Электржабдықтау жобасын есептеу кернеуі 1000В дейінгі күштік бөлімнің электрқондырғыларын таңдау

     

 

 

2.9-сурет. Қосарлы реактор.

а-б – қосу сұлбалары; в - электрлік сұлбасы.

 

 

II.Электржабдықтау жобасын  есептеу кернеуі 1000В қосалқы  станцияның электрқондырғыларын  таңдау.

Басты тарату қалқаншасынан БТҚ автоматтық ажыратқыштары бар күштік бөлім КБ қоректенеді (2-сурет), одан қысқа тұйықталған роторы бар асинхрондық электрқозғалтқыштар қоректенеді. Электрқозғалтқыштар қалыпты режим ортасында орналасқан.

Қозғалтқыштардың жұмыс  жасау режимі ұзақ асқын жүктеме режимдерінің болу мүмкіндігін жояды.

Автоматтық ажыратқыштар жібергіштерінің номиналдық тоқтарын анықтаймыз және жібергіштердегі тоқтардың  кызып кетуін тексереміз және сәйкес келу шарты бойынша сымдардың  қимасын таңдаймыз. Шиналардың кернеуі ~ 380 вольт.

 

 

 

2 - сурет. 2 - тапсырмаға  арналған сұлба

 

Асинхронды қозғалтқыштардың техникалық мәліметтері  1-ші тапсырманың  №1,2,3,4,5 көрсетілген.

Ең алдымен автоматты  сөндіргіштер кернеу және тоқтың атаулы мәндеріне арналып сайланады. Содан соң уставканың тоқтары жылулық және электромагнитті ажыратқыштарды анықтайды.

Автоматты жылулық ажыратқыш  ағынға ұзақ шамадан тыс жүктеуден  электрқондырғышын қорғайды. Жылулық  ажыратқыштың уставкалық тоғы 15-20% көбірек  тең жұмыс тоғын қабылдайды.

    

I_т.р =  ( 1,15 – 1,2 ) I_р

 

 Iр - электрқондырғының жұмыс тоғы, А.

 

Автоматты электромагнитті  ажыратқыш қысқа тұйықталулардан  электр қондырғыны қорғайды. Электромагнитті  ажыратқыш уставкасы тоқтың келесі жолымен анықталады: автомат электрқондырғының қозғаушысы (I_{іске қосу}) іске қосу тоқтарымен істеуі керек, қозғалтқыш, электромагнитті ажыратқыш I_эмр  істеуі тоқ жылулық ажыратқыштың істеуіне келесі тоқ қарастырылады:

 

I_эмр  =  К I_т.р.

 

    К=4,5 – 10  - электромагнитті ажыратқыштың қайта өңделудегі, қысқа тұйықталудағы коэффициент тоғы.

Таңдаулы автоматты  сөндіргіш сезгіштік бойынша  және ажыратылатын қабілеттілік бойынша  тексеріледі. Номиналды тоқпен автоматты 100А–ге дейін шартты істеуі керек:

 

I_эмр  =  1,4  I_о.қ.т

 

I_о.қ.т. -  қысқа тұйықталудағы бір фазалы тоқ

Номиналды тоқпен автомат  кем дегенде 100А істеуі керек.

 

I_эмр  =  0,26  I_о.қ.т

 

Сезгіштік автомат тек  қана жылулық ажыратқышта болады, ибайланысы анықталады:

I_т.р  =  3 I_о.қ.т

 

Электромагнитті ажыратқыш  автоматы ажыратылатын қабілеттілікпен үш фазалық қысқа тұықталуды тоқтың шамасымен анықтайды. I т.қ.т.

 

I_{эмр.откл} ≥ I_т.қ.т

 

Асинхронды қозғалтқыштар  үшін:

                           

Р_ном. = U· I ·

· Cos φ

 

                                         1. АҚ1:  I_ном = 61 А.

 

I_{іске қосу} =  397 А.

 

                                         2.  АҚ2 : I_ном =  80 А.

I_{іске қосу}  = 400 А.

 

                                         3.   АҚ3:   I_ном = 13 А.

 

I_{іске қосу} = 71,5А

 

4.  АҚ4:   I_ном = 20 А.

 

I_{іске қосу}  =  110А.

 

5.  АҚ5:  I_ном =  13 А. .

I_{іске қосу}  =  78 А.

 

SF 2 автоматты сөндіргіш:

 

I_эмр  =  К I_{іске қосу}  =  1,5 · 397 = 596 А.

 

SF 3 автоматты сөндіргіш:

 

I_эмр  =  К I_{іске қосу}  =  1,5 · 400 = 600 А.

 

SF 4 автоматты сөндіргіш:

 

I_эмр  =  К I_{іске қосу}  = 1,5 · 71,5 = 107,25 А.

 

SF 5 автоматты сөндіргіш:

 

АД4, АД5 топтағы қысқа тұйықталудағы қозғалтқыш үшін:

 

I_уст.Эм. ≥ (1,5 – 1,8 ) [∑I_ном,қ. + ( I_с – I_ном,қ ) ]

 

I_уст.Эм   =  1,5[33+(110- 13)] = 180 А.

 

SF 1 автоматты сөндіргіш:

 

Қысқа тұйықтағыш қозғалтқыштарының КБ топтары АД1, АД2, АД3, АД4, АД5.

 

I_уст.Эм. ≥ (1,5 – 1,8 ) [∑I_ном,қ. + ( I_с – I_ном,қ ) ]

 

I_уст.Эм  =  1,5[187+( 397 – 61)]  = 784,5А.

 

Электрқозғалтқыштарының қоректенуі үшін тарату желі (алюмин сауыт, поливинилхлорид изоляциясы) ЭҚК  маркасының өткізгішімен орындайды.

КБ кұш беретін тармақтың  қоректенулері ұшін ЭҚКБГ марка  кабелін таңдаймын (алюмини сауыт, поэтиленнің оқшаулағыш пластикалық  поливинилхлоридтық), жамылғының қарсы  корозиясымен екі құрылымымен жасалған ленталарының сауыты. Күштік кабелдер қабырғалардың беті бойынша тікелей салынады және тұтқалардың арқасында болады.

Өткізгіштердің қимасы және кабелдердің сауыты және қорғайтын аппаратура асинхрондық қозғалтқыш кернеуі 380В таңдаймын.

 

 

Қозғалтқыштар №	Автоматтардың белгілер	Автоматтардың түрлері	Алюминді үш түйінді  кабель
1 2 3 4 5 енгізу	SF 2 SF 3 SF 4   SF 5 SF 1	АВМ-10 С      1000А АВМ -10С      1000А АВМ -4С        400А   АВМ -4С        400А АВМ -10С      1000А	50 мм²

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

III.Арнаулы тақырып

Берілген сұлба үшін (3-сурет) жоғары вольттік майлы ажыратқыштар (В₁ – В₆) мен жетек түрін таңдап аламыз.

Жүктемелердің қуаты S ₂ – S ₆   күштік трансформатор 110/10кВ, шиналардың кернеуі 10 киловольт,  S қуат. S₁ =  6031 кВА. Қоректендіретін желілердің S ₂ – S ₆,  қосынды қуатын қалай анықтаймыз.

 

 

 

3 – сурет. 3 – тапсырмаға  арналған сұлба

 

S2 = кВА	S3 = кВА	S4 = кВА	S5 = кВА	S6 кВА	Iқ.т=I",кА	Iу, кА
1600	1150	3800	3600	750	18	46

 

 

I_ном2  = 

  = = 92,49А.

I_ном3  = 

  =  =  66,47 А

I_ном4  = 

  =  =  219,65 А

I_ном5  = 

  =  = 208,09А

I_ном6  = 

  =  = 43,35А

 

I_ном1  =  630,05 А.

 

Номиналды кернеу бойынша  сөндiргiштердiң таңдауын пайдалану нормалы шарттарындағы сөндiргiш 15% номиналдыға дейiн кернеудiң ұзақ жоғарылатуын жiберетiн номиналды кернеу және есепке алуы бар сөндiргiштiң номиналды кернеуiн салыстыруға апарады,

 

U_ном,а + 0,15U_ном,а = U_ном,у + ∆U_р,у     U_ном,а =  10 киловольт.

 

U_ном,а    -  автоматты-сөндіргіш номиналды кернеу.

0,15U_ном,а  - сөндiргiш үшiн мүмкiн кернеудi ұзақ жоғарылату.

 U_ном,у  -  номиналды кернеудің орналасуы

∆U_р,у.  -  жұмыс шарттарындағы кернеуiн жоғарылату

 

Номиналды тоқ бойынша  таңдау I_ном, номиналды тоқта орналасу есептi тоққа қарағанда ең жақын үлкен I_р болып табылған сөндiргiштiң таңдауына апарады өйткенi, шарт сақталуы керек.

 

I_ном,а   ≥ I_р,у

 

Ажыратылатын қабiлеттiлiк  бойынша таңдау тексеруге ажыратуды  есептi қуат сөндiргiштiң көбiрек емес ажыратылатын қабiлеттiлiгi болатындай етiп қаралады.

 

S_ном,о  ³  S_р,о

 

Түр бойынша сөндiргiштiң  таңдауы сөндiргiштiң осы типі болуы мүмкiн немесе орынды қолданылатын шарттармен сәйкес май аз көлемді, көп көлемдi, әуе немесе басқа түрлердiң таңдауына апарады.

Орналастыру бойынша сөндiргiштiң таңдауын орналастыруға байланысты өндiрiп алады: далада немесе баспанада (конструктивтiк шешiмге байланысты подстанциялар).

Сөндiргiштер тоқтарға электродинамикалық және қыздыру табандылығы бойынша қ.т. тексередi.

