Петр І – Ресей императоры

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

                                                   

Жоспар:

I. Кіріспе:

Ұлы Петр – Ресей императоры.

II Негізгі бөлімі:

а)  I Петрдің саяси тұлға ретінде қалыптасуы.

б) I Петрдың сыртқы саясаты.

III Қорытынды. 

IV ПӘТ

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

Петр І – Ресей императоры

Петр І Ұлы Петр (9.6. 1672, Мәскеу — 8.2.1725, Петербург) — мемлекет қайраткері, орыс патшасы (1682 — 1725), Ресей императоры (1721), қолбасшы, реформатор. Романовтар әулетінен шыққан.

Петрдің ерте жылдары. Бала кезінде үй тәрбиесінде білім алды. 1682 жылы ресми түрде таққа отырды. Бірақ 1689 жылға дейін оның атынан апайы София билік құрды. София билік құрған жылдары (1682 — 89) Преображенск полкында әскери қызметте болды. София биліктен тайдырылғаннан кейін 1689 — 96 жылдары ағасы Иван Алексеевичпен бірге, ол қайтыс болған соң жеке дара билік құрды. Петр І елшілік құрамында шет елге кетіп, 1697 — 98 жылдары Кенигсбергте зеңбірек жасауды үйренді, Амстердам верфтерінде балташы болып істеді, Англияда кеме жасаудың теор. курсын бітірді. Оның бұйрығы бойынша шет елден кітап, құрал-сайман, қару-жарақ сатып алынды, шеберлер мен ғалымдар шақырылды, дворян балалары шет елге оқуға жіберілді.

Ресей империясының жасауы. Петр І басыбайлылық құқықты, помещиктердің қоғамдағы жоғары орнын сақтай отырып, Ресейдің дамыған Батыс Еуропа елдерінен артта қалуын жоюға бағытталған реформалар жүргізді. Бұл реформалар боярлар мен дінбасылардың қарсылығына ұшырады. Петр І-ге қарсы топтардың наразылығы 1697 жылы И.Циклер қастандығы, 1698 жылы атқыштар көтерілісі мен 1718 жылы өз ұлы Алексейдің қастық әрекеттерінде көрініс тапты. Оның билігіне қарсы 1705 — 06 жылдары Астрахан көтерілісі, 1707 — 09 жылдары К.Булавин көтерілісі, 17 — 18 ғасырларда Башқұрттар көтерілісі болып, олар қаталдықпен басып жанышталды. Петр І реформалары қоғамдық өмірдің барлық салаларын қамтыды. Басыбайлы шаруалардың жеке басына салық енгізілді, шаруаларды қала, бекініс, көпір құрылыстарына тарту заңдастырылды. 1722 жылы әскери және азаматтық қызмет тәртібі бекітіліп, мемлекеттік қызметке тегіне қарамай алу енгізілді. Ауыл шаруашылық, металлургия, тау-кен өндірісі, сауда дамыды. Саудагерлер 2 гильдияға бөлініп, қолөнершілер мамандығына сәйкес цехтарға біріктірілді. Оның мемлекеттік аппаратқа енгізген реформалары орыс самодержавиесінің 18 ғасырда дворяндық монархияға айналуында маңызды қадам болды. Боярлар думасы сенатпен (1711), приказдар коллегиялармен (1718) ауыстырылды. Мемлекет басқаруды бақылайтын генерал-прокурор басқаратын прокурорлар қызметі енгізілді. Шіркеуге мемлекеттік бақылау орнату мақсатында жоғары діни орган — синод құрылды. 1708 — 09 жылдары воеводалықтар және наместниктер орнына 8 (кейін 10) губерния мен уездер құрылды. 1703 жылы Петербургтің негізгі қаланып, 1712 жылы астана Мәскеуден осында көшірілді.

