Катонқарағай МҰТБ Берел орманшылығында көшеттерді шіруден сақтау шараларын іске асыру

Катонқарағай  МҰТБ Берел орманшылығында көшеттерді шіруден сақтау  шараларын іске асыру.

4.5.1 Көшеттерді тамырлық губка мен опеноктан пайда болатын тамыр шіруінен сақтау. Тексеру барысында тамырдың шіруін анықтайды және есепке алады. Тамыр губкасымен жарақаттанған көшеттерге карта жасап аурудың себебін,категроиясын анықтап жарақатталу дәрежесіне  баға беріледі. Тексеру қортындысы бойынша санитарлық сауықтыру шаралары жоспарланып оның көлемі мен уақыты белгіленеді. Орман шаруашылық шаралары көшеттерді аурудан сақтау пайда болған жерді жайылып кетуін қадағалау. Ауруға төзімді өсімдіктерді өсіру үшін бағытталған. 1,2 класстағы балапан өсімдіктер тамыр губкасына сезімтал келеді. Сондықтан олардың қалың болып өспеуін қадағалап арасын сирету керек. Бұдан гөрі  үлкен көшеттерге жарақат алғандарды шауып тастайды. Пайда болған және ауру әрекеті күшейген  аймақтарды шабу неғұрлым интенсивті түрде болу керек. Ең жоғарғы сатыда жарақаттанған аймақты жаппай санитарлық шабу жүреді. Барлық шабу түрлерін күз, қыс уақытында немесе құрғақ және ыстық жыл мезгілінде  орындау керек. Жаппай және жартылай тазаланған аудандарға жалпақ жапырақты немесе қылқын жапырақпен араласқан (30% дан аспайтындай) ағаштар отырғызылады. Химиялық әдіс ауру пайда болған аймақтарды топырақпен ағаш түбін зарарсыздандыру үшін қолданылады. Бұл үшін карбаниттің судағы ертіндісі , аммоний сульфаты , мырыш хлориді, марганец калий қышқылы, фундазол және топсин М су суспензиясы қолданылады. Пайда болған ошақтарда топыраққа фундазол шашу керек. Ағаш түбірін қорғау және топырақты зарасыздандыру үшін триходермин және миноризин биопрепараттары қолданылады. Ошақ жайылмау мақсатында ауру балапан өсімдіктерді тамырымен жұлынады. Ересек көшеттерде ауру сатысына қарай (әлсіз,орташа, күшті) таңдамалы , топтама таңдамалы және жаппай санитарлы шабу жүргізіледі.

Жаңадан отырғызылған өсімдіктер ауруға шыдамды, осы жердің ауа райна қалыптасқан  түрде болу керек. Олардың өсуін  жақсарту үшін топырақты зарасыздандыру және керекті тыңайтқыштармен , микроэлементтермен байыту керек. Шабылған жерлерді ағаш туптерін тамырымен қопару, егер жуан болған жағдайда оларды күйдіру керек. Осы шарамен қатар ағаш түбірлерінің  химиялық залалсыздандыру ұсынылады. Оған марганец калий қышқылы ерітіндісі және фундазол немесе топсин М су суспензиялары  қолданылады.

4.5.2 Катонқарағай МҰТБ Берел орманшылығында көшеттерді дің шіруінен қорғау.

