Интеллект ұғымына анықтама

Жоспар: 
* Биологиялық ұлпалардың механикалық қасиеттері 
* Жануар және адам ұлпаларының механикалық қасиеттері 
* Биологиялық ұлпалардың механикалық және - суық Ол шығаруға қарағанда басқа шарттарға негізделген жарық шығару түрі болып Оған әсер...электролюминесценция, пьезолюминесценция, хемилюминесценция, биолюминесценция жәнет.б. түрлерге ажыратылады.  
Фотолюминесценция - бір затта жұтылған жарық сәулесінің энергиясы сол заттан суық - тірі реакциялардың нәтижесінде жүзеге асады.  
Люминесценттік сорғылар мен таңбалардың медицина мен биологиядағы маңызы өте...Олардың атомдары мен молекулаларының жылулық қозғалыстары жарық сәулесінің энергиясына айналады. қатар энергияның түрлену нәтижесінде басқадай жарық шығарады. Ол жарықтар - суық жарықтар, оларды люминесценция (латын luminis - Суық оны тудыратын энергияның түріне байланысты хемилюминесценция, электролюминесценция, фотолюминесценция деп бөлінеді. Мысалы, шіріген ағаштардың түбінде, сүйектердің жатқан ұзақ баяу тотығу реакциясы нәтижесінде болатын жарықты - хемилюминесценция дейді. Электр заряды кезінде электр өрісінде қозғалған иондар мен электрондардың... - дейді.  
Фотолюминесценцияда бір затта жұтылған жарық сәулесінің энергиясы сол заттан суық жарық...ұз сәуленің ұзындығынан ұзын болады. Көп заттарда, мысалы газдарда, сұйықтарда, әсер етуші жарық өшкен кезде суық да...шығаруды флюоросценция (латын сөзінен fluor - ағын) дейді. Ал кейбір қатты денелер әсер...де ұзақ уақыт жарық шығара береді. Ондай жарық шығару кейде бірнеше сағатқа созылуы мүмкін. Осындай жарық сөзінен phos - тасымалдаушы) дейді.  
Фотолюминесценция бір затта бір бөлігі түрліше молекулааралық процеске беріледі. Сондықтан сол заттың ішінде жұмыс атқарылады. Шыққан фотонның энергиясы келіп түскен фотонның энергиясынан аз ħν = ħν0 - А > 0, яғни ν < ν0 және λ < λ0. Осы деп былай қорытындылаймыз: бір затқа келіп түскен сәуленің әсерінен пайда болған люминесценцияның спектрі ұзын толқын жаққа қарай ығысады. сәуленің энергиясы пайда болған сәуленің энергиясынан көп болады. Энергияның көп бөлігі сол затта жұтылады. Жұтылған энергияның шамасы мынаған тең: 
∆E = E1 -...үшін...қандай бөлігі люминесценттік жарық беретінін білу өте қажет. Осы мәселені С.И.Вавилов терең...шыққан энергияның жұтылған жарықтың энергиясына қатынасын фотолюминесценцияның энергетикалық шығымы дейді.  
С.И.Вавиловтың заңы бойынша фотолюминесценцияның энергетикалық шығымы келіп түскен жарықтың толқын яғни кезде  
толқын ұзындығы артқан сайын энергетикалық шығымы да артады, бір... азаяды.  
Флюоросценция. Фосфоросценция 
Жарықтың жұтылуынан пайда болатын флюоросценттік процесс толығымен молекула ішінде өтеді. Люминесценттік жарық шығару түскен сәуленің әсерінен... энергетикалық деңгейге өту процесінде болады. Молекулалардың флюоросценциясы кезінде және жұту және шығару арасында, аздаған болса да, уақыт өтеді.  
Флюоросценциялық жарық шығару сол заттың молекуласының ғана қасиеті және ол емес заттарды қыздырғанда жылу әсерінен қозған молекулалар саны артып, Стокс заңына қарсы келетін сызықтардың пайда болуын жеңілдетеді. Молекулалардың флюоросценттік спектрін зерттеу сол және мүмкіншілік береді. Кейбір газдар мен сұйықтардың фотолюминесценциясының, арнайы аспаптарсыз-ақ бояудың ерітіндісінен (керосин, хинин ерітіндісі және т.б.) жарық сәулесі өткенде "ізі" Бұл шашырауына байланысты емес. Олай болса ерітіндінің өзі сол жарықтың әсерінен флюоросценттік жарық шығара бастайды. Осындай флюоросценция кезінде ерітіндіге келіп екі болады. Осы айырмашылықты жай көзбен де көруге болады. 
