Кинематикалық есептеу және электрқозғалтқышты таңдау

 

Кіріспе...........................................................................................................................3

 

1. Кинематикалық есептеу және  электрқозғалтқышты таңдау...............................6

2. Цилиндрлі тісті берілісті  есептеу ..........................................................................8

3.  Алдын-ала біліктерді есептеу  ..............................................................................13

4. Белдікті берілісті есептеу  ......................................................................................14

5. Домалау үштіріктерін ұзақтылыққа  есептеу .......................................................16

5.1 Тез айналатын білікікті есептеу.................................................................16

5.2 Баяу айналатын білікікті  есептеу...............................................................20

6. Беріктікке біліктерді есептеу..................................................................................24

6.1 Тез айналатын білік.....................................................................................24

6.2. Баяу айналатын  білік.................................................................................27

7. Тісті дөңгелекті натягпен  отырғызғандағы есепті есептеу.................................29

8. Буатарды шыдамдылыққа есептеу.........................................................................31

9.Май тандаймыз..........................................................................................................32

10. Электрқозғалтқыштпен төмендеткіштің массасын аңықтаймыз...................................................................................................................33

 

Қолданылған әдебиеттер тізімі...................................................................................35

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

                                                            Кіріспе

Бүгінгі заман талабы ғылыми – техникалық прогресті және әлеуметтік міндеттерді  ойдағыдай шешілуін қамтамасыз ететін салаларды неғұрлым жоғары қарқынмен  дамытуды, тұтынумен қор жинаудың оңтайлы арақатынасын, өндіріс құрал  – жабдықтары мен тұтыну заттарын өндіруге аграрлық - өнеркәсіптік кешеннің салалары арасындағы пропорцияларды жақсартуға күш салуды қажет етеді. Эканомиканың әлеуметтік бағдар алуы күшейеді, қазақ  халқының өскелең қажеттері барған сайын толық қанағаттандыруға жағдай туғызады.

Қазақстан эканомикасы дүние  жүзіндегі ең жетілдірілген және қуатты эканомикаға айналдыру, эканомикалық күш – қуаттың негізі ауыр индустрияны  одан әрі дамытуды қажет етеді.

Машина  жасау саласы мемлекеттің өңдірістік – техникалық потенциалының стратегиялық жағдайын айқындайды және де экономиканың басқа салаларын керекті құрал  – жабдықтармен қамтамасыз етеді. Мысалы, топливно-энергетикалық және агроөндірістік комплекстер, көлік пен байланыс салалары, жеңіл өнеркәсіп және нарықтың тұтынушы өнеркәсіптері.

Машина  жасау саласы техниканы жасауда  қатысатын мекемелермен, мысалы қазба  байлықтарын алу мен өндіруін жүргізуші және де басқа өндіріс  салаларымен технологиялық байланыста тұр. Машина жасау саласының кәсіпорындары шикізат, энергия, материал, керекті құрал – жабдықтар, тораптар мен механизмдерді қамтамасыз ететін кәсіпорындардан толығымен тәуелді, сол кәсіпорындардың өндірістік жұмысының кемшіліктері мен артықшылықтарын көрсететін саланың бірі.  Машина жасау саласы экономиканың барлық салаларының көпірі. Машина жасау саласының жақсы қарқынмен дамуы мемлекет экономикасының жалпы жағдайына байланысты, дәл солай мемлекет экономикасының дамуы машина жасау саласының қандай деңгейде екендігіне байланысты.

Машина  жасау саласының негізгі міндеті  – өндірістің басқа салаларын машиналармен, технологиялық оборудованиемен әлемдік стандарттарға сай қамтамасыз ету, оларды қымбат тұратын импорттық тауардан босату және экономиканың өндірістік аппаратын жоғары технологияларды қолданатын принципиалды жаңа салалардың дамуымен жаңарту болып табылады. Сонымен қоса өз саласының технологиялық және өндірітсік базасын жаңартып, модернизациясын ұмытпауы тиіс.