 Дің  шіруінен қорғау шаралары орман  топтарына қарай және көшеттердің  жасына қарай орындалады.  І,ІІ,ІІІ  топтағы ормандарда жыл сайын  ауруды анықтау үшін тексеру  жүргізілуі қажет. І топтағы  ормандауақтылы шабу жұмыстары  жүргізілу  керек. Шабылған  ағаштарды әкетіп, ауданды тазалау  арқылы басқа ағаштардың ауру  жұқтыру мүмкіншілігін болдырмау  керек. Ағаштарды дің шіруінен  қорғау үшін санитарлық шабу  жүргізу, аяздан қорғау шарасын,  өрттен қорғау, топырақтың тығыздалуынан,  тұяқты жануарлардың зақымдауынан  және басқа да жағымсыз жағдайлардан  қорғау керек. Қайтадан отырғызылған  өсімдіктер аралас түрде және  топырақты климаттық жағдайға  қалыптасқан болу керек. Парктерде  және ерекше бағалы көшеттерде  жалпы санитарлық  сауықтыру шараларынан  басқа уақтылы жараланған және қураған бұтақтарды кесу, жарақаттарды емдеу, тесіктерді пломбылау, шіру таяқшаларын базидимен жою керек.

   4.6 Катонқарағай МҰТБ Берел орманшылығында көшеттерді дің және техникалық зиян келтіргіштерден қорғау.

 Көшеттерді  зиян келтіргіштерден қорғау  жүйесіне санитарлық қауіпсіздік,  санитарлық сауықтыру шаралары, ауру ошақтардың пайда болуын  бақылау, санитарлық талаптардың  орындалуы кіреді. Көшеттерді бақылау  кезінде неғұрлым қауіпті түрлерін  есепке алып оның қауіптілігіне  баға беру керек. Дің зиянкестерінің  неғұрлым көп жайылған түрлерін  анықтап, ағаштардың қурау себебін  анықтайды да, соған орай экологиялық  шаралар жүргізіледі. Дің зиянкестерінінң  жалпы санын анықтау үшін қурау  түрлері және әрбір тексерілетін  аудандағы ағаштардың орналасуына  толық анализ беріледі. Бұл анализге  нақты түрде дің зиянкестерінің  түрлік саны және олардың энтомофагы, олардың жайылуы фенологиялық  ерекшеліктері анықталады. Анализ  алу үшін ағашты шабады, бұтақтарынан  тазалайды да анықтап қарайды.  Содан кейін діңнің жуандығын, қабығының қалың, қалыңнан жұқаға ауысқан, жұқа жерлерін өлшейді. Ары қарай діңнің ұзын бойынан балтамен немесе пышақпен қабығын сыпырып алады. Ондағы табылған жәндіктер және олардың іздері бойынша зиянкестердің құрамы анықталады, олардың орналасы ауданы өлшенеді.

Алдын ала  белгіленген ағаштың қабығын  қабат қабатымен алып санайды. Қабық  жегіштер үшін аналықтарының тығыздығын, қуыршақтары мен жас қоңыздардың , басқа қоңыздар үшін жұмыртқаларының  тығыздығы, қуыршақ тығыздығы, ағашқа қаншалықты кіргендігі, ағаштан шығатын  тесіктерінің тығыздығына қарай  анықтайды. Жаңағы өлшенген палетканың ауданын 1 дм² көрсеткішіне аударады.

Палеткадағы жәндіктерді есептеу уақыт тығыз  болған жағдайда баллдық бағамен  ауыстыруға болады. Ол үшін бағалаудың төрт градациясы қолданылады. 1 – діңде зиянкестердің санаулы ізі бар, 2 – орналасу ауданы жақсы көрінеді, бірақ діңнің беті бұзылмаған, 3 – діңнің бетіндегі іздер орташа мөлшерде, 4 – діңнің беті өте жоғары тығызыдықтағы іздермен бұзылған. 1 – 2 балл дің жәндіктерінің аз екенін білдіреді, 3 – 4 балл керісіншіе өте көп мөлшерде екенін білдіреді.

 Дің  зиянкестерін тексеру барысында  экологиялық жағдайлардың әсер  ететіні байқалады. Жел мен  қар , құрғақшылық, өрт  ағаштарға  өз әсерлерін тигізеді. Ең маңызды  профилактикалық шараға дің зиянкестерінің  табиғаттағы жаулары құстардың  болуына жағдай жасап оларды  қорғау қажеттігі кіреді.