Автор работы: Пользователь скрыл имя, 15 Октября 2013 в 08:04, реферат
Қазақстанның оңтүстік және оңтүстік-шығыс аймақтарының тұрғындары үшін жер сілкіністері мен одан туындайтын құбылыстар (селдер,қар көшкіндері, опырылып құлау нәтижесіндегі үйінділер,бөгеттердің бұзылуы, химиялық жарылыс,өрт қаупі, күшті кәсіпорындардағы апаттар т.б.) едәуір қауіп тудырады.
Үйдің ішінде
Сілкініс кезінде далаға жүгіріп шығуда немесе жер сілкінісінің яғни үйдің ішінде кетуді пәтердің қай қабатта орналасуна байланысты шешуге тиіссіз. Егер сіз көп қабатты үйдің бірінші немесе екінші қабатында тұратын болсаңыз, далаға шығуға мүмкіндігіңіз бар. Далаға қашып шыққаннан кейін үйден аулақ тұрған жөн. Үшінші және одан жоғары қабаттардан қашып шығу қауіпті екенін естен шығармаған жөн.
Сілкініс кезінде қауіпті және қауіпсіз жерлерді анық білген жөн:
Қауіпсіз жерлер
Үйде (ғимараттың ішінде)
1)Босаға есік жақтауы
2)Ішкі бұрыш
3)Мықты қабырға
4)Бел ағаш
5)Ванна, тоңазытқыш
6)Парта,стол,кереует
Далада
1)Ашық алаң
2)Биік ғимараттардан аулақ болу
3)Биік ағаш ғимараттардан аулақ болу
Қауіпті жерлер
1)Терезе жақтағы бұрыш
1)Биік ғимараттар
2)Биік ағаштар
3)Баспалдақ
4)Лифт
5)Жиһаздар
6)Шам жағу қауіпті
7)Соңғы қатардағы шеткі бөлмелер
Далада
1)Биік ғимараттар
2)Биік ағаштар
3)Электр жүйелері
4)Жер асты өткелі
Сілкініс басталысымен үй ішіндегі қауіпсіз деген орындарға тез жетуге тырысыңыз. Ішкі қабырғаның қауіпсіз тұсында үйдің ішкі бұрышында, есік жақтауларының ортасында, тіреуіш ашалардың жанына тұрасыз (шкаф іші кереует). Терезелер мен ауыр жиһаздардан алыс тұрыңыз.
-лифтті пайдаланбаңыз.
-есіктен далаға шыққан уақытта жанталасып, бір- біріңізге кедергі жасамауға тырысыңыздар.
-Үйлерден электр бағаналардан аулақ тұрыңыз,
-Сілкініс кезінде үйге кірмеңіз.
Автомобиль ішінде
-Сілкініс басталған сәтте жүріп келе жатқан автомобильді ашық жерге тоқтатқан дұрыс.
-жолаушылар асып-саспай байыпты түрде транспорт ішінде отырып, жер сілкінісінің басылуын күткен жөн.
Келешекте болуы ықтимал күшті сілкіністердің құпияларымен жеке таныс болған жөн, Жер асты дүмпуінің болу себептерін, анық қай жерде болып, қалай таралатындығының қандай қосымша әрекеттерінің өзі де көптеген мәліметтер оқып-білу қажет. Екіншіден тұрған халықтың апаттан сақтану дайындығы дәрежесі жоғары болуы тиіс. Тек осы шарттар орындалған жағдайда ғана зіл зала апаттар адам өмірі мен халық байлығына айтарлықтай шығын келтірмейді
ЖЕР СІЛКІНІСІ – жер қыртысы немесе мантия
бетінің кенеттен қозғалуы
Жер сілкінісі кезінде шынылар сынады және ұшады, сөреде жатқан заттар құлайды, кітап сөрелері мен аспа шамдар шайқалады, төбенің балшығы құлайды, қабырғалар мен төбелерде сызаттар пайда болады. Бұның барлығы қатты шуылмен бірге болады. 10-20 секунд сілкілегеннен кейін жер асты дүмпулері күшейе түседі, нәтижесінде ғимараттар мен құрылыстар қирай бастайды. Барлығы он шақты күшті дүмпулер бүкіл ғимаратты қиратады. Жер сілкінісі орта есеппен 5-20 секундқа созылады. Сілкіну ұзаққа созылған сайын, зардаптар ауырлау болады. Сахалин облысының Нефтегорск аласындағы жел сілкінісі кезінде (1995ж.) қираған қала үйінділерінің астында 2000 адам қаза болды.
Жер сілкінісіне қалай дайындалу керек
Үйде, жұмыста, кинода, театрда, көлікте және
көшеде болған кездегі жер сілкінуге алдын ала іс-
Құжаттарды, ақша, қалта шамын және қосымша
батареяларды ыңғайлы жерде
Қауіпті заттарды (улы химикаттарды, жеңіл тұтанатын сұйықтарды) жақсы оқшауланған сенімді жерде сақтаңыз. Қажет болған жағдайда электрді, газ бен суды өшіру үшін барлық тұрғындар рубильниктің, газ және су құбырларының магистралді крандарының қай жерде орналасқандығын білуі тиіс.
Жер сілкіну кезінде қалай әрекет жасау керек
Ғимараттың тербелгенін сезген соң,
Егер Сіз еріксіз бөлмеде қалып
Тұтатқыштарды, сіріңкені, шамдарды
Егер де Сіз автомобильде болсаңыз, дүмпулер
тоқтағанға дейін
Жер сілкінісінен кейін не істеу керек
Мұқтаждарға алғашқы көмек көрсетіңіз.
Жеңіл алынатын үйінділерге түскендерді
Электр өткізгіштерде зақым келгенін тексеріңіз.
Ақаулықты жойыңыз немесе пәтердегі
Газ және су құбырлары ақауларының бар-