Электординамикалық табандылық: және

 

; ,

 

демек, ажыратудағы номиналды тоқты 20кА артық алу керек; .

 

Қыздыру табандылығы:  

 

,

 

Анықтама мәлiметiне сәйкес таңдаймын 

 

Сөндіргіш№	В2		В3	В4	В5		В6		В1
Сөндіргіш түрлері	ВМГ-10-630-20 УЗ		ВМГ-10-630-20 УЗ	ВМГ-10-630-20 УЗ	ВМГ-10-630-20УЗ		ВМГ-10-630-20 УЗ		ВМГ-10-1000-20 УЗ
Iном,  кА	0,63 кА.		0,63 кА	0,63 кА	0,63 кА		0,63 кА.		1 кА.
Iном, расч., кА	0,08 кА.		0,12 кА.	0,208 кА.	0,219 кА.		0,037 кА.		0,67 кА.
Iоткл, кА	20 кА.		20 кА.	20 кА.	20 кА.		20 кА.		105 кА.
Шекті тесіп өтетін амплетудалық тоқ кА	52 кА.		52 кА.	52 кА.	52 кА.		52 кА.		52 кА.
Екпінді тоқ кА	30 кА.		30 кА	30 кА.	30 кА		30 кА		30 кА
Еріксіз түрі		ПП-67	ПП-67	ПП-67		ПП-67	ПП-67	ПЭ-11

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

Айырғыштар. Олардың түрлері  және жетектері

 

Электр қондырғыларында  қауіпсіз жұмыс істеуді қамтамасыз етудің маңызды шараларының бірі – жұмыс істеуге тура келетін  қондырғы бөліктерін кернеуде тұрған басқа қондырғы бөліктерінен сенімді  ажырату болып саналады. Мүмкін болатын қателіктерге жол бермеу үшін мұндай ажырату, тізбектің үзілген тұсын анық көрсететін аппараттармен орындалуы тиіс. Мұндай аппаратқа айырғыштар жатады.

Айырғыштардың доға өшіретін құрылысы болмайтындықтан онымен тоқ  ажыратуға болмайды, өйткені мұндай жағдайда олардың түйіспелерінде электр доғасы пайда болады. Мұндай ашық доға тек жабдықтарға ғана емес,жұмыс істейтін адамдарға да өте қауіпті. Сондықтан айырғыштарды қондырғылардың бөліктерін ажыратқыштармен алдын ала бөліп тастағаннан кейін қосуға және айыруға пайдаланады.

Сонымен қоса, айырғыштарда кернеуде тұрған қондырғының жекелеген  бөліктерін ауыстырып қосу үшін пайдаланады, бірақта мұндай ауыстырып қосу кезінде  айырғыштың түйіспелерінде доға пайда  болмауы тиіс.

Айырғыш – электрлік тізбекті тоқсыз және әлсіз тоқпен сөндіруге және іске қосуға арналған түйіспелі коммутациондық аппарат және оның түйіспелері арасында қауіпсіздікті қамтамасыз етуге арналған оқшаулағыш аралығы бар.

  Жөндеу жұмыстары барысында кернеу астында қалған бөліктер арасында және жөндеуге шығарылған аппараттардың арасында көрінетін үзілісті көрсетеді.

Айырғыштармен жүктеме  тоқтарын сөндіруге болмайды, себебі олардың түйіспелі жүйесінің доға сөндіргіш құрылғылары жоқ және жүктеме тоқтарын қателікпен өшірген кезде фазааралық қысқа тұйықталу әкелетін және қызметкөрсетуші персоналмен қатер жағдайларға әкелетін орныққан доға пайда болады. Айырғышпен жүзеге асырылатын операцияның алдындағы тізбек ажыратқышпен ажыратылуы тиіс.

Айырғыштар полюс саны бойынша бір полюсті және үш полюсті болып бөлінеді.

  Орнатылу түріне қарай – ішкі және сыртқы, орналасу әдісіне қарай – ішкі және сыртқы, орнатылу әдісіне қарай – пышағы тік және көлденең орналасқан болады.

Ішке орнатуға арналған айырғыштар. Ішкі қондырғыларға арналған айырғыштар бір полюстік (РВО) немесе үш полюсті (РВ,РВК,РВРЗ және т.б) болуы мүмкін. Үш полюсті айырғыштар жалпы рамада немесе әрбір полюс үшін жеке орындалуы мүмкін. Жеке полюстер айырғыштың жетегімен байланысқан жеке білікпен біріктіріледі. 1000А дейінгі тоқтар үшін айырғыштың пышағы екі мыс жолақтардан жасалады, үлкен тоқтарға үш-төрт жолақтары бар пышақтар қолданылады. Егер қозғалмайтын түйіспелері квадраттық қимаға, ал айырғыштың пышақтары – астау тәріздес қимаға иеболатын болса, үлкен тоқтар кезінде материалдың ең жақсы пайдалануына жеткізіледі.