Ондірістік кооператив

Қазір облыста 59 асыл тұқымды шаруашылық ірі қара мал өсірумен айналысады, соның ішінде 35  шаруашылық ет бағытындағы  мал өсіреді.

Кәсіпорынның негізгі бәсекелестері  ет өндіретін және құрамдастырылған  бағыттағы фермалар болып табылады.

 

6-кесте - 2011 жылғы 1 маусымдағы жағдай бойынша Алматы облысындағы сүт-ет  және ет бағытындағы ІҚМ өсіретін асыл тұқымды желі базасы

№	Атауы		Байланыс деректері	Өсірілетін тұқым	Бағасы, теңгемен
	шаруашылықтар	аудан
Племенные заводы
1	"Междуреченск- Агро" ЖШС	Іле	Междуреченск ауылы Ленин көшесі №1 тел:872752 46346	Алатау	жас мал(18-20 ай.)- 200 000
2	"Племзавод Алматы" АХАК	Талғар	8-7272-956290, 956343, 8-701-7151295,	Алатау	жас төл- 200 000
3	ЖШС "Алатау Дейри"	Кербулакский	8-72840-92006	Алатау	договорная
4	"Dinara - Ranch" ЖШС АФ	Балхаш	8-705-8152730	Герефорд	тұқымдық бұқа- 500 000
Асыл тұқымды шаруашылықтар
1	"Айдарбаев" ШҚ	Еңбекшіқазақ	Саймасай, Студенческая көшесі1	Швицкая	жас төл- 150 000
2	"АПК "АДАЛ" АҚ	Еңбекшіқазақ	Космос  а. Ленин көшесі ,32, тел: 8- 72775-28-3-23	Алатау	жас төл - 145 000
3	"Тәуелсіздік" ЖШС	Ескелді	8(72836) 2-14-61	Алатау	сатылмайды
4	"Хильниченко и К" КТ	Ескелді	Карабұлақ кенті , Жақыпбаев көшесі, 106 тел. 8(72836)3-04-30	Алатау	сатылмайды
5	"Бено" ШҚ	Қаратал	87283434333	Алатау	сатылмайды
6	"Үштөбе - Айдын" ЖШС	Қаратал	87283421110	Алатау	сатылмайды
7	"Арай" ШҚ	Қарасай	8(727)398-12-00	Алатау	сатылмайды
8	"Мамед" ШҚ	Қарасай	87017997522	Алатау	Тұқымдық -400 000
9	"Қайрат" ШҚ	Көксу	8-701-2161338	Алатау	жас төл  - 180 000- 220 000
10	"Кауменов" ШҚ	Сарканд	8-701-3573970	Алатау	шартты
11	"Зеңгібаба" ЖШС	Қапшағай қаласы	87 272 626 398	Алатау	ересек- 290 000- 380 000
12	"Николай"	Ақсу ШҚ	8-777-2686366	Алатау	сатылмайды
13	"Тоқжайляу" ПСК	Алакөл	8-72833-4-92-76	Алатау	жас мал- 150 000
14	"Жазылбеков и компания" КТ	Алакөл	8-72833-4-70-38	Алатау	жас төл- 160 000
15	"Комп. "Тау ЖШС Самал ЛТД"	Алакөл	8-72833-4-33-17	Симменталь	жас төл- 150 000
16	"Ажибаева А.А." ШҚ	Панфилов	8-72831-37436	Санта-гертруда	жас төл- 120 000- 150 000
17	"Алтай" ШҚ	Панфилов	8-72831-51165	Санта-гертруда	жас төл- 120 000- 150 000
18	"Ахимбеков" ШҚ	Панфилов	8-702-1884172	Санта-гертруда	жас төл- 120 000- 150 000
19	"Барманбек" ШҚ	Панфилов	Көктал а., Достық көшесі,  43, 8-72831-37436	Санта-гертруда	жас төл- 120 000- 150 000
