Қазақ хандығының құрылуы және нығаюы

Цевен Доржи өзінің ауыр қолымен Абылай әскерлерінен бұрын  келіп, Жаңақорғанға бекініп алды. Абылай Жаңақорған бекінісін алуды Қабанбайға тапсырды. Сырымбетті оң жақ қанатқа, Баянды әскердің сол жақ қанатына қойды. Олардың сыртынан үш мың қолы бар Малайсары, Оразымбет батырлардың  әскерін топтастырды.

Бұл соғыс екі айға созылды. Қазақ әскерлері Жаңақорғанды, Шымкентті  жаудан тазартты. Түркістанға дейін  жетті. Бөгенбай басқарған әскерлер Созақ пен Сайрамды босатты. Батыр  Баян Талас өзеніне дейін барды. Жәнібек батырдың әскерлері қарақалпақ жерін босатып, қалмақтарды Сырдың жоғарғы сапасына шегіндірді. Амалы  таусылған Цевен Доржи Абылайдан  бітім сұрауға мәжбүр болды.

Келісім бойынша Созақ, Сайрам, Манкент, Шымкент қалалары Әбілмәмбеттің  қарамағына өтті. Түркістан туралы мәселе кейінірек шешілетін болды. Абылой бұл жолғы жеңістерін жоңғар хандығының күйреуінің бастамасы деп  есептеді. 1745 жылғы соғыс осымен бітті.^[3]

Қазақ жерін қалмақтардан толық тазарту мақсатымен Абылай бастапан қазақ жасақтары 1750 жылы жауды  жоңғар қақпасы маңында оңдырмай соққы берді.

1755 жылы жоңғарлар бірнеше  ұсақ иеліктерге бөлініп кетті.  Осыдан кейін 1758 жылы Жоңғар  мемлекеті құлады. 1758 ж. Цинь қытайлары  Шығыс Түркістандағы қазіргі  Синь-Цзянь жерін басып алды. Цинь  империясының батыс шекарасы  қазақ жерімен шектесті. Қытайлар  дүркін-дүркін шабуыл жасап қазақтарға  тыным бермеді. Абылай келісімге келу туралы Пекинге адамдар жіберді. Сөйтіп, Қытаймен сауда, экономикалық қатынас орнату жолдарын іздестірді. Ол Ресеймен де қарым-қатынас орнатты.^[4]

1771 жылы Әбілмәмбет хан  өлгеннен кейін, Түркістанда Абылайды  Орта жүздің ханы етіп сайлады.  Бір жылдан кейін 1772 жылы вице-канцлер  М.Л. Воронцовтың жарлығымен Абылайға  арналып Есіл өзеніне таяу  жерде Жаңғызтөбеге ағаш үй  салынды. Абылай 1780 жылы мамыр  айында Ташкентте 69 жасында қайтыс  болды. Орнына Уәли сайланды.^[5]