Автор работы: Пользователь скрыл имя, 31 Марта 2014 в 14:17, доклад
Интернет осыдан 25 жыл бүрын АҚШ-ң қорғаныс министрлігінің ARPnet тармағын радио және спутникалық жүйелермен байланыстырудың нәтижесінде пайда болған. ARPnet (Advanced Research Projects Agency net) эксперименталды жүйе болған. Ол әртүрлі әскери зерттеулерді қамтамасыз ету үшін құрылған. Негізгі мақсаты жүйенің кейбір бөлімдері істен шықсада ісін жалғастырады деп жасаған. Мәселен әуе соққылары кезінде, ARPnet моделімен ЭЕМ-ң арасы және бастау адресатының арасында әрқашан байланыс бар. Торап сенімділігі төмен болып саналады. Оның кез-келген кесіндісі кез-келген уақытта жоғалып кетуі мүмкін. Мысалы, бомбылағанда, кабелді кескенде.
Интернет тарихы
Интернет осыдан 25 жыл бүрын АҚШ-ң
қорғаныс министрлігінің ARPnet тармағын
радио және спутникалық жүйелермен байланыстырудың
нәтижесінде пайда болған. ARPnet (Advanced Research
Projects Agency net) эксперименталды жүйе болған.
Ол әртүрлі әскери зерттеулерді қамтамасыз
ету үшін құрылған. Негізгі мақсаты жүйенің
кейбір бөлімдері істен шықсада ісін жалғастырады
деп жасаған. Мәселен әуе соққылары кезінде,
ARPnet моделімен ЭЕМ-ң арасы және бастау
адресатының арасында әрқашан байланыс
бар. Торап сенімділігі төмен болып саналады.
Оның кез-келген кесіндісі кез-келген
уақытта жоғалып кетуі мүмкін. Мысалы,
бомбылағанда, кабелді кескенде. Торап
арқылы хабарды жіберу үшін ақпараттарды
конвертке орналастыру керек. Бұл конверт
торап аралық хаттама деп аталады.
Бұл шешімдер негізінен тораптың қолайлығы
күмәнді болуы мүмкін, алайда тарих дәлелдегендей
бұл дұрыс қадам. Белгілі бағдарламадан
кейін ыңғайлы торап. (Бұл интернет негізін
қалады.) Ғалымдар, оқытушылар және басқа
мамандар Іnternet-ке кіре отырып, оның лайықты
мүмкіндіктерін бағалады. Нәтижесінде
тораптарға сұраныс бірден өсті. Стандарттаудың
халықаралық ұйымы есептеуіш тораптарға
байланысты көп жылдар бойы жұмыс істеді.
Іnternet программасын шығарушылары, яғни
АҚШ, Ұлыбритания ғалымдары ІP программасымен
қамтамасыз етіп отырды. Бұл әртүрлі фирмалар
шығаратын компьютерлерге дұрыс шешім
болды. Бұл тұтынушылардың өзіне қолайлы
компьютер алуға тиімді болды.
Бұндай жағдай негізінде үкімет пен университеттерді
қызықтырды. Өйткені бұған дейін олар
компьютерлерді бір ғана сатушыдан талап
ету құқықтары жоқ еді. Интернет пайда
болған кезде локальды есептеу Ethernet технологиясы
ЛАС пайда болды. 1983 жылға дейін дамытылды.
Ал столды жұмыс станциялары пайда болған
кезде локальды торапта шынайы өзгерістер
орын алды. Жұмыс станциялардың көбісі
UNІX операциялары тораптарымен және ІP
жұмыс жасады. Сұраныс күннен күнге көбейіп
жатыр. Интернетке көптеген колледждер
қосылды, енді ойда орта мектептер және
кітапхананы қосу бар. Колледж бітіргендер
интернет пайдасын білгендіктен өздері
жұмыс істейтін фирмаларда Интернетке
қосылуды өз басшыларын көндіруде. Бұның
барлығы тораптың көп өсуіне, прогресті
технологиялар, жаңа проблемалар пайда
болды. Кейбір адамдар үйлеріндеде қоса
бастады.
