Сараптаушы жүйелер

Білімнің сараптаушы жүйесінің  негізгі құрылымын орнықтырған  соң білім жөніндегі инженер  интерфейстерді дайындауға кіріседі. Интерфейстердің тілдік мүмкіндіктеріне, олардың қарапайымдылығына және сараптаушы жүйемен жұмысты басқаруға  ыңғайлы болуына баса назар аударған жөн. Жүйе пайдаланушыға түсініксіз жағдайларды анықтауды қамтамасыз етуі керек.

Бұл кезеңде сараптаушылар  ереже енгізу туралы көпнәрсені біле алады және осы жүйеге жаңа ережелерді енгізе алады. Бұдан, білім жөніндегі  инженер жүйені қадағалау және иелену құқығын сараптаушыға беретін процесс  басталады.

2.2 Сараптаушы жүйені бағалау

Бұл кезеңде нәтижелілігін  тексеру үшін дайындалған сараптаушы жүйелерді тестілеу (орындап, қателерін  табу), басқарудың тиімділігін анықтау, т.б. арқылы жүйені бағалау жүргізіледі.  Бағалау пайдаланушылар, сараптаушы мамандар мен программалаушылар  қатыстырылып орындалады. Өндірістік сараптаушы жүйенің жұмысынан кейін  тиімділігін тексеру үшін тест жүргізу  керек. Тест жүргізу үшін басқа да сарапшы мамандарды тарту керек. Олар жүйенің әртүрлі жағдайда жұмыс  істеуін тексереді. Сараптаушы жүйе ең бастысы бағдарламаның  дәлдігімен  тексеруі критерталарға сүйене отырып бағалауға болады.

• Пайдаланушылар критерийі (жүйенің жұмысының түсініктілігі және мөлдірлігі, интерфейс және басқаларының ыңғайлылығы.);
• Шақырылған бақылаушылардың  критерийі (кеңес- шешімдердің бағасы, олардың өз шешімдерімен салыстыру.);
• Жасап шығарушылардың критериі (тарату (сату) қолайлы-лығы, дизайыны, жүйе шешім қабылдай  алмайтын  тығырыққа  тірелген жағдайлардың саны тағы басқы.).

Қорытынды

    Информатиканың  өзекті мәселелерінің бірі –  адамның ойлау қабілетін формальдандыру, информациялық технологияны интеллектендіру  (интеллект – ой, сана, ақыл). Бұл  бағыттағы ілім - жасанды интеллект.  Жасанды интеллект адамның интеллектуальді  ойлау қабілетінің кейбірін ЭЕМ-де  орындауға мүмкін түрде модельдеу,  программалау не адам орындайтын  іс-әрекеттерді орындау сияқты  мәселелермен айналысады. Жалпы,  жасанды интеллект – компьютерде  интеллектуалды программаны дайындауға  байланысты информатика бөлімі.

    Жасанды интеллектті бастаушы орта ғасырда өмір сүрген испан  философы, математик және ақын Раймонд Луллий болды. Ол ХШ ғасырда ұғымдардың жалпы жіктелуіне негізделген әртүрлі есептерді шешуге арналған механикалық машинаны құруды қарастырды. XVIII ғасырда  барлық ғылымдардың жіктелуіне әмбебап тілдерді ұсынып,  Лейбниц пен Декарт бір-біріне тәуелсіз осы идеяны жалғастырды. Бұл жұмыстар жасанды интеллект саласындағы алғашқы теориялық жұмыстар болып есептелді.

Сарапшы жұмысын сыртынан бақылау, есепті талқылау, есепті сипаттау, жеткізу, бағалау, жүйені тексеру жүргізіледі білім алу үшін.

Бастапқыларды кезеңдерде парасатпен принципшіл қиындықтарды айқындалды, сараптаушы жүйенің кең таратуына көбірек кедергі болушылар және өңдеуді олардың парасатпен бәсеңдетуші және шиеленістірушілер. Олар әбден табиғилардың және ағады өздері принциптардың СЖ. өңдеулері

Есептердің орнатып қоюымен  осымен орайлас бірінші қиындық  көрінеді. Тапсырыс берушілердің көпшілігі, сараптаушы жүйені өңдеуін жоспарлай, ИИ әдістерінің қолдану сұрақтарында сол себепті - жете білушіліктің, жүйе күтілетін мүмкіншіліктері ұлғайтып отыруға маңызды бейімді. Тапсырыс беруші көруді тілейді оған зерттейтін облыста дербес сарапшы ойлайтын, қабілеттіні есептердің ауқымы кеңі шешу.

Екінші және тауып алу  негізгі қиындық - білімді меңгеру  проблемасы. Мынау проблема білімдердің  “тапсыруға” көрінеді, әрине сарапшытер - адамдар, сараптаушы жүйе ие болады, оларға компьютерлік жүйені “оқыту үшін”, ең алдымен, логикаға келтіру қажет, білімнің бұлар жүйелеу және түрлендіру “қағаз жүзінде”.

Пайдаланған әдебиеттер тізімі

1. О. Камардинов. Жасанды интеллект және сараптаушы жүйелер. Пролог. Шымкент. 2003.
2. Т.А.Гаврилова, В.Х.Хорошевский. Базы знаний интеллектуальных систем. СПб: Питер. 2001.
3. Ж.Л. Лорьер. Системы искусственного интеллекта. «Мир» 1991 г.
4. Р. Левин и др. Практическое введение в технологию искусственного интеллекта и сараптаушыных систем с иллюстрациями на Бейсике. «Финансы и Статистика» 1990 г.
5. С. Осуги и др. Приобретение знаний. «Мир» 1990 г.
6. У.Клоксин, К.Меллиш. Программирование на языке Пролог. 1987 г.
7. К. Нейлор. Как пострить свою са<span class="Normal__Char" style=" font-fa