Петр І мәдениет, халық  ағарту саласында да ірі реформалар жасады. Зайырлы мектептер пайда болып, шіркеудің білім берудегі үстемдігі жойылды. Орыстың алғашқы көпшілік театры құрылды. 1703 жылы “Ведомости” газеті жарық көрді. 1699 жылы пушкарлар мектебі, 1701 жылы математика-навигация ғылымдары мектебі, медицина-хирургия мектебі, 1715 жылы Теңіз академиясы, 1719 жылы инжинерия және артиллерияшылар мектебі, алғашқы мұражай-кунсткамера, 1725 жылы Петербург ҒА ашылды. Сәулет өнері дамып, Батыс Еуропа мәдениетімен байланыс күшейді. Ресейдің шетелде тұрақты елші ұстауы тұңғыш рет Петр І тұсында басталды.

                                     

                                    I Петрдың сыртқы саясаты.

     XVIII ғасырдың бірінші ширегіндегі Ресейдің сыртқы саясатының айрықша белгісі оның жоғары белсенділігі болды. I Петрдың жүргізген үздіксіз соғыстар, негізінен, жалпы ұлттық мақсаты- Ресейдің теңізге шығу жолына ие болуын шешуге бағытталды. Осы мәселені шешпейінше елдің техникалық-экономикалық артта қалуын, батысеуропалық мемлекеттер мен Түркия тарапынан экономикалық және саяси блокаданы жою мүмкін емес еді. Петр мемлекеттің халықаралық жағдайын нығайтуға, оның халықаралық қатынастардағы рөлін көтеруге тырысты.    

     XVII ғасырдың соңғы  онжылдықтарында Петрдің назары  Қара теңізге бағытталды. Ол жылдары  Қара теңіз Түркияның ішкі  теңізі болатын. Түрік бекінісін  алуға және Азов теңізіне шығуға  бағытталған Петрдың әскери жорықтары  мәселені шеше алмады. Ресейге  сенімді одақтассыз Түркиямен  соғысу қиынға түсті. 1699 жылы Карловицада  түріктерге қарсы одаққа қатысушылар-  Австрия, Венеция, Речь Посполитая  және Ресей соғысты тоқтату  туралы түріктермен бітімге қол  қойған соң бірден Швецияға  қарсы соғысуға міндеттенді.

    1700 жылдың жазында Түркия Ресеймен 30 жыл мерзімге бітім шартына қол қойды. Петр әскери эскадрасымен елге оралғанда, Мәскеуде оны екі бірдей – польшалық және шведтік елшілер күтіп жатқан еді.Мәскеу өзінің шын ойын жасыру үшін швед елшілігін салтанатты қабылдады және Кардис бітім шартына адалдығын білдірді. Ал поляк елшілігінің өкілі I Августпен     I Петр Швецияға қарсы Солтүстік  одақ тралы келіссөздерді жалғастырды. Бұл одаққа 1699 жылы 11 қарашада қол қойылған еді. Екі мемлекетте «Свей тәжінің көптеген жалған сөздері үшін оған қарсы ортақ соғыс ашпақшы» болып келісті. 1700 жылы 8 тамызда Мәскеуге Царь- Градтан келген Е.И.Украинцев хабарламасынан соң  9 тамызда Ресей Швецияға соғыс жариялады.

 

 

 

                                                                                                                                  

I Кіріспе

Ұлы I Петр мемлекет қайраткері, орыс патшасы, Ресей императоры, қолбасшы, реформатор. Романовтар әулетінен шыққан. Бала кезінде үй тәрбиесінде білім алған. 1682 жылы ресми түрде таққа отырды. Бірақ 1689 жылға дейін  оның атынан оның апайы София билік құрды. . София билік құрған жылдары (1682 — 89) Преображенск полкында әскери қызметте болды. София биліктен тайдырылғаннан кейін 1689 — 96 жылдары ағасы Иван Алексеевичпен бірге, ол қайтыс болған соң жеке дара билік құрды.

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

IV Пәт: қазақ энциклопедиясы      

                               № 181 жалпы білім беретін мектеп

 

 

 

 

 

 

 

 

 

                 

              

                 Реферат

                 Тақырыбы:

                 Орындаған:

                 Тексерген: