ҚР бойынша маркетингтік зерттеу тұтынушыларының тізімін жасау

ҚР бойынша маркетингтік зерттеу тұтынушыларының тізімін жасау

      Маркетингте  ненің жұмыс істейтінін және  ненің жұмыс істемейтінін, соған  сәйкес біріншісінің басым көбін  жасауға, ал екіншісіне барынша  жол бермеуге тырысасыз. Маркетингілік  науқанға алынған үн қатуларды  бақылау және олардың не шақыратынын  түсіну үшін қай әрекеттер  сәтті орындалатынын және қайсыларының  сәтті орындалмайтынын анықтауыңызға  болады.Қазақстанда басқару жүйесінің жаңа бағытқа бет бұруы тұтынушылар мен өндірушілердің арасындағы  экономикалық қатынастардың   өзгеруіне байланысты, алға шыққан мәселелерді жүйелі шешу  бағытында маркетингтік әдістерді пайдалану арқылы іске асады. Біз елімізде маркетингті дамытқымыз келе, біріншіден біз маркетингтік зерттеудің не екенін және оны ұйымдастыру сатыларын жақсы біруіміз қажет.Маркетинг зерттеулері дегеніміз- маркетингтің дұрыс шешімдерін қабылдау үшін және фирма әрекетіндегі мәлімсіздік жағдайды төмендету үшін мәліметтер жинау,оларды өңдеу, талдау процесі болып табылады. Маркетиннтік зерттеу мақсаттары әр түрлі болуы мүмкін.

Маркетинг зерттеулері тиімді болуы үшін келесі шарттар орындалуы қажет.

      Біріншіден, зерттеулер кешенді жүйелі түрде өтуі қажет;

Екіншіден,  зерттеулерде ғылыми тәсілдер қолдануы қажет;

      Үшіншіден,  халықаралық сауда палатасы және қоғамдық пікірді зерттеу   Еуропа қоғамы бекіткен маркетингтік және әлеуметтік зерттеулері практикасының Халықаралық кодексіне сәйкес  жүргізілуі тиіс;

       Төртіншіден, маркетинг зерттеулері жұмыстары мұқият жоспарлануы және жүйелі сатылуы тиіс;

    Қазақстанда маркетингтік зерттеулерді көптеген маманданған компаниялар жүргізеді. Ондай зерттеулерді жүргізу әдістері екіге бөлінеді:

                      

 

                            

   Маркетингтік зерттеу процесі мынадай сатылардан тұрады:

2002 жылы Қазақстандық маркетинг  зерттеуші компаниялар «Қазақстандағы  маркетингті кәсіби түрде зерттеушілер  бірлестігіне» (казахстанская ассоциация  профессиальных исследователей  общественного мнения и рынка) (КАПИОР) мүше болып кірді. КАПИОР-да  әлемдік деңгейдегі тәжірибесі  бар және мемлекетаралық  мақұлдау  алған Қазақстандық барлық маркетологтар  жиналды. Ондай компанияларға:  БРИФ,  BISAM Central Asia, Қоғам ойын зерттеу  орталығы, ОртаАзиялық проект, Market Consult, салыстырмалы қоғамдық зерттеулер  институты  ЦЕССИ-Казахстан,  Gallup Media Asia, Amer –Nielsen, Cessi Kazakhstan, Sange Resarch, IGM, Комкон-2 Евразия, т.б

 

Зерттеу мақсаттарына сәйкес зерттеудің мынадай түрлері бар:

-Барлау зерттеулері– мәселелер мен болжамдарды дәлірек анықтау үшін ақпаратты алдын ала алу мақсатында жүргізілетін маркетингтік зерттеулер. Бұл зерттеулер білім деңгейін көтеруге, жаңа идеяларды ұсынуға негізделеді. Бұндай зерттеулерде анкеталық пікір сұрау қолданылмайды, оларды жүргізудің тәтижесінде идеялар мне болжамдар алынады.

