Мұнаралы кран

Көтеру жанында немесе жүк түсіруінде, егер күштары еске алыну  арқан қаттылық және одақ тіректерінде қажалудан, арқан бөлек бұтақ әр түрлі. S₁ арқылы белгілейміз арқан бұтақ A₁, S₂ - одақ о жүргеннін келесі бұтақ. Жалпы оқиғада полиспаста еселілігі жанында а,

 арқан сонғы еті  тірісіз бекітілген бұтақ керуі  бірдей. Тендік осы арадан ереді:

 

Егер полиспастеде арқан бұтақ бағытталған бұрыш астында орналасқан ауырлық күш, анау тік осьқа керу күштерінін проекциялары керек алу.

Арқан бөлек бұтақ керулері аралық арақатынас жүк көтеруі жанында:

; ; ; ….;  ; 

қайда - одақ кпд.

Арақатынастын бұлар  қолдана, аламыз:

;

Геометриялық  прогрессия сомасын есептеп ( тұтқаларға айтылу), арақатынас анықталатын аралық G_ГР жүк салмақты және арқаны керуімен S₁ полиспаста бұтақ паралельді орналастыруы жанында динамикалық жүкті тиеулердін есепсіз:

;

Керу арқан S_баp, әкелгенді Б дабылына ( сүрет 4.2), көбірек керу сондықтан қажетті жену одақ А₁, A₂, A₃ . Егер одақ саны t бірдей, арқан барынша көп керуі жүк көтеруі жанында:

;

Жүк түсіруі жанында S_a барынша көп керуі болады бұтақ; ол бірдей:

;

КПД полиспаста, еселілік бар болушы а, бүтінде жұмсалғанға h биігіне G_ГР жүгі көтеруі жанында пайдалы жұмыстын көніл болу сияқты анықталады мына жұмыс жанында .

;

Полиспаста жүйесінде  барынша көп керу мыналар жанында  жүк көтеруі жанында тәуелділікпен  мүмкін айқын:

;

Қозғалмалы блок, еселілікпен полиспаст сияқты анықтап  қарауға ереді а = 2, сәйкес тендеуге кпд болады _подв= (1+)/2. Бірнешенін кпд мағына асатын одақ.

Полиспастапен дараларды ( сүрет 4.3, а, б) арқан түбі бірі үшін дабылда, ал екінші соны нықталып бекінеді жұпта

 

еселіліктін ( а) конструкция еті тірісіз элементінде, ал тақ еселілікке сырқыра ( б )- ілмектік оқтізерге. Орау жанында немесе арқан дабылдан, егер одақ, жоқ болса арқан одақ оқтізер ілмектік дабылға ортасыз кешіп өтеді, тікпен тек қана емес жүк ауыспалылық болады, сонымен қатар горизонтальмен.

Сүрет 4.3. Полиспастың сұлбалары:а -екідүркін мен дара; б -дара үш еселік; д – екідүркін мен қосарланғандар; г — қосарланған үш еселік.  

Қолданылатын  жүгі қатал тік көтеруі қамтамасыз етуіне арналған полиспастымен қосарланғандар (сүрет 4.3, в- д), екі құрылушылар полиспаст. Мына оқиғада дабылда арқан екеу сонысынын бекітіп қояды. Қалыпты жай қамтамасыз етуіне арналған салпыншақ ілмектік екеулерінің арқан бұтақ әркелкі сорып шығаруына полиспасттың тенгершіл құруын қолданады немесе, не жиірек, етженді блок ( сүрет 4.3, ). Қосымша құру жанында одақ бүтін арқан қолдануға болады тенгершілдерде. Бірақ байқау және арқан күй-жағдай бақылауы мына одақ бұрылу аз бұрышы сол себепті ауыр. Крандарда сондықтан ауырмен және өте жұмыс ауыр тәртібімен тенгершілдер теңдеуінде артық көрінетін қолдану А ( сүрет 4.3, д ).

Теңдеу блогы  көтеру жанында және жүк түсіруінде әдеттегі айналмайды және қызмет етеді  тек екеулердің бұтақ ұзындық  теңестіруіне арналған полилиспасттың арқан әркелкі сорып шығаруына, 0,8 диаметр бірдей қабылдау сондықтан сәйкес Госгортехнадзор ережелеріне онын диаметрі рұқсат етіледі, ал электрлік қар ерулердін және өзі жүретін крандардын жебелері - бірдеймен 0,6 мына диаметра полиспаста жұп еселілігінін ол арасында орналасады емес қозғалатын блок, ал жұпсызда – қозғалатын блок арасында салпыншақ.

Есеп-қисапқа  жоғарырақ ұқсас келтірілген  полиспастамен қосарланған есеп-қисап  жүргізеді үшін полиспастамен даранын, және де полиспаст әрбір  жарты оған бөлек әрекет жанында анықтап қарайды туралы жүкті тиеу тігінін. Егер h - жүк көтеру биігі ( сүрет 4.2 және 4.3), анау полиспастамен дара арқан ұзындық, барға байлайтын L = ah, қайда а -полиспаста еселілігі полиспастамен қосарланған еселілік еселілікке бірдей, құрастырамын онын  үшін полиспастамен қосарланғаннын мөлшері L арқан ұзындық, байлайтын талапқа болады біреуіннін дабыл жартысын.

v_гр жүк көтеру жылдамдық және арқан жылдамдық, дабылға байлайтын, байлаулы аралық арақатынасымен өзімен v = av_ГР, қайда v = /60, м/с; D₂- диаметр дабылдын, өлшенген арқан орталық ; n_бар - дабыл айналу жиілігі , об/мин. Полиспастпен күш беретін жүк көтергіш машиналарға болады диаметр арқандары және, демек, дабыл диаметрлері азайту және одақ, көпшілікті төмендету және машина габариттері. Полиспаста еселілік артуы редуктор қолдан-колға берілетын санын азайтуға рұқсат етеді, бірақ арқан үлкен ұзындық және дабыл арқан сыйымдылығы бір уақытта талап етеді. Одақ сан артуы жоғарырақ полиспаста еселілік шығындардын және жасты арту деп атайды қуаттылық, жұмаслатыннын жүк көтеруіне, сонымен қатар арқан майыстыруларынын саны, не қызмет мезгілінін онын қайсысыз төмендеу шақырады. Анау ғой уақыт, қалай көрсетілген, арқан үлкен полиспаста еселілігінін диаметр болады және демек, үлкен иілгіштік, не ұзақ артуға жағдай жасайды мәнгіліктін. Арқан тандауы, үлгіні және полиспаста еселілігінін механизм жалпы құрастырулары проблемамен байлаулы және онын параметрлерімен, сонымен қатар механизм қолдан-колға берілетін санымен, габариттермен және салмағымен, не жүк көтергіш машинанын барлық мөлшерлерге өз кезегінде әсер етеді және ғимарат мөлшерлеріне, қайда мынау машина орналастырады.

Дәл осылай, егер жүк көтеруіне  арналған бірдін және ананы ғой G_ГР салмақ v_ГР көтеруі берілген жылдамдық полиспасты бір қолдану жеке еселіліктін, анау көтеру механизмдерінің параметрлері бірде болады жекелермен. Статикалық қуаттылық бұларды механизмдерінің N_СТ=, қажетті жүк көтеруіне арналған, басқа болады кпд мағыналарында ерекшелік артынан, және жанында, айыратындардын маныздысыз ( мысалы, механизмдер еселілікпен екі және төрт), бірдей қозғалтқыш керекті қуаттылық есептеуге болады. Дәл осылай барынша көп күштер сияқты полиспаста еселілігі практикалық кері пропорционалды полиспасттың арқандарында өзгереді, анау еселілік артуымен арқанда жүкті тиеу және онын азаяды метр, сонымен қатар және дабыл диаметрі. Еселілік түзу пропорционалды дабылға арқан орау жылдамдық өзгереді, және полиспастеде үлкенмен еселілікпен ол үлкен мағынаны болады. Анада көтеру бірдей берілген жылдамдық және бірдей жиілікке қозғалтқыш ротор айналулары редуктор қолдан-колға берілетін сан, байланыстыратын қозғалтқыш дабылмен, азырақ болады - полис үлкен еселілік пастасына игілік дабылға арқан орау үлкен жылдамдық сыйлай және азға онын диаметрге.

Сүрет 4.4. Шапшаң полиспасттың схемасы

 

Полиспастымен шапшаң (сүрет 4.4) құйып алады күш беретіндердін  полиспасттың, не оларға жұмысшы, әдеттегі нығайтылушы гидравликалық немесе пневматикалық цилиндрмен, басылады жылжымалы оқтізерге , ал жүгі арқан азат сонысына. Есеп-қисап шапшан полиспасттың емес принципшіл келтірілгеннін полиспастамен күш беретін есеп-қисап жоғарырақ пе жанында полиспаста оқтізер ( нүктенін А сүрет 4.4) h ара қашықтық жүк жолын жүреді H = ah, қайда а - еселілік шапшаң полиспаста және, демек, v_ГР=av_A жүк ауыспалылық жылдамдық, қайда v_A -полиспаста оқтізер ауыспалылық жылдамдық. Күші, қажетті жүк көтеруіне арналған G_ГР салмақты, анықталады:

                                     

4    Тежеуіш. Жалпы талаптар

Тежеу құрылғыларының топтастырылуы

Жүк көтергіш машиналардын механизмдері сенімді тежеу құрылғылармен  міндетті тиісті жабдықталған болу. Көтеру механизмдерінде жүк ұстағыш  қамтамасыз етуші және ұстап қалу онын ілініп қойылған күй-жағдайда тежеу  берілген қорымен, ал механизмде жылжу айналыс және бұрылудын — тежеу толық аялдамаға дейін анықталған ұзындық тежеуді жолдар. Машиналардын бұларды көтергіш - транспорттық машиналардын тежеуіштері жұмыс қауіпсіздігін жоғарылатады және оларды өндір.

Күшейте түскендік  жоғарылауына арналған механизм жұмыстары  дәуір тор  азырақ болады қалай тиісті болу, бірақ өкпекте тор келтіру элементтеріне биік динамикалық жүкті тиеулерді іс істейді, қосулардың, муфталардың жоғары тозық бұзу шамданған, айгөлектердің, өтетін және тісті донғалақ. Көтергіш - транспорттық машиналардын қозғалысы жанында өкпек тежеу өтетін донғалақтың бұзылуына, сұйық металлдың шашырауына, транпортталып ертіп әкеле алады ожауларда, тербетуге жүк, металл контрукциялардын дірілдеулері және басқа жағымсыз көріністер, не тежеу кезен анықтамасы жанында еске алынуға ереді және көтергіш - транспорттық машиналардын элементтердін есеп-қисабынын.

Механизмдердін  тежеуі электрлікпен сияқты электрлік  келтірумен жүзеге асыруға болады, дәл осылай және механикалы тәсілмен. Электрлік  тежеу жанында тежеуіш  тұйықталулары мүмкіншілік кезен  жылдамдық манызды азайтады. Бірақ  және электр энергиясы берулері тоқтау жанында механизм аялдамалары мына оқиғада механикалы тежеуіш жалғыз құралмен қалады. Сондықтан механикалы тежеуіштердін есеп-қисабы қалай  болғанда да айналып кетусіз  тежеу кезен толық мағынасымен жүргізу.

Тежеу кезен анықтамасына арналған тиісті белгілі болу:

1) мінез-құлық және механизм  жұмыс тәртібі;

2) конструктивтілер және  нәсілдердін  жұп тап осылар механизмнін: транспортталып жатқан жүктің массасы, бөлек элементтердін массасы, механизм элементтерінін селқостық кезен, қозғалыс, қолдан-колға берілетын сандар және тапсырулардын кпд;

3) орын тежеуіштін механизмі  кинематикалық сұлбасына ( тежеу  кезен мағынасы тәуелділікте  әртүрлі жұмысшы органнын тапсыру  қолдан-колға берілетын сандары,  дабыл мысалы, тежеу білікке дейін);

4. Тежегіш жанында тежеу білікте кезен айналдырушы, жұмыс істейтін  және анықталатын механизм элементтерінде шығындар есепке алады;
5. Тежеу білік айналу жиілігі;

6) Қолдануы жанында  тежеуіштердін контрукциялардын тежеу шкив айналу бағыты қажетті сонымен қатар білу керек.

          Топтастырылады көтергіш - транспорттық  машиналарынын тежеу құрылғылары  келесі белгілермен:

1. Конструктивті орындалумен жұмысшылардын элементтері: тежеуіш құдықтық - жұмысшы элементпен түрінде қайық, сүйкелушінің сыртқы немесе ішкі бетпен тежеуіш дабыл (шкивтін); ленталық -жұмысшы элементпен иілгіш бау түрінде, сүйкелушінін тежеу дабылмен; диск тұлғалылар элементпен бүтін айналма тегерішті немесе бөлек сегментке тән негіздер түрінде және конустық- жұмысшы элементпен түрінде конустын. Сонғылар тежеуіштердін екі бір түрі әдеттегі біреуіннін топты тұйықтаушымен күшпен, жұмыс істейтіннін бойлай тежеуіш осьтары -тежеуіштін біліктік басумен;
2. әрекет принцибімен: автоматты тежеуіштерге (электр-магниттік, электрогидравликалық немесе электромеханикалық келтірумен, сонымен қатар жүк транспортталған салмақты тұйықталуы, тұйықталынушылар тәуелдісіз еріктен механизм қозғалтқышы сөндіруімен бір уақытта қызметші қызмет етуші, қайсыда тежеуіш анықталған, және басқарылатын тежеуіштер, тұйықталу немесе ұмыттыру қайсылардын басқару органына әсер жанында қызмет етуші қызметшімен шығарылады;