Интернет арнайы компьютерге айнала отырып,
эксперт қолында ойыншықтан жұмыс құралына
айналды. Интернет тораптарының тез орындауы
және қолайлылығы өз иелерін таба бастады.
Жаңа қорларға, жоғарғы сапалы интернетке
сұраныс өсе түсті.
Интернетті пайдаланатындардың барлығы-
тек бір нәрсені ғана іздейді. Ол – ақпарат.
Оның негізгіқайнар көздері адам және
машина. Интернет арқылы өзің сияқты адамдармен
танысыуға болады.
Интернет тораптарын потенциальды пайдаланатындар
деп:
- ғылым және оқу жобаларын іске асыратын
оқытушы;
- құқық мамандарымен өз қолындағы ісін
талқылауға арнаған адвокат;
- ата-аналары нағыз музыканы түсінбейтін
8-сынып оқушысы өз құрбыларын іздеу үстінде,
тағы сол сияқтыны айтады.
Бұл жағдайда Іnternet бір қайықта жүзіп,
келе жатқан
басқалармен де танысуға мүмкіндік береді.
Іnternet –тен электронды конференцияны
табуға болады.
Сонымен қатар есептеуіш қорларына кіруіне
қамтамасыз етеді. Оқытушы компьютермен
НАСА арқылы космос программасынан ақпарат
алуға болады. Және де өткенді, қазіргіні,
болашақтағы космос төңірегіндегі ғылымнан
толық ақпарат береді. Библия, Құран, Тору
қасиетті кітаптарынан қажетті цитаттарды
алу мүмкіндігі толық бар. Бұл прогресте
сіз өз ережелеріңізбен ойлайсыз.
Іnternet ұғымы
Іnternet (бас әріппен жазылса) – кез-келген
компьютерді жер щарында орналасқан басқа
жұмыс станциясымен, яғни телефон арнасына
қосылған басқа компьютермен жылдам байланыстыратан
Дүниежүзілік Торап. Оны дүниедегі ең
үлкен ауқымды торап деп атайды. Осылай
телефон арнасы арқылы байланыса алатын
компьютерлер бір-бірімен TCP/ІP хаттама
ережелерімен мәлімет алмасады, оларды
бір тілде "сөйлейді” деп айтса да болады.
Дүниежүзілік Халықаралық телефон желісі
сияқты оны ешкім басқармайды, ол ешкімнің
жеке меншігі емес. Міне, осы Интернет
торабы көмегімен электрондық почта арқылы
хабар алып, басқа компьютерлердегі ақпаратты
көріп, қашықтан телеконференцияларға
қатынасу жұмыстарын жүргізуге мүмкіндік
бар.
TCP/ІP – Интернет торабына қосылған компьютерлер
арасында ақпарат алмасуды қамтамасыз
ететін мәліметтердібір жүйеге келтіру
ережелері немесе оларды құрастыру хаттамасы.
ІP (Іnternet Protocol) – мәліметтерді оны алушының
адресі көрсетілген шағын тақырыптары
бар бірнеше бөліктерге немесе дестелерге
бөлетін торапаралық хаттама.
TCP(Transmіsson Control Protocol) – мәліметті жөнелту
ісін басқаратын хаттама, ол тораптағы
ақпарат дестелерін дұрыс жеткізу үшін
жауапты болып саналады.
Интернет торабын пайдалана отырып, үйден
шықпай-ақ, көптеген елдерді, қалаларды
аралап, музейлерді, кітапханаларды көріп,
дүниежүзілік мәдени және ғылыми жетістіктермен
танысып, оларға өркениетті елдің азаматы
ретінде өз үлесіңізді қосып, өзіңізді
дүниенің бір кішкене бөлігі ретінде сезіну
мүмкіндігіне ие боласыз.
Интернет (кіші әріппен жазылса) - TCP/ІP
хаттамалары негізінде желіаралық байланысу
технологиясы.
Интернет құрылысы
Интернетте жақсы жұмыс істеу үшін, оның
құрылысын білу онша қажет болмайды. Бірақ
интернет жұмысы және пайдаланылатын
терминдер туралы біршама білу керек.
Бұл жағдай интернетті тезірек меңгеруге
көмектеседі. Әрбір тұтынушы компьютерді
телефон арналарымен түйінді машиналармен
байланысады. Ал түйінді немесе негізгі
машиналар бір-бірімен қуатты оптикалық
талшықты немесе спутникті арналармен
жалғасады. Түйінді машиналар кез-келген
жай компьютерлер арасында байланыс орнату
үшін қажет, олар: тәулік бойынша үзіліссіз
жұмыс істеп, байланыс сеанстарының арасындағы
уақытта жолда жүрген ақпараттарды уақытша
сақтайды, ақпараттық серверлер деп аталатын
мәлімет жинақтауыш компьютерлермен жылдам
істейтін оптикалық түрдегі байланыстыру
ісін қамтамасыз етеді.
Ақпараттық сервер дегеніміз - қалың көпшілікке
арналған, әрбір тұтынушы пайдалана алатын
көптеген ақпараттар түрлері жинақталған
арнаулы компьютер. Мұнда жаңалықтар,
мерзімді баспасөз, жарнамалар, т.б. мәліметтер
сақталады.
Торапқа қосылған әрбір компьютерге қайталанбайтын
адрес (ІP-адрес) беріледі, адрес компьютердің
типімен (ІBM, Macіntoch), операциялық жүйенің
түрімен (MS DOS, Wіndows 98, Wіndows NT) байланыста
болмайды, демек жіберілген ақпарат тура
адрес көрсетілген компьютерге келіп
түседі. Түйінді машина мәліметтерді тасымалдау
кезінде хабарды жіберген және оны алатын
компьютерлер арасындағы ең қысқа жолды
таңдайды, жұмыс барысында ол байланыс
арнасының бос аралықтарын тиімді түрде
пайдаланады. Бұл мүмкіндік Интернетті
қазіргі кездегі ең жылдам, әрі арзан,
әрі сенімді байланыс жабдығына айналдырды
деуге болады.
Ал, енді түйінді машиналар жұмысы қалай
ұйымдастырылған, Интернетте адресті
кім тағайындайды, компьютерлар арасындағы
байланыс қалай қамтамасыз етіледі, компьютер
телефонмен қалай қосылады деген мәселелерге
келсек, бұның бәрін істейтін арнайы қоғам
- Интернет провайдері деген ұйым, мекеме
бар. Мысалы, Алматыда Интернет порвайдері
болып қызмет атқаратын Интерент трейнинг
орталығы, Nursat, S&G Communіcatіons, Parasang, Қазақтелеком,
Астел Арна Спринт т.б. мекемелер жұмыс
істейді.
Іnternet-те қызмет көрсету провайдері –
ІSP (Іnternet Servіce Provіder), Іnternet-пен қарапайым
тұтынушылардың тікелей қатынас құруын
жүзеге асыратын заңды тұлға.
Интернетке қосылу үшін не істеу
керек?
Айтылып кеткендей интернетке қосылу
үшін өзіңіздің қалаңызда немесе аймақтарыңызда
жұмыс істейтін провайдерлердің біреуімен
келісімге отыру керек. Келісімге отырып
провайдер қойған бағамен ақшасын төлегеннен
кейін, сіз өзіңізге керекті деректі аласыз:
қолданушының аты, пароль, телефон номері,
файл – сценарияй және т.б. Сонымен қатар
провайдер торабына қосылудың инструкциясын
аласыз. Осыдан кейін барып модемді қойып,
оның жұмысының параметрін баптайсыз.
Егер де сізде модем болмаса оны сатып
алу үшін провайдердің мамандарынан кеңес
алуыңыз керек. Сіз провайдерде бар модемді
пайдалансаңыз жақсы сапа ала аласыз.
Мысалы, егер де провайдерде ІДС типіндегі
модем тұрса, сізге де сол типтегі модемді
алуға кеңес береді. Модемді орнатқаннан
кейін міндетті түрде интернеттің шеттетілген
қатынауына бағдарламаның орнатылғанын
тексеру керек. Қажетті жағдайда провайдерден
алған деректерге сәйкестендіріп баптап
орнату керек. Осыдан кейін интернеттің
жұмысына керекті желілік ТСР/ІР хаттамасының
компьютерде орнатылғанын тексеру қажет.
Орнатылмаған жағдайда орнату керек. Келесі
кезеңде шеттетілген қатынауды жаңадан
біріктіріп, провайдерталаптарына сәйкестіріп
баптау керек. Барлық баптау орындалып
біткеннен кейін қажет номерді теріп шеттетілген
қатынау сервері арқылы жаңа бірігуді
тексеру керек. Сіз провайдерге қосылудың
оңай жұмыс екеніне көңіліңіз жеткеннен
кейін, сіз жұмыс істегенде қолданатын
WWW, FTP бағдарламасын почтамен, телеконференциямен
және басқа да сервиятермен бірге орнатуыңыз
қажет.
Компьютерлік торап дегеніміз
не?
Сіздің компьютеріңіздің дискісі қанша
үлкен және онда көп ақпарат сақталсада
файлдар қажет болатын жағдай туады. Ең
қарапайым тәсіл – оларды дискет арқылы
көшіру. Ал егер файлдар үлкен болып, дискетке
симаса? Ал егер олар көп болса? Мұндай
проблеманы шешудің қарапайым варианты
– компьютердің торапқа топтастырылып,
оларды параллель немесе бір ізді тораптар
арқылы қосып, және де арнайы программа
көмегімен, мысалы, түзу кабельді жалғау
арқылы мәліметтер беруін қамтамасыз
етуге болады. Ол үшін қосатын кабельдер
ғана қажет. Алайда, осылай қосылған жағдайда
мәліметтер беру жылдамдығы төмен болады.
Және осылай қосу тек бір бөлменің шеңберінде
ғана болуы мүмкін. Егер де мәліметтермен
әртүрлі бөлмелерде немесе бір мекеменің
әр этажындағы орналасқан компьютерлерде
алмасу үшін, компьютерді арнайы тораптық
адаптерлер арқылы кабельдер көмегімен
бір торапқа байланыстырады. Мұндай жағдайда
мәліметтермен алмасу жылдамдығы едәуір
жоғары болады. Компьютерлерді біріктіре
отырып, компьютерлік торап олардың ақпарат
пен қорларын бірыңғай қолдануын қамтамасыз
етеді. Ақпарат – бұл дискіде орналасқан
файлдардағы берілгендер және бағдарламалар,
ал қорлар - қатты дискеттер, принтерлер,
модемдер және басқа да құрылымдар.
Компьютерлік тораптың екі түрі бар: бөлінген
серверлі торап немесе көпрангілік және
біррангілік тораптар.
Көпрангілік торапта бір немесе бірнеше
компьютерлер болады, олар сервер деп
аталады. Тораптық операциялық жүйе басқаруымен
жұмыс істейді және өзінің үлкен дисклерінде
ондаған мың файлдарды сақтайды. Сонымен
қатар, оларға принтерлер қосылған. Торапта
компьютерлер жұмыс істейтін станцияны
клиент деп атайды. Олардың әрқайсысы
серверлерге жолы ашық және программа
мен мәліметтерді пайдалануға тораптық
принтерлерде басып шығару мүмкіндікткері
болады. Бірнеше пайдаланушы бір мезетте
мәліметтердің базасымен жұмыс істеп,
файлдарды редакциялау, арнайы тораптық
программаларды пайдалануға болады. Тораптардың
осындай түрі үлкен көлемдегі ақпарат
сақталатын ірі организациялар мен фирмаларда
қолданылады.
