Каспии тенизи

Каспий теңізі- Еуразия құрлығының орталығында, мұхиттардан алыста, оқшау жатқан тұйық су алабы. Дүние жүзіндегі ең ірі тұйық су айдыны, үлкендігіне қарап теңіз деп атайды. Ауданы 376 000 шаршы километр. Меридиан бағытында 1200 километрге созылған, орташа ені 300 километр. Жағалау сызығының ұзындығы 7000 км, оның Қазақстанға тиесілі ұзындығы 2340 км (солтүстік жағалауының басым бөлігі және шығыс жағалаудың солтүстік жартысы), қалғаны Ресей, Әзербайжан, Түрікменстан және Иран жерімен шектеседі. Беті мұхит деңгейінен 28м төменде жатыр. Ең терең жері 1025 м, орташа тереңдігі 180м. Ірі шығанақтары: Маңғыстау, Қазақ, Қарабұғазкөл, т.б. 50 тарта аралдар бар (ірілері: Құлалы, Шешен, Артем, т.б.)
Ірі түбектері Маңғыстау, Апшерон, Аграхан, Красноводск, Шелекен. Каспий теңізінде, өзен ағындары мен желге байланысты, судың циклонды араласуы байқалады. Су массасы батыс жағамен солтүстіктен оңтүстікке қарай қозғалады да, Апшерон түбегіне жеткенде екі тармаққа бөлінеді. Жел теңіз толқының туғызады, олардың биіктігі Апшерон шоңғалында 11 метрге жетеді.
Теңіздің қазақстандық бөлігі- солтүстік-шығыс жағалауы Атырау және Маңғыстау облыстарының аумағында. Солтүстік Каспий теңіздің басқа бөліктерінен өзінің алып жатқан географиялық орны, теңіз түбінің құрылымы, тұздылық және температуралық режимі, су теңгермесі және т.б. бойынша ерекшеленеді. Оңтүстік және орталық Каспийге қарағанда таяз солтүстік Каспий бөлігінің аумағы 80 мың шаршы километр. Оған келіп құятын өзендердің жылдық су ағымының жиынтығы- жалпы Каспийге құятын барлық өзен сулары ағымының 88%-ын құрайды. Теңіздің бұл бөлігі жануарлар дүниесі мен өсімдіктер әлеміне бай. Мұнда жануарлардың 2 мыңға жуық түрітіршілік етеді. Оның ішінде омыртқасыздар-1069, омыртқалылар-415, паразит жануарлар-325 түрі тіршілік етеді.

І. Кіріспе
ІІ. Негізгі бөлім
1.1 Каспий теңізінің су деңгейінің өзгеруі
1.2 Каспий теңізінің тіршілік көздері
1.3 Каспий экологиясына мұнай өндірудің қаупі қанша?
1.4 Каспий экожүйесі бақылауда
ІІІ. Қорытынды