- несиелерді ұсыну жөніндегі инвестициялық шешімдерді қабылдауға;
- субъектінің алдағы ақшалай түсімін бағалауға;
- субъектінің ресурстары мен міндеттемелерін қарауындағы ресурстармен байланысты бағалауға;
- басшы органдардың жұмысын бағалауға.
Экономикалық шешімдерді
қабылдау үшін пайдаланушыға
субъектінің ақшалай қаражатты
генерациялайтын қабілеті, генерациялау
мерзімі мен алынған қорытындыларға
сенімділік туралы ақпарат керек. Бұл
үшін оларға субъектінің қаржылық жағдайын,
іс-әрекетін және өзгерістерін бейнелеп
көрсететін ақпарат қажет.Қаржылық жағдайда
ол бақылайты экономикалық ресурстар,
оның қаржылық құрылымы, өтімділігі, төлем
қабілеттілігі мен жұмыс істейтін орта
өзгерістерін қабылдауға қабілетттілік
әсер етеді. Субъект қызметінің көрсеткіштері,
оның тиімділігіпайдалылығы туралы ақпарат
экономикалық ресурстарда болатын ықтимал
өзгерістерді бағалау үшін керек. Ақшалай
қаражаттың қозғалысы туралы ақпарат
субъектінің ақшалай қаржыны алу қабілеттілігін
бағалаған кезде пайдалы. Қаржылық есептер
мен аудит есептері өзара байланысты,
өйткені олар шаруашылық өмірдің бірдей
фактілерін бейнелейді.Қойылған міндеттерді
орындау үшін қаржылық есеп беру негізгі
принциптерге және саналық сипаттамаларға
сәйкес жасалады.Кезеңдік қаржылық есеп
беру субъект жөніндегі бухгалтерлік
ақпаратты топтастырудың негізгі құралы
болып табылады. Аудиттік әдісте ақша қозғалыстарының
негізгі түрлері ашылады. Инвестициялық
қызмет – ұзақ мерзімді активтерді саиып
алу,сату және берілген несиені өтеу және
алу. Инвестициялық қызметке мыналар жатады:
- Негізгі құралдарды, материалдық емес активтерді және басқа да ұзақ мерзімді активтерді сатудан, қаржылық инвестицияны сатудан, басқа кәсіпорындардан алынған қарыз қаражаттары және басқа да түсімдер;
- Негізгі құралдарды, материалдық емес активтерді және басқа да ұзақ мерзімді активтерді сатып алуға жұмсалған ақша қаражаттырының шығысы;
- Қаржылық инвестицияларды алу, басқа кәсіпорындарға қарыз ақша беру, басқа да төлемдер.
Инвестицяилық қызмет
бухгалтерлік баланстың ұзақ
мерзімді активтерінің құрамына
кіреді. Оған қаржылық инвестицияға
әсер ететін операциялар да
кіреді. Инвестициялық қызмет қаржылық-шаруашылық
қызметінің нәтижесі туралы есеп
беруінде көрініс табады, онда
ол акцияларды сатудан алынған
табыс немесе шығыс ретінде
көрінеді, сондай-ақ негізгі құралдарды
және басқа да сатудың нәтижесі
көрініс табады.Қаржылық қызмет меншік
капиталы мен қарыз капиталының құрамы
мен мөлшерінің өзгерісінің нәтижесі
болып табылады:
Оған мыналар жатады:
- Шығарылған акциядан түскен ақша қаражаттары және басқа да бағалы қағаздарды сатқаннан алынған банктік және банктік емес несиелер, басқа да түсімдер;
- Алынған банктік және банктік емес несиелерді өтеуге жұмсалған ақша қаражаттары, өз акционерлерінен акциясын сатып алу үшін жұмсалған қаражаттар, дивиденттер және басқа да жұмсалған қаражаттар.
Кәсіпорын қаржылық, инвестициялық
және ақшасыз операцияларды жүзеге
асыруы мүмкін. Оларға: материалдық
емес активтерді және негізгі
құралдарды ұзақ мерзімді несиенің
есебінен алу, кредиторлық қарызды
кредиторға акцияны және басқа
да бағалы қағаздарды беру
жолымен өтеу, басқа кәсіпорынның
акцияларын сатып алынған тауарларға
және дайын өнімге айырбастау
жолымен алу жне т.б.Ақша қаражаттарының
қозғалысы туралы есеп беру
үшін арнайы әзірленген кестелерді
пайдаланады, онда келесі ақпараттар
келтіріледі:
- Өткен және есептік жылдағы баланс, оның барлық баптары салыстырылады және олардың әрқайсысы бойынша ауытқуы анықталады;
- Өткен және есептік жылдағы қаржылық-шаруышылық қызметінің нәтижесі туралы есеп беру, оның барлық табыстары мен шығыстары, есептік кезеңнің соңындағы таратылмаған табысы салыстырылады;
Мәліметтерді салыстырудың
нәтижесінде қандайда қызмет
түріне сомалардың үлес салмағын
анықтауға болады. Осы әзірленген
кестелердің мәліметтеріне шолу
жасап, есеп беруге түзетулер
енгізу мүмкіндігі туады. Түсініктеме
жазба – кәсіпорында жасалған
негізгі аналитикалық құжат. Онда,
бірінші кезекте, бизнес жоспарының
барлық тауарлары бойынша негізгі
себептермен қоса, орындалу жайына
қысқаша баға беріледі және
есептік кезеңде кәсіпорынның
жұмысына оң және теріс әсер
еткен жақтары да ашылады:Түсініктеме
жазба қаржылық есеп берудің
бір бөлігі ретінде келесі
негізгі мәселелерді ашуы керек:
- Есеп бөлігіне қатысты субъекттің есеп саясатында қаралған негізгі ережелері:
- Материалдық емес активтер мен негізгі құралдар – бағалаудың тәсілдері мен амортизациясын есептеу;
- Субъекттің инвестициялық саясаты – қаржылық инвестицияның баланстық құнын анықтау және қайта бағалаған ұзақ мерзімді қаржылық инвестицияның есептен шыққанын, қайта бағалаудан алынған табысын шығару, инвестицияны сатқаннан алынатын табысқа шектеулер қою, қайта бағалаудың кезеңділігін сақтау;
- ТМҚ - қорларды есепке алудың әдісі және оларды бағалау, сатып алынған тауарларды, аяқталмаған өндірісті және дайын өнімді бағалаудың әдісі;
- Тапсырыс берушілермен және сатып алуышлармен, дебиторлармен, еншілес, тәуелді, бірлесіп бақыланатын серіктестіктермен есеп айырысудың нысаны;
- Міндеттеме – несиелік саясатын, демалысқа шыққан еңбеккерлердің еңбекақысы;
- Меншік капиталы – жарғылық және резервтік капиталын қалыптастыру;
- Табыс және шығыс;
- Түсініктеме жазба баланс бойынша ұзақ және ағымдағы активтерді, меншік капиталын, ұзақ және ағымдағы міндеттемелерді ашып көрсетеді:
- Ұ<span class="Normal__Char" style=" font-family: 'Times New Roman', 'Ari