Біррангілік торапта әр компьютерде жұмыс
станциясы да, сервер де болып жұмыс істей
алады. Осындай тораптағы әр компьютер
осы тораптың басқа компьютерлеріне кіре
алады. Оның дискеттерінде файлдарды сақтайды
және оқиды. Ал жерде орналасқан программаларды
іске қосуға, қосылған принтерде басуға
мүмкіндік бар. Біррангілік тораптар кішігірім
мекемелер мен офистерде қолданылады.
Компьютерлік тораптар бір мекемеде немесе
бір организацияда орналасқан компьютерлерді
байланыстырады. Байланыстың қысқа толқындары
ақпаратты коаксиальді кабельдер және
оптикалық жарықшақ арқылы жіберуге мүмкіндік
береді. Мұндай тораптар сауда фирмаларында,
банктерде, оқу орындарында қолданылады.
Кіріспе 3
1 Internet желісі 6
1.1 Internet пен қатынас кұру 8
2 Негізгі желілік топологиялар 14
2.3 Клиент-сервер технологиясы 16
2.4 Желілік технологиялар 18
2.5 Желілік принтерлер 20
3 Интернет ортасында Мәліметтер базасын қолдану 21
4. Internet-ті пайдалану
Қорытынды 25
Қолданылған әдебиеттер тізімі 27
Кіріспе
Сіздер дербес компьютерлердің желілері (торабы) туралы естіген де шығарсыздар. Олардың ауқымды жалпы және жергілікті желілерге белінетінінен де хабардар боларсыздар. Бұқаралық ақпараттық жүйеде "Internet... 100-мегабитті технология... Желілік технологиялар... Интернеттегі жанжал... Интражелілер..." деген сөздер жиі естіліп жатады. Бірақ біз бұл материалдарды түсіндіруі кезінде оқушылар желілермен таныс емес, тек компьютер құрамын біледі деп есептейміз.
Егер сіздің бір-ақ компьютеріңіз
болса және модеміңіз болмаса, онда
сіз компьютерлік желінің артықшылықтарын
сезіне де алмайсыз.
«Атыңыз егер болмаса, жорғасын қайдан
білесіз» деп өлеңде
айтылатын сияқты ... Бірақ сіздің бірнеше
компьютеріңіз болса немесе
мәлімеіті қашықтағы компьютерге жөнелту
керек болса онда желілік
технология мүмкіндіктері сіз үшін өте
қажет болып |табылады. Желілік
технологиялар орасан зор қаржы үнемдеуге
мүмкіншілік береді. Ол үшін
компьютер желілерінің қолданылатын аймақтарын
қысқаша
қарастырып өтейік. І
Компьютерлік желі дегеніміз — бір-бірімен мәлімет алмаса алатын кем дегенде екі компьютердің байланыс құралдары көмегімен қарым-қатынас жасауына арналған акпарат өңдеудің тармақталған жүйесі.
Басқаша айтқанда желі деп дербес компьютерлердің және принтер, модем, факсимильдік аппарат тәрізді есептеу құрылғыларының бір-бірімен байланысқан жиынын айтады. Желілер әрбір қызметкерге басқалармен мәлімет алмасып құрылғыларды ортақ пайдалануға, қашықта орналасқан қуатты компьютерлердегі мәліметтер базасымен қатынас құруға және тұтынушылармен тұрақты байланыс жасауға мүмкіндік береді.
Желі құрамына кіретін компьютерлер мынадай жұмыстар атқарады:
Жергілікті және аймақтық-таратылған желілер.
Жергілікті желі (LAN) бір ғимарат ішіндегі немесе қатар орналасқан ғимараттардағы дербес компьютерлер мен принтерлерді бір-бірімен байланыстырады. Аймақтық-таратылған желілер (WAN) географиялық тұрғыдан алғанда бір-бірінен қашықта орналасқан, бірақ бір компанияға немесе фирмаға, мекемеге қатысты бірнеше жергілікті желілерді байланыстырады.
