктер µндірушіден т±тынушыға тікелей беріледі. Қолма-қол жеңілдік - µткізу қиындаған кезеңдерінде прейскуранттық бағаны тµмендетпей, тауар қорларын қысқартудың икемді қ±ралдарының бірі.

4. Сатушылар кµп жағдайларда жєй бағадан жеңілдік ±сынады.

Дискриминациялау бағасын белгілеу. Т±тынушылардың, тауарлардың, жерлердің т.т. айырмашылықтарын ескере отырып, фирмалар µз бағаларына жиі т‰зетулер енгізеді. Дискриминациялау бағасын қоярда фирма тауар не қызметті шығын айырмашылықтарын есепке алмайтын екі не одан да кµп т‰рлі бағалармен сатады. Дискриминациялау бағасын қою єр т‰рлі формада орындалады.

ҚОРЫТЫНДЫ

Қорытып айтатын болсақ, коммерциялық маркетинг саласында тауар бағасының құрылуына қолданылатын әдістер. Маркетингтік  баға құрылуында қолданылатын әдістерінің көбінің негізіне шығындар және ағымдағы баға деңгейі алынады.

Коммерциялық негізде  тауар асортименттерін талдау және өндірілетін өнімдердің бәсекелестік қабілеттерін анықтау кәсіпорынның мүмкіндіктерін зерттеуде айырықша орын алады. Бұл бағыттағы маркетингтік зерттеу фирманың жалпы тауарлық номенклатурасында (өндірістік бағдарламасында) тауар топтарының позицияларын анықтаумен байланысты. Осы мақсатпен тауарлардың топтары, түрлері және үлгілері бойынша шығарылатын бұйымдардың номенклатурасы жасалады.

^{Тауардың  бәсеке қабілеттілігі  түсінігі – барынша  ауқымды және сан қырлы. Бұл көрсеткіш кешенді сипатқа ие және элеметтердің үш тобынан тұрады: техникалық, экономикалық және әлеуметтік – ұйымдастырушылық.}

Тауарды маркетингтік тұрғыдан ұсыну келесі элементтерден құралады: жарнама немесе жарнамалық компания; өткізудің кейінге қалдырылуы; икемді баға саясаты; жұртшылықпен байланыс.

^{Техникалық параметрлер  неғұрлым қатал. Оған техникалық параметрлердің өзгері шекараларын  анықтайтын стандарттар, ережелер, заң актілері жатады. Экономикалық параметрлер –  тауарды өндіруге кететін шығындар, баға тасымалдауға, орнатуға, жөндеуге, пайдалануға, техникалық қызмет көрсетуге, қызметкерлерді оқытуға кететін шығындар көрсеткіштерімен берілген. Бұл жерде мынаны есте ұстау қажет: барлық қызмет етуі кезіндегі сатып алушылар үшін, тұтыну бағасы ең төмен болатын тауарлар барынша бәсеке қабілетті болып саналады.}

^{Тауар ассортименттерін маркетингтік зерттеулер фирманың нарықтағы  стратегиясын жасаудағы  негізгі бағыттарын қалыптастыруға мүмкіндік  береді.}

ПАЙДАЛАНЫЛҒАН ӘДЕБИЕТТЕР

1. К.Ә. Ахметова «Фирманың маркетингтік қызметі» - Астана, 2004 жыл.
2. Ө. Н. Нурғалиев «Кәсіпкерлік негіздері» - Қарағанды, 2002 жыл.
3. Котлер «Маркетинг негіздері» - 2000 жыл
4. Ш. Қашықов, Ө. Нурғалиев «Кәсіпкерлік және маркетинг негіздері» - Қарағанды, 1995 жыл.
5. Положение о составе затрат по производству и реализации продукции (работ, услуг) и о порядке финансовых результатов, учитываемых при налогообложении прибыли. // Казахстанская правда – 1994 – 1 июля.
6. Изменения и дополнения к «Положению о составе затрат по производству и реализации продукции (работ, услуг) и о порядке финансовых результатов, учитываемых при налогообложении прибыли». // Казахстанская правда – 1995 – 27 июня.
7. Экономика переходного периода / Под ред. Радаева В.В., Бузгалина А.В. – М.: Издательство МГУ, 1995 г.
8. Райзберг Б.А. Рыночная экономика (учебное пособие). – М.: Деловая жизнь, 1995 г.
9. Афанасьев М. П. Маркетинг: стратегия и практика фирмы. - М.: Ао "Финанстатинформ", 1995.
10. Ахметова К. Ә. Қаменова М. Ж. Нақыпова Г. Н. Фирманың маркетингтік қызметі. Астана 2004.
11. Голубков Е. П. Маркетинг. стратегии, планы, структуры. 1998.
12. Пешкова Е. П. Маркетинговый анализ в деятельности фирмы. 1996.
13. Шаекина Ж.М.  Нәбиева Е.Н. Базарова С.Қ.  Маркетинг негіздері. - Астана  2003 жыл.
14. Теория потребительского поведения и спроса / Под ред. Гальперина В.М. – ПСБ: Экономическая школа, 1993 г.
15. Дюсембаев А.Д. Маркетинговые исследования: методологические, методические и практические подходы. Караганда, 2001г