Психика эвалюциялық дамуының жемісі

Қазақстан Республикасының  білім және ғылым министрлігі

Шәкәрім атындағы Семей мемлекеттік  университеті

 

 

 

 

СӨЖ

Тақырыбы: Психика эвалюциялық дамуының жемісі.

 

 

 

Орындаған: Дүйсембинова.Г.Д

Топ: Пх-215

Тексерген:Кейкова.Т.Қ

 

 

 

 

 

 

 

Семей 2013 жыл

Жоспар:

1. Психика жайлы жалпы түсінік
2. Психикалық  даму  шарттары

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

Психика (гр. psychikos — ішкі сезім, көңіл-күй) жинақтайтын рухани бірлестігі. Психика биологиялық  эволюцияның жемісі және жалғасы. Психика  сыртқы құбылыстар мен заттардың  көрінісін белсенді және озық түрде  бейнелейді. Негізінде психика заттық ортаның дұрыс бейнесін және тіршілік иесінің өз ортасына бейімделетін бағдарын құрайды. Психиканың рефлекторлық сипаты оның объективті жағдайға тәуелділігін, қабылдау жүйесі құрамының қимыл  атқару заңдылығын білдіреді. Психиканың рефлекторлық табиғатын алғаш И.М.Сеченов  дәлелдеді. Адамның психикасы оның қимыл-әрекетін реттейтін және қоғамдық қатынасқа бейімдейтін жаңа құрылымның — сананың негізін құрайды. Осыдан адам психикасының дамуының жеке тұлғалық және әлеуметтік зандылығы қалыптасады.

Психика —1) объективті шындықты түйсік, қабылдау, елестету, сезім, ерік, ойлау арқылы белсенді бейнелейтін  мидың жүйелі қасиеті;2) адамның жан-дүниесінің сапалық күйі мен сипатын жинақтайтын  рухани бірлестігі.Психиканың екінші сатысында адамның мінез-құлқы  мен іс-әрекетін өзінше ұйымдастыратын және оқиғаның өткенін, бүгінін және болашақ күйін реттей алатын қабілет  қалыптасады. Адам өткен оқиғаны  есінде сақтайды, бүгінгі күйін қобалжу  актісімен, ал болашақтағы мүмкін жайын  үміті, мақсаты, арманы, түс көру арқылы жеткізе алады. Психика — биологиялық  эволюцияның жемісі және жалғасы. Психика  сыртқы құбылыстар мен заттардың  көрінісін белсенді және озық түрде  бейнелейді. Организм осы фактор арқылы әр нәрсенің ерекшелігіне сай қимыл-әрекет жасауға және ортаға бейімделуге  мол мүмкіндік алады. Негізінде  психика заттық ортаның дұрыс  бейнесін және тіршілік иесінің өз ортасына бейімделетін бағдарын құрайды. Адам психикасы іс-әрекеті нәтижесін  әрдайым ортаның жағдайымен салыстыра  отырып, индивид ахуалын қайтарымды байланыста ұстауға мүмкіндік алады, оның түсінік сезімін ықшамдайды. Психика жүйке жүйесін тітіркендіретін  әсерді заттың бейнесіне түрлендіреді, мінез-құлыққа ынта-ықылас дарытады. Психиканың рефлекторлық сипаты оның объективті жағдайға тәуелділігін, қабылдау жүйесі құрамының қимыл атқару заңдылығын білдіреді. Психиканың рефлекторлық табиғатын алғаш И.М Сеченов дәлелдеді. Адамның психикасы оның қимыл-әрекетін реттейтін және қоғамдық қатынасқа бейімдейтін және құрылымдық-сананың негізін құрайды. Осыдан адам психикасының дамуының жеке тұлғалық және әлеуметтік заңдылықтары қалыптасады.

Психикалық даму шарттары. Даму - баланың қоғамдық - тарихи тәжірибені игеру процесі. Адам мен жануарлардық психикасы үздіксіз даму күйінде  болады. Алайда жануарлар дүниесі  мен адамның даму процестерінін  сипаты мен мазмұны сапа жағынан  ерекшеленеді. Адам мен жануарлардың психикалық функциялары шығуы жағынан  да, құрылымы жағынан да теңесе алмайды. Жануарлар психикасы дамуының басты  механизмі - биологиялық бекіген  тәжирибенің тудым қуалап берілуі. Соның негізінде жануардың сыртқы ортаға дара икемделуі өріс алады. Адамның  психикалық функцияларының ерекшелігі сол олар баланың қоғамдық – тарихи тәжірибені игеру процесі үстінде  дамып отырады. Бала адамдар дүниесінде, адам заттары дүниесінде, адам заттары  дүниесінде, адамдар қарым-қатынастары  дүниесінде өмірге келіп, тіршілік етеді. Оларда қоғамдық практика тәжірибесі қалыптасқан. Баланың дамуы дегеніміз  осы тәжірибені игеру процесі  болып саналады. Бұл процесс үлкендер жағынан үздіксіз басшылық болған жағдайда, яғни оқытуда жүзеге асырылады.

Адамның жоғарғы формалардағы психикалық іс-әрекеті жанама сипатта  болады. Адамдар ежелден-ақ еңбек  әрекеті, оқыту процесінде т.б. белгілі  бір мәліметтерді жеткізу және сақтау құралы ретінде ерекше заттарды шартты бейнелеулерде, белгілерді пайдаланып келген. Белгілер мен сөз адамдардың іс-әрекеті мен оларды оқыту процесін дәнекерлейді. Демек, бұл құралдардың  пайда болуы, дамуы, соның ішінде мәдениеттің де дамуы, алдымен, психиканың тарихи даму процесін сипаттайды. Бұл  құралдарды игеру жеке дара даму процесін анықтайды. Бала адамзат тарихында  қалыптасқан тәжірибені игереді. Баланың ойлауы, есі, қабылдауы тілді, іс-әрекетің белгілі бір тәсілдерін, білімді т.б. игерумен айтарлықтай сабақтас.

Адамзат тарихында іс-әрекетті жүзеге асыру құралдарды ғана дамып  қоймай, осы құралдарды, қоғамдық тәжірибені кейінгі ұрпаққа жеткізудің ерекше жолы да қалыптасып, дамып, күрделене  түсті. Бұл ерекше жол - оқыту, ол қоғамдық тәжірибені берудің бағытталған  және ұйымдастырылған әдісі болып  табылады. Оқыту, сонымен, баланың психикалық даму процесінде айқындаушы роль атқарады.