Телекоммуникациялық жүйелер

8 – 11 ден 8 – 9 дейінгі номер қала аралық қызметті қорландыру үшін (қала аралық операторлар қызметіне, қала аралық анықтама және халықаралық қызметтерге).

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

1.7. Қалалық және ауылдық байланысты нөмірлеу кезінде

 

а =0 және а =8 кодтың екі мәнінде арнайы қазмет үшін және қалааралық байланыс үшін қорландырылған. Ал қалған мәндерді нөмірлеуге үшін қолдануға болады.

ҚТС абоненттерін шақыру кезінде 5 немесе 6 таңбалы жергілікті нөмірлерде шақырылатын абонент нөміріне қосымша зоналық (7-таңбалық) санмен 72 немесе 2 сәйкестікке толтырылуы керек.

Егер де абонент жергілікті байланыстан  ҚТС шығу үшін шығу индексін тереді, содан соң  қосымша индекс алдында АВС тереді.

Автоматтық аймақтық телефон байланысы кезінде абонент 8 – 2ав ххххх теруі қажет  мұнда 2 – ішік индекс; ав ххххх – 7- мәні аймақтық абоненттік нөмір.

Қала аралық ҚТС-тің ақпараттық-анықтама қыметін шақыру үшін және аудан орталығы торабы ауылдық телефон торабы жергілікті қысқартылған нөмірмен автоматтық ішкі аймақтық тораптар толық қала аралық нөмірді келесі көрсетілген принциппен құрылған;

• қала аралық торап бойынша – 8 – АВС авх 111;
• ішкі аймақтық торап бойынша – 8 – 2ав0х111.

3-таңбалы нөмірлерде ақпараттық  – анықтаманы теру былай теріледі:

• қала аралық торапта – 8 – 2 ав0х11, мұнда 0х(х) – жергілікті қызметтер нөмірі; (жақша тағыда бір нөмерді пайдалану қызметі мүмкіндігін көрсетеді); 11 (1) –қала аралық немесе аймақтық теңестіру үшін қосымша белгілер;
• аймақ іші торабы бойынша – 8 – 2ав0хх11, мұнда 0х(х)11 – жергілікті қызмет нөмірі.

Қала аралық немесе облыс орталығындағы ҚТ  ақпараттық –анықтама қызметі ішкі аймақтық торапта шақыру үшін 5-,6- мен немесе 7-таңбалы нөмірлер үшін арнайы код бөлінеді  жүзмыңдық топқа ав – 99. Екі таңбалық нөмірлік қызмет шақыру былай келтіріледі:

• қала аралық торап бойынша – 8 – АВС99 0х111;
• аймақтық ішкі торап бойынша – 8 – 2 99 0х111.

3-таңбалы нөмерлеу кезінде:

• қала аралық торап бойынша – 8 – АВС99 0х111;
• аймақтық ішкі торап бойынша – 8 – 2 00 0хх11.

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

2. НӨМІРЛЕНГЕН ТОРАПТЫҢ ПАРАМЕТРЛЕРІ

2.1. Өшуді бөліп тарату

 

Өшуді бөліп тарату нормалары торапты жобалу бойынша сәйкестендіріп бекітілген. 7-суретте әртүрлі жақтармен қалалық торапты және бағыттарды жалғау кезінде өшуді бөліп тарату көрсетілген.

 

 

 

 

 

 

 

 

7 сурет. ҚТС өшуді бөліп тарату

 

Екі телефон аспаптары арасындағы төменгі өшу 28 дБ аспау керек. Ол үшін абоненттік желінің өшуді 4,5 дБ-дан аспау керек. Станциялық төртполюстіліктің өшуі үшін рұқсат етілген өшу  шамасынан әлдеқайда төмен: ААТС үшін I дБ екі өткізгіштік коммутацияда ААТС және 0,5 дБ УИС немесе УВС аспау керек.

Төртполюстік коммутация кезінде станциялық коммутацияның өшуі УИС және УВС нөлге тең деп қабылданады. Станциялық төртполюстіліктердің өшуі екі өткізгіштік трактадан төртполюстілікке  өту кезінде  0 дБ тең.

Ішкі айиақтық торабында өшуді бөліп тарату 8-суретте келтірілген. Телефондық аспаптан станцияға дейін өшу, төрт өткізтік тракт (АМТС, УВС, УИС), өтуді іске асыру 9,5 дБ аспау керек. Жақша ішіндегі мәнің рұқсат етілген шамасы абоненттік бөлімшеде көтерілгенін көрсетеді. Абоненттік ұзын желі үшін рұқсатты көтеруге болады, ал соған сәйкес, барлық тракта бойынша өшу рұқсаты жоғары болады.

