Отбасы ұғымы, неке шарттары, некені тоқтату және жұбайлардың жеке мүліктік құқықтары

Азаматтық хал актілерін  жазу органдарында бұзылатын неке азаматтық хал актілерін жазу кітабында бұзылғандығы мемлекеттік тіркелген күннен бастап, ал неке сотта бұзылған жағдайда – соттың шешімі заңды күшіне енген күннен бастап тоқтатылады.

Сот некені бұзу туралы соттың шешімі заңды күшіне енген күннен бастап үш күн ігінде сот шешімінің көшірмесін шешім шығарылған жердегі, сондай – ақ неке қию мемлекеттік тіркелген жердегі азаматтық хал актілерін жазу органына жолдауға міндетті.

Ерлі – зайыптылардың азаматтық некеге актіленген жащу органда некенің бұзылғаны туралы куәлік алғанға дейін жаңадан некеге тұруға құқығы жоқ.

Мәжбүрлеп қиылған неке жарамсыз деп танылуы мүмкін.

Егер некеге тұрушы адамдардың біреуі екіншісінен құрылған отбасы мүшелеріне, жеке басының және қоғамның қауіпсыздігіне нақты қатер төндіретін ауру бар екенін жасырса, соғғысы сотқа некені жарамыз деп тану туралы талаппен жүгінуге құқылы.

Некені жарамыз деп  тану сот жүргізеді.

Сот ні жарамыз деп тану туралы соттың шешімі заңды күшіне енген күннен бастап үш күн ішінде соттың осы шешімімен некеге тұру тіркелген жердегі азаматтық хал актілерін жазу органына көшірме жіберуге міндетті.

Некенің жарамыздығы  оның қиылған күнінен бастап танылады.

      Некені жарамсыз деп тану туралы талап қоюға:

 1 ) Егер неке жасына томаған адаммен неке қиылса (осы заңның 10 – бабы), кәмелетке толмаған жұбайы, оның ата – анасы (олардың ауыстырған адамдар), қорғаншы және қамқоршы орган немесе прокурор құқылы. Кәмелетке толмаған жұбай он сегіз жасқа толғаннан кейін некені жарамыз деп тануды талап етуге тек оның өзі ғана құқылы;

2) егер некеге тұруға  ерлі – зайыптылардың бірінің  ерікті келісімі болмаған жағдайда: мәжбүр кезінде өзінің әрекеттерінің  маңызын түсінбей және өзін - өзі билей алмауы себепті неке қылған болса, некеге тұру арқылы құқығы бұзылған жұбай, сондай – ақ прокурор;

3) некені қиюға кедергі  келтіретін мән – жайлардың  бар екенін білмеген жұбай,  әрекетке қабылетсіз деп танылған жұбайдың қорғаншысы, оның алдындағы бұзылмаған неке бойынша жұбайы, осы Заңның 11 – бабының талаптарын бұза отырып қиылған неке арқылы құқықтары бұзылған басқа да адамдар, сондай –ақ қорғаншы және қамқоршы орган мен прокурор;

4) жалған некеге тұру  жағдайында прокурор, сондай –  ақ некенің жалғандығы туралы  білмеген жұбайы;

5) осы Заңның 24 – бабының 3- тармағында аталған мән – жайлар болған кезде құқығы бұзылған жұбай құқылы.

Неке жасына толмаған адаммен, мондай – ақ сот әрекетке қабілетсіз деп  таныған адаммен және қамқоршы орган  тартылады.

Егер некені жарамсыз деп тану туралы іс қалатын сәтке заңға орай оның қиылуына кедергі жасаған мән – жайлар жойылса, некені жарамсыз деп тануға болмайды.

Егер кәмелетке толмаған жұбайдың мүдделері талап етсе, сондай –  ақ оның некені жарамсыз деп тануға жағдайда сот неке жасына толмаған адаммен қиылған некені жарамсыз деп тану туралы талап – арыздан бас тарта алады.

Егер мұндай некені тіркеткен  адамдар істе сот қарағанға дейін  іс жүзенде отбасын құрса, сот  некені жалған деп тани алмайды.

Ерлі – зайыптылардың арасында заңмен тыйым салынған туыстық дәрежесі болған не некені тіреку кезінде ерлі – зайыптылардың біреуі басқа бұзылмаған некеде тұрған (осы Заңның 11-бабы) жағдайларды қоспағанда, некені ол бұзылғаннан кейін жарамсыз деп тануға болмайды.