Альтернативті энергия көздері

       Бұл  технологияның қоршаған ортаға  пайдалы екеніне көз жеткізген  адамдар  өз жақтаушыларын табуда. Биогазды қолда бар қалдықтар ағындыларынан жеңіл өндіруге болады, мысалы целлюлоза-қағаз өнеркәсібінің, қант өнеркәсібінің қалдықтарынан, кәрізден, мал шаруашылығы қалдықтарынан және т.б. Мұндай әртүрлі ағындылар бір массаға сұйылтылып, ашу процесін өтуі тиіс, соның нәтижесінде метан газы пайда болады. Мұны қазіргі тазалағыш ғимараттарды биогаз қондырғыларына қайта құру жолымен жасауға болады. Биогаз қондырғысымен барлық метан газы бөлінгеннен кейін қалдықтардың қалдығы бастапқы биомассадан гөрі өте қолайлы тыңайтқыштар болуы мүмкін. Биогазды өндірудің балама әдісі – қоқысты өңдеудің замануи жүйелерін пайдалану, мысалы, механикалық, биологиялық өңдеу. Мұндай жүйелер өңдеуге жарамды тұрмыстық қалдықтар элементтерін қалпына келтіруде және анаэробтық қазандықтарда микробөлшектермен ыдырылататын субстанцияларды өңдейді.  Жаңаланатын табиғи газ – бұл биогаз, оның сапасы табиғи газдың деңгейіне дейін көтерілген. Оның сапасын мұндай деңгейге дейін көтеру, газды қолданылып жүрген газкөлік жүйесі арқылы жаппай нарыққа қоюға мүмкіндік береді. Биогаз – бұл метан мен көмірқышқыл газының қоспасы, арнайы реакторларда – мэтантектерде пайда болады, ол метанның барынша бөлінуін қамтамасыз ету үшін осылайша басқарылады және құрастырылған. Биогазды жағу кезінде алынатын энергия бастапқы материалдағы 60-тан 90 %-ға дейін жетеді. Алайда биогазды құрамында 95 % суы бар сұйық массадан алады,  мұны іс жүзінде анықтау қиындау.

Басқа – және өте маңызды  нәрсе – биомассаны өңдеу үрдісінің  құндылығы мынада, оның қалдықтарында  бастапқы материалға қарағанда, ауруға шалдықтыратын микроорганизмдер аздау. Биогазды әртүрлі кең құлашты  қондырғыларда алуға болады, әсіресе, агроөнеркәсіп кешендерінде тиімді, онда толық экологиялық цикл мүмкіндігі бар. Биогазды жарықтандыру, жылыту, тамақты  әзірлеу, тетіктерді, көлікті, электр генераторларын іске қосу  үшін пайдалануға болады.

Қазақстанда орман 10 млн. га-дан  аса алқапты алуда, бұл елдің жалпы аумағының 4 % құрайды, соның ішінде 4700 мың га-да сексеуіл өседі. 1990 жылы елімізде ағаш дайындау көлемі жылына шамамен 3 млн. м3  құрады.

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

Қорытынды

 

Сарқылмайтын энергия  көздері бойынша Қазақстан жан  басына шаққанда алдыңғы қатарда. Оңтүстік және оңтүстік шығыс тау өзендерінде  жалпы қуаты қазіргі жылу электр станцияларына тең келетін шағын  су электр станцияларын салуға болады, ал жел электр станцияларының мүмкіндігі одан ондаған есе артық. Шағын  су, жел электр станцияларының тиімділігі де жоғары. Мысалы, Алматы облысында  қажетті қуаты 500 мВт жылу электр станциясын салуға 6-8 жыл керек, ал республика бойынша жел энергия қондырғыларының  бір күнде екеуін құрып пайдалануға  болады екен. Сонда бір ЖЭС, АЭС  салынатын жылда бірнеше мың  жел энергия қондырғысын салып, одан ЖЭС-тен екі есе артық  энергия алуға болады. Бұл дегеніңіз жел энергиясы атом энергиясына бәсекелес бола алады деген сөз. Жапониядағы апаттарды көре отырып, тәуекелге бел буғанымыз ойландыратын жағдай. Сондықтан альтернативті энергия көздерін пайдаланып АЭС-тен бас тартқанымыз жөн.  Жарты ғасыр Атом бомбасының сынағына айналып азап шеккен қазақ  даласын, енді бір қауіптің мазалауына жол бермейік... «Адамдардың табиғатсыз күні жоқ, мұны айтуға табиғаттың тілі жоқ» – демекші өткен ғасырда ғылыми техникалық прогресстің арқасында адамзат біраз табыстарға қол жетті. Табиғаттан алатынынымыз көп, беретініміз аз болды. Қазіргі мемлекеттерде энергия тапшылығы байқалуда. Бұрыннан пайдаланып келе жатқан көмір, мұнай, табиғи газ сынды энергия көздерінің сарқылуы немесе қорының азаюы, қоршаған ортаға тигізетін зиянды әсерінің күн санап артуы адамдарды бей-жәй қалдырмады. Бүкіл әлем Энергия тапшылығынан құтылып, қоршаған ортаны ластамайтын альтернативті энергия көздеріне қол жеткізуге кірісіп кетті. Бүгінгі таңда әлемнің ғалымдары энергияның жаңа көзін жыл өткен сайын іздестіріп келуде. Сарқылмайтын дүние жоқ. Уран да сарқылатын отынға жатады. Атом энергетикасының келешегіне қауіп төніп, көптеген елдер баламалы қуат көздері туралы ойлана бастады. Әрине, көгілдір отын және көмірмен жұмыс істейтін стансаларда өндірілетін қуат арзан, бірақ олардың қоры шектеулі. Сондықтан күн батареялары мен жел стансаларының қымбаттығына қарамастан, энергия өндіру бағытында жаңғыртылатын қуат көздерін құру бүгінгі және болашақ үшін өте маңызды.

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

Қолданылған әдебиеттер

1. А.А. Крашенников Перспектива использования нетрадиционных источников энергии //Энергетика и топливные ресурсы Казахстана, 1992, №1. С.48 -52.

2. А. БЕЙБАРСОВ, 19.11.2004. http://www.kubhost.com

3. А.Е. Викторов, JI.A. Нечаев, JI.H. Чернокнижная Перспективы использования солнечной энергии в народном хозяйстве Казахстана.

4. Атлас энергетических ресурсов СССР /под ред. А.В. Винтера. Т II, выпуск 16, 1937.

5. Агроклиматический справочник по Жамбылской области. JI: Гидрометео-издат, 1974, 116 с.

6. Б.М. Маринушкин Проблема развития нетрадиционной энергетики // Энергетика и топливные ресурсы Казахстана, 1992, № 1. С. 115 117.