20	"Джакупбаев Б,Т." ШҚ	Панфилов	8-702-3575709	Санта-гертруда	жас төл- 120 000- 150 000
21	"Оспанов А.О." ШҚ	Панфилов	8-72831-347-66	Санта-гертруда	жас төл- 120 000 – 150 000
22	"Омар" ШҚ	Панфилов	8-72831-52100	Санта-гертруда	жас төл- 120 000 – 150 000
23	"Жақсылық" ШҚ	Балхаш	8-701-7104447	Санта-гертруда   Қазақтың ақбас	ересек- 170 000 ересек- 150 000
24	"Даулетбеков А" ШҚ	Панфилов	8-72831-42218	Санта-гертруда	жас төл- 120 000 – 150 000
25	АФ "Dinara - Ranch" ЖШС	Балхаш	8-705-8152730	Қазақтың ақбас сиыры	тұқымды -500 000
26	"АГРОФИРМА ОТЕС" ЖШС	Балхаш	8-72773-93510	Қазақтың ақбас сиыры	жас төл- 180 000
27	"Аскар" ШҚ	Қаратал	87283421777	Қазақтың ақбас сиыры	жас төл- 120 000
28	"Бауыржан" ШҚ	Қаратал	87283421777	Қазақтың ақбас сиыры	жас төл- 110 000
29	"Калык Транс-1" ЖШС	Кербұлақ	8-72840-97769	Қазақтың ақбас сиыры	шартты
30	"Арлан" ШҚ	Сарканд	8-701-2204429	Қазақтың ақбас сиыры	шартты
31	"Кеген Агро" ШҚ	Райымбек	Алматы қаласы 8727-3025-50	Қазақтың ақбас сиыры	2008-2010 жылы туған тайшалар 74 КБ тұқымды бас сатылады деп болжануда 150 000 тг
32	"Акимбеков" ШҚ	Алакөл	8-72833-4-19-88	Әулиекөл	жас төл- 160 000
33	"Есенжигитов" ШҚ	Еңбекшіқазақ	Ақши,87059839361, 87017455579 , 8-72775- 55-3-73	Әулиекөл	жас төл- 150 000
34	"Кереге" ШҚ	Көксу	8-701-1111129	Әулиекөл	жас төл (2010ж.)- 180 000-220 000
35	"Колсай- Құрылыс" ЖШС	Райымбек	872777 2-55-77	Әулиекөл	Қазіргі уақытта сатуда жоқ
36	"Шанырақ" ЖШС	Көксу	8-701-4142931	Әулиекөл	шартты
37	"Байсерке-Агро" ЖШС	Талғар	8-72774-53295, 8-727- 3881908, 8-701- 7807997	Қазақ ақбас	жас төл- 200 000
38	"Нұрбеков" ШҚ	Талғар	8-727-3822191, 3822295, 3822296, 8- 702-2844999	Әулиекөл Қазақтың ақбас сиыры	жас төл- 200 000
39	"Ақтасты" ЖШС	Райымбек	872777 2-15-39	Галловей	Қазіргі уақытта сатуда жоқ
40	"Мыңбай" ГПК	Жамбыл	Мыңбаев а.,87277064477	Санта-гертруда Қазақтың ақбас сиыры	жас төл - св.200 000 – 250 000
41	"Сұңқар" ШҚ	Жамбыл	Ұзынағаш а. Қарасай-б көш., № 87017190460	Алатау	жас төл- 150 000
42	"Омаров Төлеген" ШҚ	Іле	87017569007	Қазақтың ақбас сиыры	жас төл- 150 000- 190 000

 

www.kam.kz

4.3 Нарықты дамытудың болжамды бағасы, күтілетін  өзгерістер

Қазіргі уақытта Қазақстанда негізгі  күш мал шаруашылығын дамытуға жұмсалуда.

Ауыл шаруашылығы министрлігінің деректеріне сәйкес мал шаруашылығы  өнімдері бойынша  Қазақстанның экспорттық әлеуеті  астық экспортының мүмкіндігіне қарағанда  жоғары.