Фосфоросценция құбылысы өтетін кристаллдарда (оларды фосфор дейді),... бөлініп шығады. Жарықталу центрлері иондар, атомдар, иондар... басқа да заттар болуы мүмкін. Оларды белсендірушілер (активаторлар) дейді. Бөлініп шыққан электрон өзінің орнына қайтып келгенде немесе сол орынға басқа бір бөлініп шығады. Кристаллдарда электрондардың қозғалғыштық қабілеті өте аз, содықтан олардың қозу да аз осы  
Люминесценция құбылысы көптеген сұйықтарда және қатты денелерде байқалады. Заттың табиғатын және арқылы анықтауды люминесценциялық анализ дейді. Мысалы, люминесценциялық анализбен ерітіндідегі заттың 10-4 кг/м3 қоспасын және массасы 1... 10-13 кг анықтауға болады. Сондықтан осы әдіс ғылым мен техникада кеңінен қолданылады. Атап айтқанда геологиялық барлауда, және т.б. өте маңызды роль атқарады.  
Көптеген органикалық қосылыстар (қышқылдар, эфирлер, майлар, алкалоидтар және т.б.)... әсер өзіне тән люминесценттік жарық шығарады. Міне осы жарықтың спектрлік құрамын талдай келіп тағамдардың, дәрі-дәрмектердің, тіннің, терінің және т.б. қоспаларын...ағзаның көптеген тіндері, мысалы, тырнақ, тіс, боялмаған шаш, көз және т.б. Сол жарықтың спектрін анықтау диагностикада қолданылады. Осы мақсатта қолданылатын құралды флюорометр дейді. Флюорометрдің басты бөлігі сынапты шам. Оны шам деп те шам - ауасы жоғарғы вакуумға дейін сиретілген кварц түтігінен тұрады. Түтіктің іші аргон газымен толтырылып, оған бірнеше тамшы екі орналастырылған. Осындай шамды ток көзіне қосқанда, аргоннның жеке мен... болады. Газдың иондары мен электрондары түтіктің ішіндегі... бетінен электрондар бөлініп шығады.  
Шам қызады да оның ішіндегі сынап буланады....разряд пайда болып, түтіктің ішіндегі газ қысымы... - шам  
Флюоросценттік заттарды немесе флюоросценттік бояумен боялған гистологиялық препараттарды зерттеу үшін люминесценттік анализ кеңінен қолданылады. Ол үшін люминесценттік микроскоп қолданылады Ол шамы бар көзінен, толқын ұзындығы 320-400 нм ультракүлгін сәулені ғана өткізетін жарық сүзгішінен, кварц призмасынан және бар...сәуле өткізетін арнайы шынының үстіне қойылады. Микроскоптың оптикалық жүйесі - қарапайым оптикалық жүйеден тұрады. 
Хемилюминесценция  
Химиялық болатын суық жарықты хемилюминесценция деп атайды. Осындай жарықталынудың болуы химиялық реакцияға қатысатын кейбір заттардың электрондық -............... А + В --> Р* + --> Р + ħν реакциялар шексіз көп, бірақ солардың ішінде кейбіреулері ғана көрінетін жарық немесе ультракүлгін сәуле шығарады. Мысалы, -... және т.б. заттардың қарапайым көзге көрінетін люминесценттік жарық шығаруын айтады.  
Хемилюминесценция, әдетте, органикалық қосылыстардың тотығу процесімен қатар жүреді. Липидтердің пероксидті тотығуы... суспензияларының өте әлсіз жарық шығаруымен қатар жүреді.  
Физикалық фактордың әсерінен пайда болған бос радикалдардың хемилюминесценциясы... фотохемилюминесценция (көрінетін жарық немесе ультракүлгін сәуле әсерінен); тогын өткізгенде); сонолюминесценция (ультрадыбыстың әсерінен); триболюминесценция (ерітінділер қозғанда) және т.б.  
Қатты фазадағы затқа жарық түскенде бос...Егер осы температурасы немесе олардың тығыздығы азайса, онда олардың реакцияға түсуі хемилюминесценцияның белсенді фазасына өтуі артады. Осындай жарық шығаруды термолюминесценция - жарық шығаратын химиялық реакцияның өту процесін бақылауға мүмкіншілік береді. Бос радикалдарды тіркеу үшін де хемилюминесценцияның маңызы аса зор. Адам екі темір иондарын шығарғандағы хемилюминесценцияның графигі суретте көрсетілген. Темір иондары липидтердің пероксидті тотығуын күшейтеді.  
Хемилюминесценция кванттары пероксидті бос...кетондардың әсерінен болады: 
ROO· + ROO + H+ --> RO* + ROH + --> RO + қан...және т.б. жеңіл заттар араласқанда хемилюминесценцияның спектрі өзгереді. Соған қарап...Улы және гидроксилді радикалдарын және оттегінің басқадай формаларын тудырып, ұлпаның ферментативтік жүйесін арттырады. Мысалы жүректің... кенет өзгереді. Осы өзгеріс диагностикалық тәсіл ретінде қолданылады.  
