Экономикалық, әлеуметтік және мәдениет құқықтар жөніндегі комитет

      Біріккен Ұлттар Ұйымынының экономикалық және әлеуметтік кеңесі 1945 жылы 26-маусымда БҰҰ жарғысына сәйкес халықаралық экономикалық және әлеуметтік ғалами мәселелерді талқылайтын орталық форумы.

   Экономикалық және әлеуметтік  кеңес – Біріккен Ұлттар Ұйымының  басты органдарының бірі.

  БҰҰ-ның экономикалық және  әлеуметтік саласында 14 мамандырылған мекемеге, тоғыз функционалдық комиссияға, бес аймақтық комиссияға жауап береді.

   Экономикалық және әлеуметтік  кеңесіне мынадай қызмет аясы кіреді:

• Экономикалық және әлеуметтің өрлеуіне жәрдем, соның ішінде тұрмыс деңгейдің жақсаруы мен халықты жұмыспен толық қамту;
• Экономикалық және әлеуметтік, денсаулық сақтау саласы бойынша халықаралық мәселелерді шешу жөнінде әдісті құрау;
• Мәдениет пен ағарту саласында халыққа жәрдем беру;
• Адам құқығы мен бас бостандығын қорғау жағынан жағдай жасау;
• Қоғамдық өзгеріске байланысты төтенше ахуал болған жағдайда, Кеңес шара қолдану үшін арнайы мәжілістер өткізуі тиіс;
• Экономикалық әлеуметтік кеңес осы қызмет аясына байланысты сұрақтарды зерттейді және осы сұрақтарға қатысты баяндамалар бастырады. Ол тағы да экономикалық және әлеуметтік проблемаларға қатысты халықаралық конференция өткізеді, осы конференциядағы шешімдердің жүзеге асыруының жағдайын жасайды.  Уәкілдікті жүзеге асыру үшін кеңестің әмірімен БҰҰ-ның бүкіл жүйесінен адам және қаржы қорынан жетпіс пайызы бөлінген.

    ЭКОӘЛЕУК  бір жылдың ішінде ұйымдық  және негізгі жылма-жыл сессиясын  өткізеді. Негізгі сессия Нью-Йорк  пен Женевада кезектеп өтеді.  Кеңес сонымен қатар ЭКОӘЛЕУК-тің  мемлекет мүшелері мен мемлекет  өкілінің қатысуы мен арнайы  мәжілістер өткізеді. Бұл мәжілісте  Халықаралық валюталық қор мен  Дүниежүзілік банк жетекшілері  қатысады.  Бұл жерде өзара  даму және валюта қаржылық  сұрақтарды талқылайды.

  ЭКОӘЛЕУК-тің  жылдағы сессияның басында экономикалық  әлеуметтік кеңеске төралқа сайланады.  Төралқаның негізгі міндеті –  күн тәртібін әзірлеу, бағдарламалар  құрастыру және БҰҰ хатшылығының  қолдауымен сессия ұйымдастырады.

   ЭКОӘЛЕУК-тің  бірінші төрағасы Индия сері  Рамасвами Мудальяра.   ЭКОӘЛЕУК-тің  бірінші сессиясы 1946 жылы 23-қағтарда  Лондондағы Чёрч-Хауста болды.   ЭКОӘЛЕУК-тің қазіргі төрағасы  Нестор Осорио  (Колумбия).

  ЭКОӘЛЕУК  54 мемлекеттен құрылады:

  Оны БҰҰ-ның бас ассамблеясы  үш жыл мерзімге сайлайды. Қайта  сайлануға шектеу жоқ: ЭКОӘЛЕУК-тің  шығып кеткен мүшесі дереу  қайта сайлануға болады. ЭКОӘЛЕУК  мүшесінің қатысушылардың көпшілігінің  дауыс беруімен шешім қабылданады.

   Кеңес қосалқы мүшеге ие болады. Оған жеті функционалдық комиссия: өрістеу тұрақтылығы, статистикалық, халық саны және дамуы, адам құқығы, әйел адамның жағдайы, еліткіш заттар, қылмыстың алдын алу және әділ сот, бес аймақтық қауым.