Машинатану – машина жасаудың саласындағы негізгі мәселелерді шешетін ғылым. Машина жасау саласының ең маңызды бөлігі – машина зауыттарында арнайы шығарылған технологиялық жабдықтар, құрылғылар, құралдар, станок жасау өндірісі болып табылады. Жаңа, өнімділігі жоғары, тиімді және сенімді машиналарды, автоматтық линияларды және басқа да жүйелерді, құрылғыларды әзірлеу және ендіру керек, сонымен  бірге неғұрлым тиімді, нәтижелік технологиялық процестерді қолдану керек.

Машина  жасау саласы дамуының негізгі мақсаты  болып өндіріс кәсіпорындарын орташа және кішігірім кәсіпорындарға бөлу болып табылады, ал олар тиісінше нарықтың талаптарының өзгеруіне тез төтеп  беріп, өндірістің техникалық базасын  модернизация процессін қамтамасыз етуі тиіс. Және де ол модернизация процесстерінінің жылдамдығы өндірістің басқа салаларына қарағанда әлдеқайда артық болуы тиіс.

Санды бағдарламамен  басқарылатын металл жонатын станоктарды, «өңдеу орталығы» үлгісіндегі станоктарды, ауыр және бірегей станоктар мен  пресстерді, машина жасау саласында  жаппай шығарылатын өнімдерді құрастыруды  автоматтандыруға арналған жабдықтарды, роторлы, роторлы- конвейерлі және машина жасау мен металл өңдеуге арналған басқа да автоматты линияларды озық қарқынмен шығаруды қамтамасыз ету  қажет. Дәлдігі жоғары станоктар  шығару елеулі түрде кеңейтілуі шарт.

Инженерге жемісті және өнімді еңбек ету  үшін жағдай жасалуы қажет. Қазіргі заманғы біздің машина жасау өнеркәсібіміз инженер – конструкторларды жоғары деңгейде жобаларды жүзеге асыруға мүмкіндік береді. Ғылым мен техниканың  ең жаңа жетістіктерін іске қосуда машина жасау саласына басты орын бергені жөн. Оның өсу қарқынын жеделдету – халық шаруашылығының барлық салаларындағы ғылыми – техникалық  прогрестің және елдің қорғаныс қабілетін тиісті дәрежеде ұстаудың негізі, болашақта экономиканы дамытудың сара бағыты. Машина жасау өндірісінің технологиясы мен ұйымдастырылуында революциялық өзгерістерді жасауды, еңбек өнімділігін еселеп арттыруды, материал мен энергияның жұмсалуын кемітуді, өнім сапасын жақсартуды, қор қайтарымын өсіруді қамтамасыз ететін техникалық – эканомикалық жағынан ең жоғары дәрежедегі машиналар, жабдықтар мен приборлар, жүйелер мен комплектілерін шығаруға тиіс. Ғылыми – техникалық прогресті жетілдірудің шын мәніндегі тездеткіштері – станок жасау, электротехника өнеркәсібі, микроэлектротехника, есептеу техникасы мен прибор жасау, бүкіл информатика индустриясы басым дамытылатын болады.

Қазіргі еліміздің тәуелсіз өрлеу дәуіріндегі  ғылыми –техникалық прогрестің басты  бағыттарының алдына қойған негізгі  мәселелері, мейлінше жаңа технологиялық  процестер мен операциялар ашу және халық шарушылығындағы осы уақытқа дейінегі ашылған, пайдаланып келе жатқан технологиялық процестер мен операцияларды ұтымды қолдану болып отыр.

Курстық жоба келешек технологтың үлкен өздік жұмысы болып табылады. Бұл жұмыс технологияның жақсартуына, өндірістің ұйымдастыруын және участоктың технико – экономикалық көрсеткіштерін жақсартуға бағытталады.

Сонымен қоса курстық жобалау студенттің анықтамалық әдебиеттермен, ГОСТ-тармен, таблицалармен, номограммалармен, нормалар және расценкалармен жұмыс істеуін  орнықтырады. Анықтамалық мәліметтерді оқу курсы процессінде алынған  теориялық біліммен үйлестіріп, іске жаратады. Проект студенттің лекциялық және практикалық сабақтарда алған білімін әрі жетілдіріп, тереңдете түседі де, олардың барын жиып, бір арнаға әкеліп тірейді.

