Негізгі құралдар аудиті

      Мазмұны  бойынша және құрал – жабдықты  пайдалы талдау өнімнің өзіндік  бағасын талдаудың құрама бөлігі  болып табылады.

      Негізгі құралдарды талдаудың әдісі таңдаулы жоғарғы нұсқаны қолдануына бағытталған. Сондықтан талдаудың басты еркшеліктері мынандай

1. Негізгі құралдарды қолдануда нұсқалықтың шешілуі
2. Келешекке бағытталу

Келешекті талдау – инвестиция талдаудың негізгі түрі, негізгі құрлдар балансындағы талдау және қолдану тиімділігі.

      Негізгі  құралдардың динамикасы мен құрылымының  жағдайын зертеуге ерекше көңіл  бөлінеді, өйткені ұзақ мерзімді  кәсіпорын активінде үлкен үлес  салмағын алады.             

      Кәсіпорынның  негізгі қоры өнеркәсіптік – және өнеркәсіптік емес болып бөлінеді, сонымен қатар өндірістік емес қорларды белгілейді.

      Одан  басқа активті бөлігін  (жұмыс  машиналары және құрал – жабдықтар)  және пассивті бөлігінің қорын  анықтау белгіленген, сонымен  қатар функционалды белгіленген бөлек кіші топтар сәйкес келу белгіленген өндірістік ғимарат, жұмысшылар және жұмыс машиналары, құрал – жабдықтар, орнату және өлшеу құралдары және тағы басқалар)

       Бұл  жерде үлкен көңіл бөлінетін  жағдай пассив пен активтің  қарым – қатынасы, жұмыс машинасы, өйкені олардың жоғары үйлесімділігі көбіне қор қайтарымына, қор табыстылығына және кәсіпорынның қаржылық жағдайы на туелді.

       Неғұрлым  негізгі құралдарды  толық және  рационалды қолдану еңбек өндірісінің  өсуіне қор қайтарымының жоғарлауына жұмыс пен қызмет көрсетудің көбейуіне өіндік құнның төмендеуіне алып келеді:

        Негізгі құралдардың тапсырмасын  талдау мынандай:

1 Негізгі құралдардың  құрылымдық бөлімшелері және  кәсіпорнның               қажеттіліктерін қанағаттандыруды орнату;

2 Көлемінің құрамының  және техникалық деңгейінің сәйкес  келуі;

3 Жаңартылуы және шығып  келуі;

4 Негізгі құралдардың  техникалық жағдайын зерттеу;

5 Тиімді құрал –  жабдықты қолданудың уақыты және  қуаты бойынша анықтау;

6 Қор қайтарым өсімінің  резервтерін анықтау, негізгі құралдарды қолдануды жақсарту үшін қызмет пен кіріс есебінің көлемінің ұлғаюы.

    

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

                                                      Қорытынды

    

 Бухгалтерлік  есепте негізгі құралдар деп өндіріс үдерісінде ұзақ уақыт бойы, яғни бір жылдан артық уақыт пайдаланатын, өзінің бастапқы түрін, көлемін сақтай отырып, құнын шығарылған өнімге, орындалған жұмысқа, көрсетілген қызметке есептелген амортизациялық аударым мөлшері шегінде біртіндеп ауыстырып отыратын еңбек құралдарын, яғни материалдық активтерді айтады. "Негізгі құралдарға" — қозғалмайтын мүлік, жер учаскелері, үйлер мен ғимараттар, өткізгіш тетіктер, машиналар мен жабдықтар, өлшеуіш және реттеуіш аспаптары мен құралдары, есептеуіш машиналар мен техникалары және олардың бағдарламалық құралдары, көлік тасымалдау құралдары, аспаптар, өндірістік және шаруашылық құрал-саймандары, өнім және жұмыс малдары, көп жылдық көшеттер, шаруашылықтың ішкі жолы, тағы да басқалар жатады.

      Қ.Р –  ның Президентінің Заңына  сәйкес  «Бухгалтерлік есеп пен қаржылық есеп беру туралы» 20.06.2002 жылы және құқықтық нормативтік актілер, Қ.Р – да бухгалтерлік есеп пен қаржылық есеп беру жүйесін реттеп отырушы, басты принциптері мен есептің жалпы ережелерін бекітетін, субъектілер үшін ішкі бақылау мен сыртқы аудитке мынандай талап қойылады:

- бухгалтерлік есеп  туралы жарлық;

- бухгалтерлік есеп  стандарттары;

- методикалық нұсқаулар;

- субъектінің саяси   есебі;

-Жоспардың типтік  шоттары.

