Дуалистік оқыту-ТжПО оқыту тиімді жүйесі

Дуалистік оқыту-ТжПО оқыту  тиімді жүйесі

Дамыған елдердің техникалық және кәсіби білім беру оқу орныдарының алдында шешімін таппаған бірнеше мәселелер бар. Олар қандай болуы қажет? Білімді қалай ұйымдастырамыз? Білім беру саласының нарығында оқу орының мүддесін қалай көтеруг болады? Осылайша ТжПО басты міндеті– кәсібиби дайындықтың жаңа үлгісін қалыптастырып, еңбек ресурстарын басып озып, нақты өнеркәсіптердің талаптарына жауап береміз. Жоғары білікті жұмыс мамандарын даярлау мен орта білімді мамандарды оқытып шығару кез келген елдегі тұрақты экономикалық даму аму мәселесін мәселесін шешеді.

ТжПО жүйесінің негізгі мәсәселелесі өзінің мамандығы бойынша оқыған білім алушылардың жұмыссыздық пайызын кеміту. Қазіргі таңда техникалық және кәсіби білім жүйесін модернизацилау жүріп жатыр. Білім жүйесіне жаңа ілім жүйесіне жаңа басқару жүйесі  енгізіліп, мамандарды жұмыспен қамту басты мәселе болып отыр.

Қазіргі кезде кәсіби білімнің сапасы-бұл әлеуметтік тұрғыдан қорғалған құрал, сондықтан тұрақтылық кепілденіп, адам баласы өмірдің кез келген кезеңдерінде өзін кәсіби тұрғыдан дамытыта алады. ТжПО саласындағы жПО саласындағы мемлекеттік ссаясатаясат 2011-2020  2011-2020 жылдардағы білімді дамыту мемлекеттік бағдарламаныңжылдардағы білімді дамыту мемлекеттік бағдарламаның ажырамас бөлігі.

ТжПО модернизациясы бойынша орындалатын мемлкеттік бағдарлама форматынаа бірнеше шаралар  кіреді. Ең алдымен оқу орныдарын бір тұтас оқу орнына біріктіру қажет, демек ЖОО, колледждер. Сонымен қатар мамандарды екі деңгейде даярлауонымен қатар мамандарды екі деңгейде даярлауонымен қатар мамандарды екі деңгейде даярлау қарастырылған. Осылайша арнайы пәндер бойынша мұғалімдердің біліктілігін көтеру қарастырылып, өндірістік білім мамандары шет елде оқып білімдерін тереңдетуде. [1]

Түрлену модернизациясын дәстүрлі шаралар мен мамандарды арқылы анықтаймыз. арқылы анықтаймыз. Қазіргі таңда дуалистік білім беру әлемдегі кәсіби-техникалық мамандарды даярлап шығаруда тиімді үлгі болып отыр.өзінің   бағдарламасында ел президенті осы білім саласын ерекше атап өткен еді. Оның маңыздылығы оқу орындарының ішінде орындалып, өндірістермен ұштасып жатыр.

Аталмыш жүйе Германия, Австрия, Дания, Нидерланды, Швейцария елдерінде табысты түрде жүзеге асып келеді.

Дуалды үлгі – бұл бизнес қызығушылықтарының біріккен жүйесі, сондықтан аталмыш мамағдық иелері еліміздің болашағы. Аталмыш жүйе арқылы шамамен 70-80% оқушы өндірістерде жұмыс атқарады, ал 20-30% - колледжее оқып жатыр.

Дуалистік жүйе- өндіріс, мемлекет жұмысшыларыныңДуальная система о барлық мүддесін қорғайды. Өндіріс үшін бұл мамандарды даярлаудың маңызды мүмкіндігі, жұмысшыларды даярлап жұмыстарға орналастыру шығыны мен бейімділіктері арт береді. [2]

Жастар үшін дуалистік оқыту-бұл өздігінен білім алатын  адамдарғаа арналған тамаша мүмкіндік. Демек өз бетінше өмірге бейімделеді. Оқу барысында олар өзінің еңбегіне сыйақы алып, жұмыс  аяқталғанда жақсы жерге жұмысқа орналаласады.

Германиядағы жастардың жартысы осы дуалистік жүйемен білім алып, 350 оқу орны мемлекеттік кәсіби білім береді. Кәсіби білім берудің мектептегі білімнен айырмашылығы бар, бұл көптеген елдерге тән  сипат. Аптаның  3-4 күні өндірісте тәжірбиелік сабақтарға арналады, ал теория апттаның  1-2 1-2 күнні  өткізіледі, демекк ксіптік мектептер жүйесі осындай. Оқыту мерзімі 2 жастан 3,5 жасқа дейін.

Оқушылардың шамамен 80% кіші және орта фирмалар құрайды. Дуалистік жүйеге байланысты жастардың жартысы Германияның оқу орындарына білім алуда. Сондықтан білім алушылардың 4,2 % 15 - 19 жас аралығындағы жастар.

Германиядағы жұмыссыздық деңгейі орташа, демек - 7,8%. Егер жастар арасындағы жұмыссыздық жайына келетін болсақ, олардың орташа жас 25 жас, демек Германияда 7%,  Грецияда - 45%, Испанияда - 43%,  Словакияда - 33%, Францияда - 30%. Осылайша сандық көрсеткіштер арқылы немістік дуалистік оқыту жүйесінің артықшылықтарын анықтаймыз.