Курстық жоба есептік – графикалық түрде орындалған, мұнда барлық оқу курсында оқытылған технологиялық білімдер мен іс – әрекеттер жинақталып, қамтылған. Курстық жобада кейбір моменттер жобаны орындауда оның халық шаруашылығына қажеттілік түсінігін айқындай түседі. Курстық жобаның өндірістің нақты жағдайларына жақындығы проектіні терең әрі нақты жобалауына жол ашады және көптеген мәселелерді  шешуге тиімділігін тигізеді.

 

Берілгені                                                   

 510Нм

  айн/мин

К_жыл

  К_тәу

Қолданыс  мерзімі  5

Жұмыс мерзімі

                       1. Кинематикалық есептеу және электрқозғалтқышты таңдау.

1. Шығатын біліктегі қуат

 

2. Жетектің ПӘКі

 

3. Электрқозғалтқыш қажет ететің қуат

 

4. Баяу айналатын біліктің айналу  жиілігі

 

5. Электрқозғалтқышты таңдап аламыз

4АМ132М8УЗ           

  ,                   ,      .

6. Қажет ететің беріліс қатынасы

 

4. Беріліс қатынастар:

 

    

 Айырымы:

 

5.

 

 

6. Тез айналатын біліктін қуаты

 

7. Ортанғы біліктін қуаты

 

8.Баяу айналатын біліктін қуаты

 

9. Тез айналатын біліктің айналу  моменті

 

10. Ортанғы біліктің айналу моменті

 

11. Баяу айналатын біліктің айналу моменті

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

                              

 2.Цилиндрлі тісті берілісті есептеу

 

2.1Төмендеткіштің жұмыс істеу мерзімі

 

2.2 Шестерня үшін Болат 40ХН  қаттылығы HRC 45…55, Н_ш=55=540НВ

σ_Flim=580МПа       σ_Нlim=17∙HRC+100=17∙55+100=1035МПа

 σ_Fst=2250МПа       σ_Нst=2,8∙ σ_Т =2,8∙580=1624МПа

 

    Колесо үшін Болат  40ХФА қаттылығы HВ 280…350, Н_К=300НВ

σ_Flim=1,75∙НВ=1,75∙300=525МПа       σ_Нlim=2∙НВ+70=2∙300+70=670МПа

 σ_Fst=6,5∙НВ=6,5∙300=1950МПа       σ_Нst=2,8∙ σ_Т =2,8∙580=1624МПа

 

2.3.Циклдік базалық сан

 

Шестерня                 N_HG1=30∙НВ^2,4=30∙540^2,4=11∙10⁷

Колесо                      N_HG2=30∙НВ^2,4=30∙300^2,4=3,0∙10⁷

 

2.4.Колесо тістерінің нақты цикл саны

 

Шестерня                 N₁=60∙n₂∙ L_h =60∙360∙18000=39∙10⁷

Колесо                      N₂=60∙n₃∙ L_h =60∙72∙18000=8∙10⁷

 

2.5.Циклдық эквиваленттік сан

 

Шестерня                 N_HЕ1 = µ_Н ∙ N₁ = 0,5 ∙ 39 ∙ 10⁷=20 ∙10⁷

Колесо                      N_HЕ2 = µ_Н ∙ N₂ = 0,5 ∙ 8 ∙10⁷=4 ∙10⁷

 

2.6.Иілу шыдамдылығына байланысты циклдық эквиваленттік сан

 

Шестерня                 N_FЕ1=µ_F∙ N₁=0,3∙39∙10⁷=12∙10⁷

Колесо                      N_FЕ2=µ_F∙ N₂=0,2∙8∙10⁷=1,6∙10⁷

 

2.7.Байланыс шыдамдылығына байланысты мүмкіндік кернеу

 

Шестерня 

 

Колесо    

 

 

     2.8 Байланыс шыдамдылығына байланысты есептік кернеу

 

 

 

 

2.9. Иілу шыдамдылығына байланысты циклдық базалық  санының 

 

салыстырмасы

 

                N_FG1=4∙10⁶<2,2∙10⁷                          N_FG2=2∙10⁶<1∙10⁷

 

 

 

 

 

 

 

 

2.10. Иілу шыдамдылығына байланысты мүмкіндік кернеу

 

Шестерня  

Колесо      

 

2.11.Алдын ала орталық аралық арақашықтық

 

