Құрылымдыстырылған кабельдік жүйенің ішкі жүйелерін жобалау бойынша теориялық негіздер

ҚКЖ-нің маркерлеу элементтерінің тізіміне кіретіндер:

- Түстік кодтауды жүзеге  асыру үшін коммутациялық панельдермен  қоса, баулық бұйымдарға орналасуына  бағытталған әр түрлі техникалық  құралдар қолданылады. Бұлар ауыспалы  жазбалар, әр түрлі маркерлік  кестелер мен иконкалар мүмкін. Жеке компоненттердің стандартталған  түске боялуы сирек қолданылады.

- түстік кодтау принципін  жобалық құжатта қолдану ҚКЖ-нің  схемаларының ақпараттылығын және  көркемдігін біршама арттырады. ҚКЖ-ны құру кезеңінде қолданылатын  маркерлік элементтерді технологиялық  деп атайды. ҚКЖ-нің жеке компоненттерін  эксплуатацияға тапсырудан бұрын  орналасқан маркерлерді мәрелік  деп атайды[4].

Маркерлік элементтердің өлшемдері маркерлеу салынатын элементтер өлшемдеріне, сонымен қатар маркерлеу элементін ажыратуға болатын максималды арақашықтыққа байланысты. Маркерлейтін жазбалар жолға тура салынады және көлденең орналастырылады. Жұмыс барысында түстік, әріптік, сандық немесе әріпті-сандық маркерлеу қолданылуы мүмкін және бір мезгілде маркерлеудің екі түрін қолдануға болады. Әріптік маркерлеу орыс немесе латын алфавиттерінің әріптерінен және араб сандарынан орындалады [7 ].

Қорындылай отырып, маркерлеудің мүмкін схемаларының бірін ұсынуға болады:

Ш-Х-Ү, мұндағы ЫКМ үйымда таңдалғанымен сәйкес құралған бөлме нөмірі (әдетте қабат нөмірі плюс, дефиссіз және басқа бөлгіштермен тізбектеліп жазылатын, қабаттығы бөлменің ағынды нөмірі).

X - кабинеттегі розетка  нөмірі (ереже бойынша, кірістен  солдан оңға есептеледі);

Ү - розеткалық модульдің нөмірі.

Әр түрлі маркерленетін компонентгерінің шығын шамасы келесі факторлармен анықталады:

- қолданылатын маркерлеу  типімен (технологиялық жэне мәрелік);

- жеке компонентке (бір  немесе бірнеше нүктелерде) қолданылатын

маркерлеу ережелері және осы компоненттердің санымен;

- стандартты беттегі маркерлеу элементтерінің санымен;

Нақты типті маркерлердің жеткізілу көлемін есептеу алгоритмі олардың жалпы санын стандартты бетте элементтер санына бөлумен және содан соң нәтижені үстіге бүтінге дейін дөңгелектеумен анықтаудан тұрады.

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

2 Университеттің оқу корпусының  құрылымдастырылған кабельдік

жүйелерін жобалау

 

2.1 Есептің қойылымы

 

Курстық жұмыс негізінде әр студентке жеке нұсқаға сәйкес тапсырмалар берілген. Сол жеке нұсқаға сәйкес құрылымдастырылған кабельдік жүйені жобалау барысында кезеңдерге бөліп орындай отыра, тапсырма бойынша берілген есептердің шешімін табамыз.

Есептің қойылымында жеке тапсырмаларға байланысты кабинеттің нөмерлері, өлшемдері мен соларға сәйкес суреті де көрсетілген. Кезеңдерді орындау барысында 2.1 кестеде көрсетілген өлшемдер мен суретті пайдалана қажет есептеулерді орындаймыз.

 

Кабинет тің №	Өлшем дері (м)
1	7х3
2	7х3
3	7х5
4	7х7
5	5х5
6	5х4
7	5х9
8	4х6
9	3х6
10	3х6
11	5х6
12	6х6
13	4,5х8
14	8х8
15	5х6
16	4х6
17	4х6
18	5х6
19	4х6
20	3х6

 

 

2-сурет. 5-нұсқаға сәйкес тапсырманың берілгені

 

Нұсқа бойынша берілген тапсырмаларды орындау кезінде жұмыс орындарының санын бөлменің ені мен ұзындығын көбейту арқылы ауданын есептеп аламыз. Бір жұмыс орнының саны 5 шаршы метрге тең, соған сәйкес шыққан ауданының мәнін 5 ке бөле отырып есептеп аламыз. Барлық жұмыс орындарының мәні қосымша А,Б көрсетілген.