 

 

8 - сурет. Ішкі аймақтық торапқа өшуді бөліп тарату

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

2.2. ҚТС-ғы шығынды бөлу

 

ҚТС-та телефондық шақыруды сапалы қызмет етуде ықтимал шығынын анықтайды және рұқсат етілген коммутациялық аспаптар мен арналарда. Нақты (нағыз) шығындар ҚТС-да қатынасы бір сағатта жоғарғы шақыру жүктемесініңге  шығындалған (СЖШЖ) санмен бағаланады жалпы түскен шақыру санына. Шығынның есептік нормасы СЖШЖ – да ҚТС әртүрлі бөлімшелерінде ҚТС-тің белгілі бір көлемдік шамасындағы қондырғыларында пайдаланады.

ҚТС-тің абоненттер үшін шығынның есептік қосындысы 0,030 аспау керек, байланыстың қала маңындағы аймағы кезінде және мекемелік АТС – 0,040, ал АТС АМТС пен байланыс кезінде - 0,005. ҚТС станциясындағы шығынның нормалық есебі 1 – ші кестеде келтірілген.

Қосу кезеңі (1 - кестеде) келесі жағдайларда анықталады:

• 1 – трубканы көтеру мезетінде;
• 2 және 3 – мекен жай хабарын қабылдау мезетінде, жалғауды қондыру үшін жеткілікті;
• 4 және 5 – станция кірісіне шақыру түсу мезетімен.

Болатын шығын коммутациялық жабдықтардың кіруінің бос болмауына қосылады басқару құрылымы, қабылдау құрылымы және дабыл беру, ішкі аспаптарды блокировкалау, желі және арналар. Айналма жолды пайдалану кезінде қалааралық байланыстар жолының шығын нормалары санның бір бөлімшедегі аспаптар есебіне соңғы таңдау жолына (УАК1 – УАК1, 9 – суреттен қараңыздар).

Егер де шығын күткеннен жоғары рұқсат уақытында болса онда сол нормаларды күту уақытысының шамасын қондырып қабылдауға болады.

 

 

 

 

 

1-кесте. ҚТС түйіндерімен және  станциядағы шығын нормасының  есебі

 

№ қосу кезеңі	Байланыс немесе жалғау түрі	СЖШЖ шығын нормасы
1	Нөмір терімін алу  станциясының абоненттен  сигналы қабылдауға даярлығы	0,007
2	Абоненттерді бір станция  аралық қосу	0,020
3	Шығу желілерінде сызықтардың түзу шоғырмен ( арналардың ) функционал өзімен-өзіге топқа - жабдықтаудың: - әр түрлі станциялардың  абоненттері аралық байланыс  кезінде; - бағыттағы шұғыл қызметтерге; - шұғыл бағытта қызметтерге; - кіруші қала аралық  байланыс кезінде.	0,005 0,001 0,010   0,001
4	Жергілікті кіруші байланыс	0,010
5	Кіруші қала аралық байланыс	0,003

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

3. АЛҒАШҚЫ ТОРАПТАР

 

3.1. Кабельдік – желілік тораптар

 

Қалалық телефон желісі торабы абоненттік және жалғаушы (станция аралық) болып бөлінеді.

Абоненттік желі (АЖ) телефондық аппараттарды (ТА) автоматтық телефондық станциялармен (АТС) жалғайды (9 – суретте).

Бұндай жүйелер кезінде торапты құру үш бөлімшеге бөлінеді:

• магистралды – АТС – тан тарату шкафына (ТШ) дейін;
• тарату шкафынан бөлу коробкаларына (БК) дейін, аспалы кабель көмегімен бөлу кабельдік көзшеге (КК) дейін;
• тарату коробкасынан абонент аппараттарына дейін (абоненттік өткізгіш).

Абоненттік өткізгіш бір жұптық оқшауландырылған таратқыш өткізгішпен орындалады, ал кабельдік коробка болса және мүмкін оқшауландырылмағаныменде.

Тарату бөлімшелерінде аз жұптық - 10-нан және 100 парлық кабельдер  пайдаланады. Бұндай кезде өзара әсерлесу болмайды ширату қолданылады.

 

 

9-сурет. ҚТС – тан схема абоненттік желіні ажыратып қою

Магистральдық бөлімшеде АЖ қалалық телефон кабелі салынады саны 100 жұптық және одан да жоғары  (көп жұптық). Мысалға 9-суретте келтірілген 1000-жұптық кабель, бұтақтары бар.

Жалғау желісі (ЖЖ) станцияларды өз ара қосады және жер асты өткізу кәрізіне салынады.

Абоненттік станцияда және байланыс желісінде кроссқа ажыратылады және соның жабдықтарының көмегімен станцияға қосылады

Кросс келесі міндеттерді орындайды:

• қосу және абоненттік қосуды түзетуін және станциялық жабдықтауға шамалық ретте қосуды жүзеге асыруға рұқсат етеді;
• қауыпты тоқтан жабдықтарды электрлік қорғаумен қамтамасыз етеді және  токтардан, желіге найзағай тоғынан туындайтын разрядтардан, темір жол желісінің электрлік әсерінен, электр жеткізу желісінен, ал сондай-ақ электр жарықтану торабының түйсігінен.

Кросстық коммутация көмегімен әрбір станция бағытында желіні санын көбейту мүмкіндігіне ие болады. Мысалы, транзиттарды кросс арқылы коммутациясыз станция арқылы (кросстық транзит) ұйымдастырлуы мүмкін. Бұндай коммутация жүктемесі ауыр бағытында қосымша желі жүргізуге мүмкіндік тудырады. Дегенмен, замандық байланыстар өте ждақатты байланысты талап етеді және негізделген, тораптағы болатын жағдайға дұрыс көзқараспен. Коммутация – апаттық жағдай кезінде немесе бағыттың жүктемесі ауыр кезінде арналарды бір бағыттағы басқа арнаға жоғарғы негізделген таңдаумен  қосу қажет. Сондықтан кросс денгейінде заманауи жүйелерде (ЗРН, АТМ) кросстық коммутацияның ең жетілдірілген әдісінің түрі қолданылады.

Олар тораптың жағдайына қарай тез әрекет ету құбылысымен шешім қабылдауда қамтамасыз етеді (арналардың және бағытының істен шығып қалуы) және бағдарламамен қамтамасыз етуді қолдайды. Абоненттік және жалғау желісінің тарату принципі 10 – суретте көрсетілген.

 

 

10 – сурет. Станцияның бекіту принципі абоненттік (а) және қосушы (б) желі кірістің артында (шығыстың):

----------------қолмен кросстау

 

Қалқалауды жою мақсатында желіге қосу және өзара әсер, ал сондай – ақ жоғары кернеуден қорғаудың әртүрлі сұлбалары, абоненттік желі және жалғау желілерін қыспаламауға жақсы төзімді бір кросс қосады. Нығыздау желісін кросстың басқа бағанасына қосады.

 

 

3.2. Сандық арналар және жүйелер

 

Станция аралық байланысты қамтамасыз ету үшін сандық арналар пайдаланылады. Бұл мақсаттар үшін ИКМ – 30 аппаратурасы пайдаланылады, бұларды толық талдап ұсыну бұрынғы тауарларда ретімен қарастырылып кеткен. Түйіндік және басқа бөлімшелерде көп арнасынан қажет ететін, жоғарғы қатардағы (ИКМ – 120, ИКМ - 480) пайдаланылады.

Сандық әдіспен берідің кезінде, синхрондық сандық иерархия жүесінің ерекшелігін, кеңінен қолдануды тораптардағы сақиналық құрылымы алады. Бұл құрылым қарапайым түрде бір бағыттағы сандық арналардың тізбектеп тұйық тізбек құратын – сақина жалғануының конфигурациясын өзімен бірге ұсынады.

Коммутациялаудың әрбір түйінінде үш функция іске асырылады:

• одақтарды ажырату (уақытша интервалдарда), тап сол түйінге арналған;
• хабар одағының транзиттік берілісі, басқа түйіндер үшін арналған;
• берілген түйіннен шыққан хабарды қосу.

Бұндай жұмыс принципі одақтың бөлінуі үшін талап етіледі және сандық иерархидың ең төмен денгейінге хабар қосу (для системы нығыздаудың Европалық жүйесі үшін ИКМ-30). Бұдан соң бөлу мүмкін немесе берілген түйінге хабар қосу.

Синхрондық сандық иерархияны пайдалану кезінде және жеке одақтарды бөлу және  виртуалды контейнерлер қосуы мүмкін. Бұндай жұйе пайдалырақ, қаншалықты барлық түйін арналарының жалпы қорына рұқсаты бар. Ол жаңа түйінде жеңіл қосуға мүмкіндік береді Жаңа түйін қарапайым сақинаның жақын нүктесіне«еніп кетеді». Радиалдық құрылымда бұл орталық станциямен байланыс талап етеді.

Бұндай құрылымның тұрарлығының бірі жүйенің өткізу  икемділігін қайта таратуға мүмкінділігі, оны тарату жүйесіне беру жүйесіне және коммутацияға айналдырады.

SDН жүйесінде бұл қарапайым бекітілген контейнерде белгілі түйінде жасалады.

Қарапайым сақиналық жүйенің кемшілігі – сенімсіздігі, қаншалықты кез-келген түіннің қатардан шығып қалуы немесе кез – келген желіде оны қатардан шығарып тастауы мүмкін. Сондықтан қор сақтау қолданылады (кемінде қосалқы), басқа торап құру мүмкіндігін туғызады. Ұзақ төзімділікті қамтамасыз етуші сақина тораптарының нұсқасы 11 – суретте көрсетілген. Желінің қатардан шығып қалуын (11 – суретте қалың сызықпен көрсетілген) кері бағытта жұмыс жасайтын екінші сақина қоры пайдаланылады.

Бұл үшін коммутациялық желінің зақымдануы тұтасатын әрбір түйінінде, кері транзит пайда болады. Осы жағдайда барлық байланысты торап сақталады.

11-сурет. Зақымдануды қарап шығуға кері байланысты пайдаланудың сақиналық құрылымы