 

 

Қабылдаймыз a_w=140мм

                     

 

 

Ψ_ba=0,5∙0,4(U+1)= 0,5∙0,4(5+1)=1,2

 

 

           

  K_Hά=1,45

  K_Hβ=1+(K⁰_Hβ -1)∙K_w=1+(1,16-1)∙0,8=1,13

  K_HV=1,15

  K_H= K_A∙ K_Hά ∙ K_Hβ ∙ K_HV=1,25∙1,45∙1,13∙1,15=2,1

  K_Fά =K_Hά=1,45

  K_Fβ= K_Hβ ^0.9 =1,13^0,9=1,12

  K_FV=1,09

  K_F= K_A∙ K_Fά ∙ K_Fβ ∙ K_FV=1,25∙1,45∙1,12∙1,09=2,2

 

2.12.Көлбеулі тістер үшін  нақтылы орталық аралық арақашықтық

 

 

 

мұңда;  410- көлбеулі тістер берілісі үшін

 

 

Қабылдаймыз   ;

 

 

 

Қабылдаймыз  

 

 

 

 

 

Шестерня

 

 

Колесо

 

 

 

 

 

 

 

 

 

2.13. Тісті дөңгелектердің геометриялық өлшемдері

 

 

 

 

 

 

Тексеру;

 

 

мм

 

 мм

 

мм

 

мм

 

 

 

 

2.14.Тісті дөңгелектерді байланысты шыдамдылыққа тексеру

 

 

Мұнда; 8400 - көлбеулі тістер берілісі үшін

 

 

 

 

 

2.15.Іліністегі күштер

 

 

 

 

 

 

 

2.16.Тістерді жүктеме кезінде  мықтылықа есептеу 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

3. Алдын-ала біліктерді есептеу

 

3.1 Тез айналатын білік, егер

 

 

 

 

 

 

 

3.2 Баяу айналатын білік, егер

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

                          4. Белдікті берілісті есептеу

4.1 Жетекші шкив диаметрін  табамыз

 

4.2 Жетектегі шкив диаметрін табамыз

 

4.2 Нақты берілісін қатынасын

 

 

4.3 Алдын - ала межцентрлік арақашықты анықтаймыз , мм

 

4.4 Белдіктің есептік ұзындығын  анықтаймыз , мм

 

4.5 Стандарттық ұзындық бойынша межцентрлік арақашықтықты анықтаймыз , мм

 

 

 

4.6 Жетекші шкивпен белдіктің  түйісу градусы

 

4.7 Белдіктің жылдамдығын  анықтаймыз

 

4.8 Белдіктің айналу жиілігін  анықтаймыз , c^-1

 

 

4.9 Белдіктің шеңберлік күшін анықтаймыз

 

4.10 Белдіктің бөліктік шеңберлік күшін анықтаймыз

 

4.11 Белдіктің енін анықтаймыз 

 

стандарт бойынша

4.12 Көлденен қима ауданын  анықтаймыз 

 

4.13 Алдын - ала тарту  күшін анықтаймыз

 

4.14 Жетекші мен жетектегі шкивтің тарту күшін анықтаймыз

 

4.15 Белдіктің білікке әсер ететін күшін анықтаймыз

 

4.16  Созылу кернеуін анықтаймыз

 

4.17 Иілу кернеуін анықтаймыз

 

4.18 Центрге тартқыш күш кернеуін анықтаймыз

 

4.19 Белдікті беріктікке  тексеремиз

 

Беріктік шарты орындалды

 

5. Домалау үштіріктерін ұзақтылыққа есептеу

 

5.1 Тез айналатын білікікті есептеу

 

5.1.1Берілгені:                       

 

                                      

 

5.1.2  YOZ-жазықтығындағы қарымта күштерді аңықтау

 

        

 

 

 

     

 

 

 

Тексеру: ∑          

 

 

 

5.1.3  XOZ-жазықтығындағы қарымта күштерді аңықтау

 

     

 

 

 

     

 

 

 

 

Тексеру: ∑                     

 

 

5.1.4  X- өсіне қатысты иілу моменттер эпюрасы

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

5.1.5  Y- өсіне қатысты иілу моменттер эпюрасы