 

2.2  Сәулет, ұйымдастыру  және ҚКЖ әкімшілдендіру тәсілдерін  таңдау 

 

Жоғары оқу мекемесінің құрылымдастырылған кабельдік жүйесін жобалау үшін көпнүктелі әкімшілдендіру әдісі таңдалды. Көпнүктелі әкімшілдендіру қағидасын қолдану жаңа қосымшаларды қолдау үшін ҚКЖ-ні басқарудың ең үлкен икемділігін және бейімделудің зор мүмкіншіліктерін қамтамасыз етеді. ҚКЖ құру (топологиясын) және басқару нұсқасын тандауда иерархиялық жұлдызша және бірнүктелі басқару әдістері қарастырылған (1-кесте). Иерархиялық жұлдыз ғимараттың негізгі кросынан және көлденең қабаттық кростардан тұрады. Қабаттық кростар ғимараттың негізгі кросымен тік баған кабелімен байланысады. Иерархиялық жұлдызшаның дәстүрлі архитектурасы ғимараттар тобы үшін және жеке алынған ғимарат үшін де қолданылуы мүмкін [9].

 

1-кесте - ҚКЖ құру (топологиясын) және басқару нұсқасын тандау

 

Кабельдерді төсеу сәулетінің ерекшеліктері	Иерархиялық жұлдызша	Бірнүктелі басқару
Ыңғайлы басқару	+
ЛЕЖ конфигурациясының өзгерістеріне қалыптасу икемділігі артығырақ	+
Орталықтандырылған басқару	+	+
Таратылған жабдық	+
Орталықтандырылған жабдық	+	+
Белсенді жабдықты иілмелі түрде қолдану	+
Техникалық қызмет көрсету қарапайымдылығы	+
Стандарттарға толық сәйкес келу	+	+

 

 

Иерархиялық жұлдызша архитектурасы ғимараттар топтамасы үшін де, жалғыз тұрған жеке ғимарат үшін де қолдануы мүмкін.

Бірінші жағдайда иерархиялық жұлдызша жүйенің орталық кростығынан, ғимараттың басты кростықтарынан және көлденең қабаттық кростықтардан тұрады. Орталық кростық бөлме  ғимараттың басты кростықтарымен сыртқы кабельдер көмегімен жалғанған. Қабаттық кростықтар ғимараттың басты кростығымен тік бағаналар кабельдерімен байланысқан.

Екінші жағдайда жұлдызша өзара тік бағаналар кабельдерімен қосылған ғимараттың басты кростығынан және көлденең қабаттық кростықтардан тұрады [11].

Үлестіруші түйіндер (распределительные узлы) саны ғимарат қабаттарының санымен және қабат ұзындығымен анықталады. Әдетте әрбір қабатта бір (қабаттық) үлестіруші түйін орнатылады. Қабат ұзындығы  өте үлкен болған жағдайда, әрбіреуі  90 метр қашықтыққа дейін орналасқан көлденең кабельдік жүйе жұмыс орындарының қызмет етуін қамтамасыз ететін   бірнеше үлестіруші түйіндер орнатылуы мүмкін. Қабаттық үлестіруші түйіндер ғимараттың басты үлестіруші түйінімен магистралды арналар көмегімен байланысады.

Ғимараттың кабельдік жүйесінің иерархия саны екеуден аспауы тиіс. Жұмыс орындар тығыздығы төмендеу кішірек ғимараттарда, ғимаратты толығымен қамтитын бір ғана үлестіруші түйін орнатылуы мүмкін. Түйін, әдетте, жұмыс орындары көбірек жинақталған қабатта орналасады.

 Иерархиялық жұлдыз  дәстүрлі архитектурасы максимальді  иілгіштігін қамтамасыз ету үшін  құрастырылған. Кроссолық жабдықтау  аппараттық және кросстық қабатта  орнатылады. Жүйеміз классикалық  архитектурадағы иерархиялық жұлдыз  болып құрастырылғаннан кейін  біз көпнүктелі басқаруға ие  боламыз, яғни жүйенің конфигурациясын  өзгерту үшін бірнеше кроссты  қайта коммутацияны қажет етеді.

 

2.3 Түрлі деңгейдегі техникалық  бөлмелерде орнатылатын құрылғылар  тізімдемесін тандау

 

Техникалық бөлмелер ҚКЖ мен ақпараттық жүйені бүтіндей құру үшін керек. Жалпы жағдайда олар аппараттық және кросстық болып бөлінеді.

Бұл жобада  ғимаратта аппараттық бөлмені орналастыру үшін 110-шы бөлме таңдалды, себебі ол бірінші қабатта және ғимараттың ортаңғы бөлігінде орналасқан. Аппараттық кростық бөлмемен сәйкестендірілген. Аппараттық және кросстық бөлмелердің аудандары іс жүзінде және ереже бойынша қарастырылады (2-кесте).

 

2-кесте – жобаланатын жүйенің техникалық бөлмелері

 

Бөлменің №	Атауы	Ауданы
		Іс жүзінде	Ереже бойынша
118	Аппараттық	30	14
218	Кростық	30	9,4
318	Кростық	30	9,4
418	Кростық	30	9,4
518	Кростық	30	9,4

 

 

Аппараттық бөлмеде 2 монтажды шкаф, ал кростыққа 1 монтажды шкаф орнатылады.