      Кәсіпорында  негізгі құралдардың есебі №6 БЕС сәйкес ұйымдастырылады. Осы стандарт негізгі құралдың есебін  жүргізудің, субъектіге жататын меншік құқығын, шаруашылық пен оперативтік басқару жүйесін анықтайды.

       Негізгі  құралдардың есебі 2400-ші " Негізгі құралдар" бөлімшесінің мынадай мүліктік активтік шоттарында жүргізіледі: Жер, Ғимараттар мен құрылғылар, Машиналар мен жабдықтар, откізіш тетіктер, Көлік құралдар, Басқа да негізгі өндіріс, Аяқтамалған өндіріс.

Негізгі құралдардың  амортизациясын есептеудің әртүрлі  әдістері бар. Шаруашьшық жүргізуші субъектінің бухгалтерлік есеп стандартына сәйкес дербес тұрғыда, өздерінің есеп саясатында амортизацияны есептеудің тәсілі бойынша жасалынады, олар:

-  құнын бірқалыпты (түзу сызықты) жолмен есептен  шығару;

-  құнын орындалған жұмыстың көлеміне пропорционалды (немесе пара-пар) етіп есептен шығару (өндірістік әдіс);

-  жеделдетіп есептен  шығару;

-  қалдығын азайту  жолымен есептен шығару;

- құнын сандардың жиынтығы  бойынша (кумулятивтік әдіс) есептен  шығару.

Аудит Қазақстан Республикасы заңында белгіленген талаптарға сәйкес қаржылық есеп берудің дұрыстығы мен объективтілігі туралы пікір білдіру мақсатында заңды тұлғалардың қаржылық қорытынды есебін тексереді

Аудиторлық қызметтің  мәні қаржылық есеп беруді, төлем-есептеу  құжаттамасын тәуелсіз тексеру, түрлі қызметтер мен кеңес беру бухгалтерлік есеп жүргізу мен қалпына келтіру, ұйымның активтері мен міндеттемелерін бағалау, салық декларациясын толтыру, қаржы - шаруашылық қызметке экономикалық талдау жүргізу бойынша тұтынушыларға қызметтер ұсынатын аудиторлық фирмалардың (аудиторлардың) кәсіпкерлік қызметі болып табылуында.

     Негізгі  құралдарды талдауды жүгізуде  бухгалтерлік статистикалық және  оперативтік есеп мәліметтері  қолданылады. №1 үлгіде  «Бухгалтерлік  баланс» мәліметтері қолданылады, сонымен қатар статистикалық нысан  №11 «Негізгі құралдардың материалдық емес активтердің нақтылығы және қозөғалысы туралы есеп беру »

     Негізгі  құралдардың құрылым талдауының  тапсырмасы оның өлшемі мен  прогресивті құрылымын  бағалауды  түйіндейді

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

Қолданылған әдебиеттер тізімі

1. "Бухгалтерлік есеп және қаржылық  есеп беру туралы"  2002-жылдың 24-ші маусымындағы Қазақстан Республикасының Заңы., (өзгерту толық 28.02.2007ж)

2. “Қазақстан Республикасындағы аудиторлық қызмет туралы" 1998-жылғы 20-қараша Заң күші бар №20 жарлығы (2001 ж.  15 қарашадағы өзгертулер мен толықтырулармен).,

3. Байдаулетов М., Байдаулетов С.М.   Аудит,  А.,  Қазақ университеті.    2011ж
4. Дюсембаев К. Ш., Егембердиев С.К., Дюсембаева З.К. Аудит и анализ финансовой отчетности, А., Каржы-каражат. 1998 ж
5. Радостовец В.К., Ғабдуллин Т.Ғ., Радостовец В.В., Шмидт О.И. Кәсіпорындағы бухгалтерлік есеп, Қазақстан - орталық аудиті тәуелсіз аудиторлық компаниясы. А., 2003 ж
6. Сатмурзаев  А.А.,  Укашев Б.Е.   Аудиттің  теориясы,  А., Ұлағат университеті. 2012 ж
7. Төлегенов   Э.Т.   Бухгалтерлік  ақпарат  жүйелері, А., Экономика. 2012 ж
8. Тасмағанбетов Т.А., Омаров А.Ш., Әлібекова Б.А., Рабатов О.Ж.,   Байболтаева   Н.Ә.,   Радостовец   В.К.   Қаржы   есебі, А., Дәуір. 1998 ж

9. u4et.kz сайты