Несеп жүргізетін дәрілер /дитуретиктер/

                                                     -165-

Лекция 24

                          Несеп жүргізетін дәрілер /дитуретиктер/

Организімде сумен тұздардың алмасуын жүргізетін, әсерін тигізетін, бүйрек пен несептің жүргізуін күшейтетін және ісіктерді азайтатын дәрілер несеп жүргізуші дәрілер немесе диуретиктер деп аталады.

Көп патологиялық жағдайларда: жүрек  әлсіздігінде, бүйрек  ауруларында, бауыр  цирозында, организімде су жиналып  ісік пайда болады және іш, плевра қуыстарында су жиналады.Ісіктің пайда болуына организімде  натрий иондарының  кідіруі  әсер етеді . Ал диуретиктер организімдегі артық сумен  иондарын шығарады.Диуретиктер несеп  жүргізуін тәулігіне 6-8 литра дейін  көбейтуді, мүмкін /қалыпты несеп 2литр/ болады. Диуретиктер  организімнен натрий иондарын шғарумен  қатар қан қысымын төмендетеді, сол себептен  гипертония ауруын емдеуге қолданады.

Әртүрлі  заттармен уланғанда /дәрілермен, улы заттармен, және т.б./ егер улар бүйрекпен  шығарылса, диуретиктерді, диуретиктерді  организімнен уларды  тез шығару үшін қолданады. Су менен шығарудың  алмасуы және  сілті тұрақтылығы  организімде  бйректің әсерімен  ұсталады.Ал бүйректің жұмысы  нерв системасының әсерімен және бүйрек үсті безінің ми  бөлімінің гормондары /альдестеронмен/ реттеледі.

Бүйректе зәр пайда болуы 2 процесстен тұрады.

1.бүйрек шумақшаларында қанның  сары суынан /плазмасынан/ фильтрат /1-ші зәр/ пайда болады.

Фильтраттың құрамы қан сарысу құрамына ұқсас.

2.бүйрек өзекшелерінде фильтрат қайтадан сіңіп, қанға түседі. Бұл қайта сіңіу процессі – реабсорбция деп аталады. Бүйрек  өзекшелерінде соңғы несеп пайда болады.

Егер тәулікте 150-170л фильтрат пайда  болса, тек оның 1,5-1,7 литрі ғана  соңғы несеп болып бүйрекпен  бөлінеді .

Сонымен бүйрек өзекшелерінде натрий иондары фильтраттан қайта қанға  сіңеді /реаабсорбция/ жасайды.

Ал , натрий иондарымен бүйрек өзекшелерінде  су және басқа иондар /хлор және калий/ да сіңеді. Бұл бүйрек өзекшелерінде  электролиттер мен судың қайта  сіңуіне арнайы ферменттермен гормон альдестерон әсер етеді.

Несеп  жүргізетін дәрілер натрий иондарының реабсорбциссиясына әсер етіп қоймай хлор, калий иондарының реабсорбциясына  әсер етеді. Бұл әсерлер организімде  әр түрлі  өзгерістер туғызады.

         Хлор ионының  организімінен көп бөлінуі гипохлоремиялық  алкалоз туғызады. Ал калий иондарының азаюы, гипокалиямия туғызып жүрек жұмысын нашарлату  мүмкін.

                               Диуретиктер бірнеше топқа бөлінеді.

1.Бүйрек озекшелерінің эпителинне әсер ететін  диуретиктер.

2.Альдостерон антогонистері.

3.Осматикалық диуретиктер.

1.Бүйрек өзекшелерінің эпителиіне  әсер ететін диуретиктер.

    а/сулфаниламид қоспалары

Дихлотиазид  В- тізімі

Таблеткада 0,025г   0,1г   шығады

Препаратты ішке қолданады.Әсері  қолданғанан кейін  1-сағаттан кейін созылады, байқалып 12-сағатқа дейін созылады.

Дихлотиазидтің-тізімі әсерінен организімнен натрий және калий                                                                          иондарының бөліну күшейеді.