 

-Сипаттама зерттеулер-маркетингтік мәселелерді, әр түрлі жағдайларды, нарықтарды , тұтынушылардың өнімге қатысын сипаттауға бағытталған маркетингтік зерттеулер. Мұндай зерттеулерде не , кім, қайда және тұтынушылар өнімді қашан, қалай сатып алады деген сұрақтарға жауап ізделеді.

 

-Қазуалды зерттеулер- себеп-салдар байланысына қатысты ғылыми болжамдарды тексеру үшін жүргізілетін маркетингтік зерттеулер. Бұл әдіс те көп пайдаланылатын зерттеулер және тиімді   деп атап өтсек те кем болмас еді.

 

 Маркетингті зерттеулердің  кең қолданылатын әдістері не  мыналар жатады:

• Құжаттарды талдау әдісі
• Тұтынушылардан пікір сұрау жүргізу әдісі
• Сарапшылар бағалауы

       Маркетингтік зерттеулерді жүзеге асыруға өз үлестерін қосқан  ғалымдар: Ф.Котлер, Дж.Эванс, Б.Берман, Р.Баззел, Д.Кокс, Р.Браун, Е.Дихтль, Х.Хершген, А.Дайан, П.Друкер, Ж.Ж.Ламбен еңбектерінде көрсетілген. Бұл бағыттағы еңбектері экономикасы дамыған мемлекеттердің қазіргі таңдағы даму деңгейін зерттеген. Нарықтық қатынастарда отандық маркетингтік әдістемелердің отандық деңгейде қалыптасуына өз ықпалын тигізген ТМД мемлекеттерінің ғалымдарының еңбектерінде көрініс тапқан: А.Г.Абрамишвили, И.Н.Герчикова, Е.П.Голубкова, В.Е.Демидова, В.Е.Хруцкой және Ю.А.Цыпкин.

Сонымен қатар ескеретін мәселе батыс тәжірибесін зерттеп, Қазақстан  экономикасына негіздеген ғалымдардың  еңбектері де бар, олар өз кезегінде  Қазақстан экономикасындағы маркетинг зерттеулер жүргізіп, оның дамуына өз ықпалдарын тигізді. Олар:

С.Р.Есімжанова, Р.С.Каренов, М.Т.Кантуреев, Ш.К.Көпешов, М.Б.Кенжегузин, А.Қ.Қошанов, Н.Қ.Мамыров, Б.С.Мырзалиев,Т.Ж.Нұрымбетов, К.Ә.Сағадиев, С.С.Сатубалдин, А.А.Сатыбалдин, Ж.М.Шаекина және басқалар өз үлестерін  қосты.

2002 жылы Қазақстандық маркетинг  зерттеуші компаниялар «Қазақстандағы  маркетингті кәсіби түрде зерттеушілер  бірлестігіне» (казахстанская ассоциация  профессиальных исследователей  общественного мнения и рынка) (КАПИОР) мүше болып кірді. КАПИОР-да  әлемдік деңгейдегі тәжірибесі  бар және мемлекетаралық  мақұлдау  алған Қазақстандық барлық маркетологтар жиналды. Ондай компанияларға: БРИФ,  BISAM Central Asia, Қоғам ойын зерттеу орталығы, ОртаАзиялық проект, Market Consult, салыстырмалы қоғамдық зерттеулер институты  ЦЕССИ-Казахстан,  Gallup Media Asia, Amer –Nielsen, Cessi Kazakhstan, Sange Resarch, IGM, Комкон-2 Евразия, т.б

            Тұтынушылар туралы жинақтаған ақпарат тиімді маркетинг жетістігінің негізі болып табылады. Тұтынушылардың жеке сипаттамаларын жинақтау және ортақ сипаттамалары бар тұтынушыларды топтарға ұйымдастыру кезінде олардың қарапайым сипаттамаларына негізделген үн қатуларында сипаттарды байқау мүмкін болады. Тұтынушылар үн қатуларын үн қату жасауға ықпал еткен белгілі бір сипаттарына байланыстырсаңыз, тұтынушыларыңызға жақсырақ қызмет көрсетуге арналған біліміңіздің бай қоймасын және келесі маркетингтік жетістіктеріңіздің сәттілікке жетуін жетілдіреміз.