Люминесценттік сорғылар мен таңбалар 
Биологиялық объектілердің люминесценциясы меншікті немесе анализденуші қосылуымен жүруі мүмкін.  
Жай белоктардың меншікті люминесценциясы триптофан мен...Триптофанның максимум флюоросценциясы 330-350 нм аралығында болады, ол локализациясына байланысты. 
Күрделі белоктардағы кейбір коферменттер меншікті люминесценцияға ие. Мысалы, флавин, қалпына келген пиридиннуклеотидтер т.б. УФ-пен қоздырғанда, ол спектрдің көк аймағында флюоросценцияланады (440 нм), ал қышқылдандырылғандар - флюоросценцияланбайды. Бұл клеткадағы, тіндердегі, митохондриядағы... және реакцияның кинетикасын зерттеуге мүмкіндік береді. Басқа әдістерді қолдану қиынға соққанда, қалпына келген пиридиннуклеотидтердің және басқа да флюорециялайтын коферменттердің бір әр... болады. Меншікті люминесценция А, В6, Е және т.б.дәрумендерде,...т.б.) Оның өте үлкен сезімталдықпен, специфиакалықпен канцерогенді көмірсуларды - бензапирен, дибензантрацен т.б. қала ауасында, темекі түтінінде және т.б. анықтайды.... адамдағы саңырауқұлақтық инфекция және жануарлардағы толқын ұзындығы 365 нм болатын УФ-пен қоздырылған... арқылы дерматомикоздарды анықтайды. Меншікті люминесценция арқылы азық-түлік Сүт пен көп рибофлавин люмихромға қышқылданады, бұл кезде флюоросценция түсі жасыл-сарыдан көкке өзгереді. Pseudomanos бактерияларымен зақымдалған жұмыртқалар УФ жарығымен қоздырылған жиі...пигменттері арқылы). 
Меншікті люминесценция болмайтын көптеген қосылыстар тиісті химиялық өңдеуден...жолмен биологиялық материалдардағы С, Д, В12 жәнет.б. дәрумендерді, наркотиктерді, морфин, героинді анықтауға болады. әр қолданады.  
Биологиялық мембрананың құрылымы мен белоктардың макромолекулаларының құрылымдық жүйесін зерттеуде флюоросценттік сорғылар қолданылады. Мұндай параметрлері сыртқы орта жағдайына байланысты өзгеретін (полярлығы, заряды т.б.) заттарды алады.  
Сорғылар 3... бірақ біршама дипольдік моментке ие (4-диметилламинохалкон, 3-метоксибензатрон) 
Зарядталмаған және ие емес ретинол) 
Флюоросцентті сорғылар ретінде суда флюоросценцияланбайтын, ал биологиялық мембрана немесе белок байланыстарында люминесценттік жиілігі 10 есе артатын молекулаларды қолданады. Осы... анықталады (мысалы, жасунықты түтіктердің сыртқы сегменттерінің тұтқырлығы 1пз,ол зәйтүн майының... молекулалық компоненттерінің орналасуын, белоктар мен биологиялық мембрананың...өзгерістерін зерттейді. Нуклеин қышқылдарының құрылымын зерттегенде акридиндік тоқсары сорғыларды қолданады. Мысалы, екі спиральді ДНК-ның...аймағында орналасады (530 нм), ал бір тізбекті ДНК мен РНК қызыл аймаққа қарай ығысады (640 нм). әдіспен сорғы арқылы анализдейді.  
Медициналық техникада кең... қабілетті "люминофорлар" қолданылады. Табиғатына қарай олар органикалық және бейорганикалық болып бөлінеді. Бейорганикалық люминофорлар люминесценттік шамдарда қолданылады. Рентгендік экрандарды дайындауда... флюоросценттік сорғылар пайдаланады.  
Қорытынды 
Сонымен қорыта келгенде, люминесценция дегеніміз - суық жарық шығару процесі болып табылады. Олардың бірнеше түрге...электролюминесценция, пьезолюминесценция, хемилюминесценция, биолюминесценция, флюоросценция, фосфоросценция). Люминесценттік сорғылар мен люминесценцияның медицинадағы маңызы өте зор. Олар арқылы , митохондриядағы... және реакцияның кинетикасын зерттеуге мүмкіндік береді, биологиялық мембрананың көмірсутектік тұтқырлығы анықталады, көмегімен молекулалық компоненттерінің орналасуын, белоктар мен... өзгерістерін зерттейді. 
Қолданылған әдебиеттер 
* В.О Самойлов 2007ж 344-352...145-150