Қазақстанның қолайлы климаттық  және экономикалық жағдайлары, сондай-ақ пайдаланылмаған жайылым аумағының  молдығы  экономиканың осы секторының тартымдылығына негіз болады және бизнеске инвестициялау бойынша  жағдай жасайды. Осыған байланысты 2015 жылға дейін  бүкіл ел бойынша  репродуктор-шаруашылықтар  мен фермер шаруашылықтарының  бордақылау алаңдарының желісін құру жоспарлануда. 

Мысалы, алдағы бес жылда  жалпы  қуаты 150 мың бордақылау орындық  60 бордақылау алаңын, ет бағытындағы  ІҚМ өсіру мен  көбейту жөніндегі  54репродуктор-шаруашылығын құру міндеті  тұр.

Осы мақсатта  шамамен 72 мың бас  шетелде селекцияланған мал әкелінетін болады. Бұдан басқа,  аналық мал  басының жалпы саны 300 мыңнан асатын ет бағытындағы мал өсіруге мамандандырылатын  фермерлік шаруашылықтар желісін  құру жоспарлануда.

 

7-кесте - Мал санының өсуі, меншікті  салмағы, генетикалық әлеуетін дамыту

Мал саны	Жылдар
	2012			2013			2014
	Мың бас	Ауыл./шару. құрылым. үлес , % салмағы салмағы., %	Асыл тұқ, мал бас. Үлес салм., %	Мың бас	Ауыл./шару. құрылым. үлес , % салмағы салмағы., %	Асыл тұқ, мал бас. Үлес салм., %	Мың бас	Ауыл./шару. құрылым. үлес , % салмағы салмағы., %	Асыл тұқ, мал бас. Үлес салм., %
ІҚМ	6 650	21	10	6 900	23	12	7 150	24	14
Қой мен ешкі	19 730	35	18	20 640	37	20	21 670	39	22
Шошқа	1 390	25	15	1 420	26	17	1 460	28	19
Жылқы	1 670	36	8	1 750	38	10	1 840	39	11
Құс	38 560	61	17	40 470	63	22	42 500	64	22

 

Ақпарат көзі: ҚР АШМ деректері

Алматы облысында сүт және ет-сүт  бағытындағы ірі қара малды жасанды  ұрықтандыруды ұйымдастыруды жақсартуда белгілі жұмыс атқарылуда.  Өткен  жылы  барлық аналық мал басының 67,6 пайызы жасанды ұрықтандырумен қамтылды.

Нәтижесінде жалпы облыс бойынша  ірі қара малдың үлес салмағы 12,9% (республикада 5,6) жетті.

Сонымен қатар  қабылданған шараларға  қарамастан, өз шикізатының болмауына  байланысты  етті қайта өңдеу  кәсіпорындары 40-50 пайызға ғана қамтамасыз етілген.

Сондықтан  да қазіргі кездегі  бірінші кезектегі міндет  жұмыс  істеп тұрған 104 бордақылау кешені мен  алаңын  жеткілікті мал басымен  жабдықтау,  оларды жобалық қуаттылығына  шығару болып табылады.

Бұдан басқа, Балхаш ауданында  қуаты 5 мың ірі қара мал басын құрайтын  бордақылау кешенін салу аяқталуда.

Сондай-ақ  облыста үкіметтің  қолдауымен «Ірі қара мал етінің экспорттық әлеуетін дамыту»  жобасын іске асыру  басталды.

Бұл бағдарламаның уақыты келген және экономикалық негізделген,  оны іске асыру  мал өсірушілердің өз өндірістерін дамытуына  қомақты көмек көрсетеді  және тұтастай алғанда саланың сапалық  көрсеткіштерін көтеруге мүмкіндік  береді.

Жобаның маңызды буыны  асыл тұқымды  репродукторлар жасау болып табылады. Мысалы, «Динара - Ранч» ЖШС асыл тұқымды мал  шаруашылығында қысқа  мерзім ішінде отандық және шетелдік селекцияның бірегей мал басына бағытталды. Алдағы уақытта серіктестік  өнімін асыл тұқымды мал шаруашылықтары мен басқа да ауыл шаруашылығы  құрылымдарына сатуды бастайды,  ет өндіруді барынша ұлғайтады.