        

 

 

       Отандық ғалымдардың көмегімен қазақстандық компаниялардың                   жүргізген   тұтынушылар қызметі

Зерттеуші компаниялар және фирмалар	Зерттеу түрлері	Зерттеу нәтижелері
BISAM Central Asia, БРИФ,                          IGM, Комкон-2 Еуразия, Эксперт Консолто.	Тұтынушының мінез-құлқын зерттеу. Нарықты және бәсекелестік ортаны зерттеу	Маркетингтік стратегияны  жасау, фирманың нарықтық мүмкіндіктерін бағалау, мақсатты нарықтарды, тұтынушы талғамын талдау.
Gallup Media Asia, BISAM Central Asia, Комкон-2 Еуразия, «Болжау» ақпараттық талдау орталығы	БАҚ барлық түрлері аума-ғындағы  мониторинг пен зерттеу, жарнаманың оқырмандар аудиториясы-ның тиімдігін  мөлшерлеу.	Жарнама компаниясының жоспарын және стратегиясын жасау. БАҚ рей-тингін бағалау.Жарнама тиімді тара-тушыларды таңдау. Жарнамалық салымдардың тиімділігін анықтау
BISAM Central Asia, БРИФ, IGM, Комкон-2 Еуразия, Эксперт Консолто, «Аль-Куат» орталығы	Өнімді зерттеу,сауда  маркасын позициялау, ораманы тестілеу, брендтерді жасау, байқау маркетингі	Сауда маркасын позициялау, тауардың тұтынушы талғамына сәйкестігін  бағалау, ассортименттік саясатты, өткізу және тауар қозғалысы стратегияларын жасау.
BISAM Central Asia, БРИФ, Amer-Nielsen	Бөлшек сауданы, өткізу жүйесін, дистрибьюцияны зерттеу	Компанияның нарықтағы орнын, бәсекелестер позициясын анықтау, сатуды болжау, дистрибьюция тиімділігін бағалау
BISAM Central Asia, БРИФ, IGM, Комкон-2 Еуразия	Нарықтың даму тенденциялары  және  сипаттамалары	Нарықтың монополиза-циялану дәрежесін, нарық үлесін, бәсекелестік күрес стратегияларын белгілеу
IGM	Басқару консалтингісі, өткізу саясаты, реинжиринг	Оңтайлы бизнес-үдерістерді, тиімді тауарлық және өткізу саясатын анықтау
IGM, Эксперт Консалті	Инвестициялық консал-тинг және маркетинг, бизнес-жоспар, франчайзингтік схемалар	Бұрынғы бизнесті кеңейту  немесе жаңасын құру мүмкіндіктері, инвес-тициялық салымдардың және фран-чайзингтік схемаларын жасау

              

 

               Пайдаланылған әдебиеттер

 

1.  Есимжанова С.Р. Маркетинг в Казахстане: теория, методология, практика. – Алматы: Аян Эдет, 2004г.
2. Ф.Котлер Основы маркетинга. – М., СПб, 2005
3. Нысанбаев С.Н., Садыханова Г.А. Маркетинг негіздері. – Алматы; Қазақ университеті, 2002
4. Тулембаева А.Н. Банковский маркетинг. - Алматы: Қазақ университеті, 2006. - 418с.

 

5. «Internet» жүйесі

                     Жоспар

1. Кіріспе бөлім

 

2. Негізгі бөлім

•    Қолданыстағы әдістер

•    Зерттеудің түрлері
•    Зерттеулерді жүзеге асырған ғалымдар

3. Қорытынды бөлім

• Қазақстандағы маркетингті зерттеу тұтынушыларының тізімі.