Аппараттық бөлмеде монтажды шкафтың орналасуы 3- суретте келтірілген.

 

 

                                                   

 

 

 

 

 

 

3-сурет – ақпараттық бөлмеде монтажды шкафтың орналасуы

 

 

 

 

 

 

 

 

 

4-сурет – кростық бөлмеде монтажды шкафтың орналасуы

 

Желілік ОЖ орнатылған компьютер ақпаратты тапсыру кезінде басқа компьютермен бірлесіп әрекет жасайды. Компьютерлер бұл әрекеттестікті әр түрлі коммуникациялық құрылғылар арқылы жүзеге асырады: концентраторлар, модемдер, коммутаторлар, маршрутизаторлар, мультиплексорлар және т.б. Үлгісіне байланысты коммуникациялық құрылғы физикалық, арналық, желілік, кейде транспорттық деңгейлерді де қамтып, жұмыс істей алады [8].

Тәжірибеде бұлардың біріншісі жиі қолданылады, ол ақпараттық розеткадағы розеткалық модуль мен қабат кросстығындағы коммутациялық панельді қосатын, максималды ұзындығы 90м үздіксіз кабельмен қүрылған. Екінші түрінде бір тракты екі түрлі типті, бірақ эквивалентті беріліс сипаттамаларымен кабельдің тізбекті қосылуымен кұрылады. Мұнда І80ЛЕС 11801 халықаралық стандартына сәйкес мұндай кабельдің екі комбинациялары мүмкін: көпжұпты қосу төрт сыңарлы және дөңгелек қосуы жазық, жұп сандары бірдей (тәжірибеде бұл 4 жұп).

Көшу нүктесі техникалык ғимараттардың коммутациялық жабдықтарынан құрылыстық орындалу түрімен ғана ерекшеленетін қалыпты коммутациялық жабдықпен жүзеге асырылады. Бірақ бұл жабдықты кабельдерді жүйені басқару операцияларын орындау үшін және кез-келген белгіленумен беделді желілік қүрылғыларды қосу үшін қолдануға болмайды.

 

 

 

 

 

 

 

 

 

ҚК - Қабат кростығы, АР - Ақпараттық розетка, АН - Ауысу нүктесі, СР - консолидациялық нүкте, МUТОА - телекоммуникациялық розетка.

 

5- сурет – Көлденең ішкі жүйені құру тәсілдері

 

ҚКЖ-нің көлденең ішкі жүйесін құрудың соңғы екі тәсілмен ашық офистерде қолдануға негізделген. Бұл объект ретінде капиталды қабырғалар ңемесе арнайы жиһазбен немесе оңай бөлшектелетін массалармен бөлек секцияларға үлкен аумақты жүмыс ғимараттары саналады. Мұндай офистердің жалпы ерекше белгісі болып қызметкерлердің жиі ауысуы жэне жүмыс топтарының құрамын өзгерту, сонымен қатар бөлек жұмыс орындарының тонналық топталудың бар болуы саналады. Ашық офистерде көп қолданылатын телекоммуникациялық МUТОА розеткалары және СР консолидациялық нүктелері қолданылуы мүмкін [10].

Тік ішкі жүйесінің магистралды кабельдері тік және көлденең орналасуы мүмкін. Көлденең аймақтың өткеліне арналған құрылымы көлденең ішкі жүйенің кабельді трассаларын құруға арналған қүрылымдардан ешбір ерекшеленбейді, және керек уақытында көбінесе кабельдердің екі түрімен де бір мезгілде қолданыла береді. Тік аймақтардың өткелі ушін тұрақтар мен әр түрлі шахталар қолданылады.

 

2.4 Тік ішкі жүйені ұйымдастыру сипаттамасы

 

Бір қабаттың биіктігі 3,5 м ал қабатаралық төсеулердің қалыңдығы 50 см. Ғимараттың тік ішкі жүйесін жобалау үшін магистральдік кабельдердің ұзындықтарын есептеуде (3-кесте) мәліметті жіберуде көпмодты оптикалық-талқышты кабель 62.5/125 мкм қолданылады. 

Оптикалық-талшықты (немесе талшықты-оптикалық) кабель - бұл оптикалық диэлектрлік волноводтар бойынша ақпарат тасымалданатын тасымалдау жүйесінің түрі.

 Оптикалық-талшықты кабельдің  құрылысы жеңіл жэне коаксиалды  электрлік кабельдің кұрылысына  ұқсас, бірақ орталық мысты сымның  орнына жіңішке шыны талшық (диаметры 1-10 мкм шамасында), ал ішкі изоляцияның  орнына - жарықтың шыны талшық  шегінен шықпауын қамтамасыз  ететін шыны және пластиктік  жамылғы қолданылады [12].