    3) тағайындаумен:  тежеуіш стопорлық, өндіретін  соналардын  механизм, және төментүсіру тежеуіштер және жылдамдық реттеуіштері, тұйықтаушы қозғалыс жылдамдық айқындарды шектерде және жұмыс дәуірінін механизм лайықты барлығы ішінде жұмыс істейтіндер;

4) мінез-құлық күш әрекеттері, басқарушы тежеуішпен: нормалы жабық  тежеуіштерге, тұйықталу қайсылардын  тұрақты жұмыс істейтін  күшпен  жасалады (серіппеден, салмақты  жүк тұйықтаушы), ал ұмыттыру, механизм келтіруі қосуымен бір уақытта - басқару күш тежеуішпен (келтіру сөнуы жанында тежеуіш автоматты тұйықталады); нормалы ашық тежеуіштер, арқасында тұрақты жұмыс істейтін айыратын күш бастаушы және тұйықтаушы басқару күштері қосымша жанында тежеуішпен; кесек тежеуіш, жұмыс істеушілер нормаларды шарттарда нормалы ашық тежеуіштер сияқты, ал апаттық шарттарда - сияқты тежеуіш, әрекетпен нормалы жабық сыртқы тұйықтаушы күштін.

Бәріне тежеуіштерге олардың конструкциясынан тәуелдісіз келесі негізгі талап: момент жеткілікті тежеу жұмыс берілген шарттарына арналған; жылдам тұйықталу және басталу; беріктік және тежеуіш элементтерінін ұзақ өмірлігі; қарапайым конструкции, даярлау аз құны анықтаушы; байқау ынғайлылық, жөнге салудын және тоздырылған бөлшектердін ауыстырулары; жөнге салу, тежеуішті жұмыстар сенімділік қамтамасыз етуші құрылғы; сүйкелуші элементтердін ен аз тозық; минимальдық габариттері және массасы; шек қойылған температура үстінен қажалу, тап осы фрикциялық материалға арналған шекті температурадан асатын емес.

Тежеу шкив әдеттегі қондырады механизм жүрдек білігіне, қайда ен азы кезен айналдырушыға  іс істейді және, содан соң, аз тежеу  кезен талап қойылады. Мына оқиғада  редуктормен қозғалтқыш қосулары тежеу шкив полумуфтіден біреуіннін қолдануға болады. Егер механизмде қолданылған. муфта амортизациялайтын құрылғымен ( втулкалық- саусақтық, бұзып жарып өтеді), анау тежеу шкив кім, не ретінде ереді жартылай муфта, редуктор білігінде орнында болады.

4.1  Ленталық тежеуіштер

Ленталық тежеуіштерде тежеу кезен результы жасалады фрикциялық материал ана қажалуынын, бекітілгенді иілгішке болат бауға сырқыра, цилиндрлік тежеу шкив бетімен. Ленталық тежеуіштердін практикалық есеп-қисаптары жанында Эйлера тәуелділіктері әдеттегі қолданылады үшін иілгіштін емес, мүмкіндік беретіндер орнату барынша көп Т аралық және ен аз t лентаның керілуімен ( сүрет 5.2): ):      T = te^fa.

Жанында T=Pef^a/(ef^a— I); t = P/(ef^a—1), қайда P = 2M_T/D - айнала күші; f - үйкеліс коэффициенті шкив аралық және фрикциялық материалмен; а - құлаш бұрыш тежегіш шкив баумен.

Бұларды арақатынастардын тежеу  кезен, ленталық тежеуішпен нығайтылушы,

;    қайда   R=D/2.

 

 

 

 

 

 

                 Сурет 5.2. Ленталық тежеуіште күштерден әрекет схемасы.

  Дәл осылай коэффициент сияқты дәрежелері қажалудын көрсеткішке кіреді функция поненциалдық, анау тіпті аз онын өзгертуі тежеу кезен манызды өзгертуін шақырады. Мына ттежегіш сол себепті ленталық тежеуіш кезен тұрақтылықсызбен құйып алады.

Келтірілгендерді жоғарырақ Эйлера тәуелділіктерінде шамаланады, не біркелкі, абсолютті иілгіш және салмақсыз денемен және не жіп келеді бәріне бойыда цилиндрге жіп жабысып тығыз контакт қамсыздандырылған. Сондықтан бұлар жеткілікті тәуелділіктер береді мойынға есеп айыратын мөлшерлердін сәйкес келуі нақтылармен тек қана жінішке иілгіш болат баудын. Қажеттілік жанында жайлы қатты анықталған есеп-қисаптардын басқаруынын ықпалын жасау еске алынуға ереді .