Жобаны іске асыру барысында  облыс бойынша  қосымша тағы да 15-20 осындай  асыл тұқымды репродукторлар құру қажет,  ол  жұмыс істеп  тұрған бордақылау кешендері мен  алаңдарын  толық қамтамасыз ететін болады, бұл ет өнімінің экспорттық қорын қалыптастыруға мүмкіндік  береді.

4.4 Маркетинг стратегиясы

Қазақстанда жоғары сапалы өнімді ұсынатын  ең бір жоғары технологиялы және  заманауи мал шаруашылығы кешендерінің бірі рет інде  жаңа кәсіпорынды  жайғастыру қажет.

Бастапқы кезеңде, өнімді шығарардан 1-2 ай бұрын  мал шаруашылығы  өндірісінің  басталатыны туралы мақалалар мен  отандық тауар өндірушінің жарнамаларын орталық баспасөзде орналастыра  отырып  мықты PR  науқанын өткізу қажет.

Бірінші көтерме сатып алушылар үшін  баға бойынша жеңілдіктер  белгілеу және  бұл туралы облыстық және республикалық газеттерде PR мақалаларын  жариялау қажет.

Мынадай сәттерді ескере келе сұранысты  қалыптастыру және өткізуге ынталандыру  жоспарлануда:

- Мал шаруашылығы кешенін пайдалы  орналастыру;

- Бас қалармен салыстырғанда  бағаның барынша төмен деңгейі; 

- Білікті құрам;

- Заманауи жабдықтар;

- Сұранысқа ынталандыру бағдарламаларын  іске асыру. 

5. Техникалық жоспарлау

5.1 Технологиялық процесс

Өнімді ет бағытындағы фермаларды бірнеше жолмен құруға болады. Асыл тұқымды шаруашылықтарда  мыналардың есебінен таза асыл тұқымды мал өсіруге  бағытталады: өздері өсіру немесе  таза тұқымды мал сатып алу (тайыншалар мен құнажындар); етті мал эмбриондарын  салу; етті малдың ұрықтарын пайдалана  отырып жұмыс істеп тұрған аналық мал  шаруашылығында жұтылып шағылыстыру.

Мамандандырылған етті мал шаруашылығының тиімділік деңгейін  селекциялық, технологиялық, ветеринарлық-санитарлық  және ұйымдастыру факторлары айқындайды.

Мамандандырылған етті мал шаруашылығының тиімділігі көпшілік жағдайда тұқымына байланысты болады. Тұқымды таңдаудағы басты өлшемдер –  малдың өнімділігі,  өндіріс мақсаты,  олардың өңірлердің жағдайына бейімделуі,  жемазық  базасының сипаты және ұстау технологиясы.

Табынды өсіп-өнуін  ұйымдастыру

Бұл процестің мәні – әр сиырдан  жыл сайын бұзау алу,  бұл  ет бағытындағы  малдың  нақты  өнімі болып табылады және саланың  пайдасын айқындайды. Дені сау бұзау  алу  көрсеткішін сипаттайтын  өсіп-өну деңгейі (айырып алынған  жас малдың табындағы сиырға қатынасы) мынадай факторларға негізделетін  аналық мал басын пайдалану қарқындылығына байланысты болады.

1. Шаруашылықтағы азықтандыру базасының  жай-күйі, жас төлді өсіру және  аналық малды азықтандыру.  Малдың  көбеюі өнімділігі мен  бейімділігі  осыған байланысты болады.

2. Бұзауларды айыру мен оларды  негізгі табынға қосу.  Бұзауларды  анасынан ертерек айырған дұрыс:  орташа тұқымды малды – 15-16,  ірі малды – 17-18 айында, және  оларды, тиісінше  24-25 және 26-27 айында  табынға қосу. Бұл ретте  аналық  малдың жасы тұқым стандарттарынан  төмен болмауы тиіс  олардың  тірі массасына қарағанда   әсері аз болады.