Бес аймақтақ комиссия

• Еуропалық экономикалық комиссия
• Азия және Тынық мұхиты өңіріне арналған экономикалық және әлеуметтік комиссиясы
• Батыс  Азия өңіріне арналған экономикалық және әлеуметтік комиссиясы
• Африка өңіріне арналған экономикалық комиссия
• Латын Америкасы мен Кариб бассейіне арналған экономикалық комиссия

     Бас Ассамблеяның революциясы БҰҰ №2847  1947 жылы 20-желтоқсанда ЭКОӘЛЕУК-ке мынадай ретпен орналастырды:

       Аймақтық қауым                                                    Орындар саны

Азия                                                                                           11

Африка                                                                                       14

Шығыс Еуропа                                                                          6

Батыс Еуропа және өзге мемлекеттер                               13

Латын Америкасы мен Кариб бассейні                             10

    ЭКОӘЛЕУК қосалқы органдарға жеті түпкілікті комиттер жатады: бағдарлама және үйлестік, саясаттың даму саласы, елді мекен энергетика және табиғи қамбалар, экономикалық, әлеуметтік және мәдениет құқығы, үкіметтік емес ұйымдар; осындай мәселелермен айналысатын түпкілікті сараптамалық орган, салық салу жөніндегі халықаралық ынтымақтастық, қауіпті жүктің тасымалы, географиялық атаулар және тағы басқалар.

Экономикалық, әлеуметтiк  және мәдени құқықтар туралы  
халықаралық пактiнi Қазақстан Республикасының орындауы туралы  
Баяндама      

 Осы баяндама Қазақстан Республикасы 2005 жылғы 21 қарашада ратификациялаған  Экономикалық, әлеуметтiк және мәдени  құқықтар туралы халықаралық  пактiнiң 16-бабына сәйкес ұсынылды.      

1. Осы баяндаманы Қазақстан  Республикасының Еңбек және халықты  әлеуметтiк қорғау министрлiгi (бұдан  әрi - Еңбекминi) мүдделi министрлiктердiң,  ведомстволардың, Адам құқықтары  жөнiндегi ұлттық орталықтың, Қазақстан  Республикасы Президентi жанындағы  Адам құқықтары жөнiндегi комиссия  және Отбасы iстерi және гендерлiк  саясат жөнiндегi ұлттық комиссияның  қатысуымен дайындады. Баяндамада Пактiде көрсетiлген құқықтарды жүзеге асыру жөнiндегi барлық шаралар мүмкiндiгiнше көрiнiс тапты. Қазақстан Республикасының экономикалық, әлеуметтiк және мәдени құқықтарға қатысты негiзгi нормативтiк құқықтық актiлерiне талдау жасалды.  
      2. Қазақстан Республикасы ратификациялаған 1966 жылғы 16 желтоқсандағы Экономикалық, әлеуметтiк және мәдени құқықтар туралы халықаралық пактiнiң ұлттық заңнама алдында басымдығы бар, өйткенi Қазақстан Республикасы Конституциясының 4-бабының 3-тармағына сәйкес:  
      "Республика бекiткен халықаралық шарттардың Республика заңдарынан басымдығы болады және халықаралық шарт бойынша оны қолдану үшiн заң шығару талап етiлетiн жағдайдан басқа реттерде, тiкелей қолданылады".  
      3. Экономикалық, әлеуметтiк және мәдени құқықтар туралы халықаралық пактiнi жүзеге асыру құқығы құзыретiне мынадай мемлекеттiк және консультативтiк-кеңесшi органдар:  
      1) Қазақстан Республикасы Президентi жанындағы Адам құқығы жөнiндегi комиссия ие болады;  
      2) Қазақстан Республикасы Әдiлет министрлiгi Зияткерлiк меншiк құқығы комитетi;  
      3) Қазақстан Республикасы Денсаулық сақтау министрлiгi;  
      4) Қазақстан Республикасы Индустрия және сауда министрлiгi;  
      5) Қазақстан Республикасы Мәдениет және ақпарат министрлiгi;  
      6) Қазақстан Республикасы Бiлiм және ғылым министрлiгi;  
      7) Қазақстан Республикасы Қоршаған ортаны қорғау министрлiгi;  
      8) Қазақстан Республикасы Ауыл шаруашылығы министрлiгi;  
      9) Қазақстан Республикасы Еңбек және халықты әлеуметтiк қорғау министрлiгi;  
      10) Қазақстан Республикасы Туризм және спорт министрлiгi;  
      11) Қазақстан Республикасы Экономика және бюджеттiк жоспарлау министрлiгi;  
      12) Қазақстан Республикасы Президентi жанындағы Отбасы iстерi және гендерлiк саясат жөнiндегi ұлттық комиссия;  
      13) Адам құқықтары жөнiндегi ұлттық орталық (Қазақстан Республикасындағы Адам құқығы жөнiндегi уәкiлеттi орган).