Табиғатты пайдалану және қолданбалы экология

Рекреациялық-сауықтыру  мақсаттары есебімен табиғи ресурстарды  пайдалану. Жалғасатын ғылыми-техникалық революциямен байланысты табиғи ресурстардың барлық түрлерін белсенді игеруінің өзекті мақсаты болып адамзаттың пайдалы өмір ортасын сақтау табылады. Экономикалық әрекет табиғи ресурстардың әр түрлерін пайдаланумен байланысты жүзеге асырылуы керек, ал нәтижелілігі адам үшін таза қоршаған ортаны қамтамасыз ету мен сақтау көзқарасынан бағалану керек. Мысалы, пайдалы қазбаларды өңдеу және онымен байланысты жер бедерінің өзгеруі атмосфера мен судың шаңмен және зиянды ағынды қоспалармен ластану көздерін жою мақсатымен жерлерге рекультивация жұмыстарын жүргізуді және таулы ландшафттарға эстетикалық кескінің беруді болжайды. Елді мекендердегі өнеркәсіптердің дамуы жергілікті табиғи жағдайлар есебімен жүзеге асырылуы тиіс және міндетті түрде атмосфералық ауа мен су қайнарларының тазалықта сақталуын қарастыру керек. Қоршаған ортаның дұрыс табиғи жағдайларын қамтамасыз ету бойынша күрделі шаралардың жиыны, сонымен қатар су бөгендерінің, жер асты су қайнарларының тазалықта сақталуын, табиғи өсімдіктің сақталуын, жасыл құрылыстың кең масштабтарда іске асуын, эрозияға қарсы және т.б. жұмыстардың жүргізілуін ұйғарады.

Көрсетілген шаралар заң  шығарушы тәртіппен бекітілуі тиіс, олардың жүргізілуі іске асырылатын санитарлық-гигиеналық нормалармен  қарастырылады. Сонымен бірге таза қоршаған ортаның сақталуы, көбінесе, халықтың бұл өмірлік мақсатты шешуге кең қарастырылуына тәуелді.

Табиғи ресурстарды  пайдалану нәтижесінде табиғаттың өзгеруі. Табиғатқа антропогенді әсердің ең соңғы мақсаты шынайы мәдениетті, мақсатталған жақсару жағына қарай өзгерген табиғи ландшафттардың өзгеруі, әсіресе, көп жағдайда табиғи жағдайлары халық өмірі мен қызмет әрекетіне жағымсыз болып келетін Қазақстанның шөлдері мен тау-кен қазушы мәселелері үшін маңызы зор. Табиғи ландшафттардың мақсатталған өзгеруі және қайта құру процесі өте күрделі және бір-бірімен байланысқан табиғи құбылыстар мен қоғамдық-экономикалық факторлардың үйлесімінен тұрады. Ол антропогенді әсер арқылы қоршаған ортаның мақсатталған өзгеруіне ұшырайтын ландшафттардың жергілікті табиғи жағдайлар спецификасын жан-жақты есепке алуын ұйғарады. Бұл өзгерістер жоспар бойынша жүзеге асу керек және табиғи ресурстардың барлық түрлерін пайдаланумен айналысатын, қызығушылық білдірген шаруашылық органдардың ғана емес, адамды қоршаған ортаны қорғауының да ықыластарын есепке алу керек. Ландшафттардың бағытталған өзгеру процесінің ерекшелігі жағымсыз процестер мен құбылыстардың көрініс беру салдарын жоюдың бейтараптауында, болжауында тұрады. Қазақстан ландшафттарының бағытталған өзгеруінің үлгісі ретінде келесілерді айтуға болады: жаңа қалалар мен басқа елді мекендері бар ландшафттарды құру; Қазақстанның жаңа астанасы – Астана қаласын тұрғызу; мәдениетті егістер арқылы суармалы жерлер массивтерін құру және мелиорациясы негізінде жерлерді құрғату және суару; орманды-саябақты массивтерді құру; ірі су қоймалары және т.б.