3. Сиырларды ұрықтандыру тәсілдері  және бұзаулау мерзімдері. Тауарлық  табындарда  аналық малды бұқалардан  айырған дұрыс. Асыл тұқымды  табында жасанды ұрықтандыруды  қолдану қажет. Қыста-көктемде  төлдеген барынша тиімді болып  табылады, өйткені аналық мал  сүтті болады,  бұзаулар бұл  кезеңде  көк шөппен азықтанатын  болады, бұл олардың тез өсіп-жетілуіне   көмектеседі. 

4. Малдың жарамсызын шығаруды  тездету және өнімді пайдалануды  жалғастыру. Алғашқы бұзаулайтын   малға кететін шығын сиырды  бір жыл күтуге кететін шығыннан  көп.  Бірінші төлдейтін малды  табынға қосу  жылдамдығы 100-ден  шамамен 20 болады, олардың 20-25%  бірінші  локтация кезінде   жарамсыз болады.

5. Ұрпақсыздықтың алдын алу.  Қысыр қалумен күрес  өнімнің  өзіндік құнын төмендетуге ықпал  ететін және  тұрақты пайданы  қамтамасыз ететін  шешуші факторлардың  бірі болып табылады.

6.  Төлді сақтау. Осы мақсатта  аборттың  аурудың және мал  өлімінің алдын алу  шаралары  әзірленуде және жүзеге асырылуда.  Ветеринарлық қызмет жыл сайын  эпизоотияға қарсы және зоогигиеналық   жемазық сапасын бақылау,  айыру,  бұзаулау, азықтандыру  күту науқандарын   өткізу іс-шаралар  жоспарын  әзірлеуі қажет. Алдын-алу   іс-шараларын   жүзеге асыру   ауру малды емдеуден анағұрлым арзан және тиімді.

7. Өндірісті ұйымдастыру. Жедел,  мақсатты өсіп-өнудің маңызды  алғышарты – нақты есеп, өндірісті  білікті ұйымдастыру, фермалар  мен шаруашылықтардың атқарған  еңбектері ынталандыруға тұрарлық  барлық мамандары мен жұмысшыларының  өз істеріне деген жоғары  кәсіби  қөзқарастары.

Малды күту және азықтандыру жүйесі

Ет бағытындағы мал үшін  барынша  арзан ұстау жолы: қысқа  іші  жылы орын-жайларда, жазда -  жайылымда  ұстау. Әр түрлі орындарда немесе секцияларда  мынадай топтар қалыптастырылады:  сиырларды төлдерімен бірге,  құрғақ орында тұратын сиырлар; төлдеуіне 5-6 ай бар тайыншалар;  айыру жасындағы  тайыншалар ме,н  3-4 айлық тайыншалар;  бұқалар мен  асыл тұқымды сату малдары;  бордақыға қойылған бұқалар; бордақыға қойылған сиырлар мен  бұзаулар.

Ет бағытындағы малды азықтандыру  негізгі тамақтандыру қорына сәйкес  нормаланған және  теңестірілген  болуы қажет, бұл  салмақ бірлігіне  аз жемазық жұмсай отырып  барынша  өнімділік алуды қамтамасыз ететін болады.

5.2 Ғимараттар мен құрылыстар

Сиыр қора үшін “СПАЙДЕР-В” жүйесінің  жылытылған ғимаратын сатып алу  жоспарлануда. Жалпы алаңы – 764,4 шаршы метр.

 

8-кесте – Сиыр қора аумағының есебі

max мал басы, бас.	132
Всоның ішінде ересек мал	58
жас төл	74
1 басқа арналған алаңның нормасы (ерес.), м2	7,0
1 басқа арналған алаңның нормасы (төл), м3	3,5
Сауу станогының  орын-жайы, м2	40
Сүтті сақтайтын орын-жай, м2	30
Жемазық сақтайтын орын-жай, м2	30
Сиыр қора үшін қажетті алаң, м2	764