Теория мен тәжірбиенің үйлесім табуына байланысты, жоғары білікті, жоғары білікті мамандар ті мамандар даярланады. Кәсіптік білім беру– бұл карьераның бастамасы, демек шебер атану үшін білім алу жалғасын табады.

Дуальды оқытудың басты артықшылықтарының біріне:

• Біріншіден түлектер жоғары пайыздық  көрсеткіште жұмыспен қамтылып, жұмыс  берушінің  талаптарына толық жауап береді. Максималды білім беру өндірістік талаптарға сай келеді.
• Екіншіден білім алудың жоғарғы мотивациясы қамтылады. Болашақ жұмысшының психологиясы қалыптасады. Студенттер ең алдымен өндірістерше потенциалды жұмысшы ретінде тіркеледі, сондықтан білім алып деңгейлерін көтеріп отырады. оқу ақпаратын пассивті тұтыну позициясы арқылы инициативті ммамандар алмасып, жауапкершіліктерді өзіне алады. Студенттер ертеден өндірістік ұжымға бейімделіп, әлеуметтік іс-әрекеттер жасайды.
• Үшіншіден «тәжірбиеден өндіріске» атты принцип жұмыс жасап, мәтіндік атты принцип жұмыс жасап, мәтіндік және  және белгілік жүйелер белгілік жүйелер қызмет атқарады.  Өндірістік  жағдайларға тап болады. Күрделі теориялар тәжірбие арқылы шыңдалып, нақты кәсіби тапсырмалар орындалады.
• Төртіншіден сапалы мамандар даярлау  жұмыс берушілермен жүргізіледі. Бірінші күннен бастап, білім алушылар көп уақытын жұмыс орнында өткізеді. Өзінің біліктілігі мен мүмкіндіктерін көрсетіп, білімін тереңдетеді. Жұмыс берушілер болашақ мамандардың даярлықтарына баға беріп, өндірістік жағдайларды орындап шығады.
• Бесіншіден ұстаздар жоғары деңгейлі теориялық білімге ие болуы қажет, сондықтан өндірістің жаға мәліметтерін алады.
• Алтыншыдан бюджет жүктемесі кемиді. Шығынның бір бөлігі кәсіби білім алу болып, өндірістік мәнге ие болады.

Дегенмен қазіргі кезде индустриялық және өнеркәсіптік дайындықтар анықталған. Дегенмен құқықтық және нормативтік сілтемелер аса қажет.

Бірінші. ҚР «білім туралы заңға »:

• «коорпоративтік оқыту» түсінігі кадрларды дайындаудың белгілі бір үлгісі, сондықтан мемлекеттік жауапкершіліктерге негізделіп, жұмыс берушілер мен оқу орындары жауап береді. Практикалық тұрғыдан дуалды үлгінің аналогы;
• «кәсіптік білім беру саласының әлеуметтік бірлестіктері» атты жаңа мақала. Мұнда негізгі жұмыс берушілердің өзара қарым-қатнастары анықталып, кәсіптік тәжірбие арқылы еңбекпен қамту орындалады. Оқыту үрдісі арқылы кәсіби білікті мамандар даярланады.

Екінші. Қазақстан республикасының еңбек кодексінде ұлттық біліктілік жүйесін құру қарастырылып, жұмыс берушілердің кәсіптік жүйесі қалыптасқан. Осылайша тәуелсіз білікті жұмысшылардың сертификаталған жүйесі құрылған.

Дуалды жүйені колледждерге енгізу нәтижесінде  арнайы бағдарлама жасалып, нарықтағы тұтынушылық басымдылық танытқан. осылайша потенциал артып, оқытушылардың құрамды білімдерін артырады.толық сапалы мамандар даярланып, колледж бәсекелестікке қаблеттіліктерін арттырады.

Өнеркәсіптер үшін дуальды білім бұл-тапсырыс бойынша мамандар даярлап шығару, демек барлық талаптарға жауап бере отырып,жұмысыларды іздеу шығындарын кемітеді. Бейімділік басым болады. Сонымен қатар жақсы оқығандар өздерінің әдсіздіктерін танытады. Өйткені үш жыл ішінде барлығы ой елегінен өтеді. өз кезегінде осындай шара оқушылар арасында мотивацияланып отырады, демек тек бегілену үшін қажет болады.

Дуальды жүйе өзіндік кәсіби біліктілікті басқарудың тамаша мүмкіндігі. Оқыту деңгейі мен оның аясы үнемі артып отырады. ешбір колледждік білім өндірістік білімді толық бермейді. Сондықтан дуальды жүйе тиімді. Осылайша тамаша карьера жасауға болады.

Дуальды оқыту идеясы өзінің нақты  тәжірбиелік маңызын жоймады. Білім  мен бизнестік өзара қарым қатнас жасауына байланысты, қоғамда осы білім жүйесіне сұраныс бар. Дамыған елдердің тамаша оқу орныдаы осы жүйенің талаптарына жауап береді. Шерстнева Наталья Владимировна, өостанайлық көп салалы колледж, Қостанай қаласы.