Жергілікті желілер — дербес компьютерлерді бір-бірімен немесе оларды желі сервері рөлін атқаратын куатты компьютермен байланыстырып тұратын желінің ең қарапайым түрі.
Жергілікті желінің барлық компьютерлері серверде жазылған колданбалы программаларды жөне принтер, факс тәрізді шеткері кұрылғыларды ортақ пайдалана алады. Желідегі әрбір дербес компьютер жұмыс станциясы немесе желі түйіні деп аталады.
Жергілікті жері әрбір тұтынушыға бір-бірімен өте жылдам қатынасуға мүмкіндік жасайды. Оның мынадай ерекшеліктерін атап етуге болады:
-компьютер дискісіндегі орынды тиімді пайдаланып, өз жұмыс нәтижелерін серверде сақтау және архивтеу;
Аймактық-таратылған желілер жергілікті желілер жасай алатын барлық жұмыстарды өте қашықта орналасқан бір компания компьютерлері арасында атқара алады. Әдетте ол үшін модем немесе жоғары жылдамдықты цифрлы желі арналарын ортақ пайдалануға арналған кешендік қызмет (ISDN, Integrated) алатын байланыстық телефон арналары қолданылады. Мұнда ISDN арналары графикалық бейнелер жазылған үлкен көлемді файлдары тасымалдау үшін жиі қолданылады.
Модем немесе алыста орналасқан сервер көмегімен жүзеге асатын
Аймақтық тармақталған желілер функциясын жергілікті желілер құрамына енгізе отырып, сыртқы коммуникация технологяларының төмендегідей
мүмкіндіктерін пайдалануға болады:
Интернет дегеніміз - дүниенің
әр түкпіріндегі тұтынушыларды бір-
бірімен мәліметтер қоймасы. Бейнелер
және дыбыстар жазбалары арқылы
жеңіл байланыстыратын ең ауқымды желі
түрі. Өз көлемін жылдам ұлғайта отырып
(шамамен жылына 200%), ол біздің өмірімізде күннен
күнге өте
елеулі рөл аткарып келеді.
Қазіргі кезде Интернеттің ең негізгі функцияларына электрондық пошта қызметі мен мамандықтары бір немесе ортақ мәселемен айналысатын топтардың немесе зертеушілердің бір-бірімен жылдам мәлімет алмасуы жатады.
Интернет күннен-кунге қуатты екпін алып, оған көптеген компаниялар мен фирмалар және қарапайым тұтынушылар үздіксіз қосылуда. Компаниялар мен олардың жабдықтаушыларын және тұтынушылары арасындағы байланыс дәнекері рөлін атқаратын осы Интернет желісі болып табылады. Қазіргі кезде мекемелер және жеке отбасы үшін атқарылатын алыстан окыту жүйелері, алыстан кеңес беру, емдеу жұмыстары тәрізді мәліметгі, сөзді, бейнені, қозғалысты қашықтан жылдам жеткізу жұмыстары осы Интернет арқылы жүзеге асырылады.
Кез келген компьютерлік желі жүмысы топология хаттама (протокол), иптерфейс, желілік программалык, және техниялық қуралдар тәрізді сипаттамалармен көрсетіледі.
Желі топологиясы онын негізгі функциональдық элеменгтерінің бір-бірімен байланысу құрылымын анықтайды.
Желілік техникалык құралдар - компьютерлерді бір желіге ұйымдастыруды қамтамасыз ететін әртүрлі құрылғылар жиыны.
Желілік программалык құралдар - компьютерлік желі жұмысын басқарып, әрбір тұтынушыны қажетті интерфейспен қамтамасыз етеді.
Интерфейстер - желінің функциональдық элементерін бір-бірімен үйлестіру құралдары.
Протоколдар - желінің функциональдық элеменгтерін бір-бірімен қатынас жасау ережелері. Функиональдық элеменгтер рөлін әртүрлі құрылғылар және де программалық модульдер атқара алады. Сол себепті ақпараттық және программалық интерфейстер қарастырылады.
Жұмыстың мақсаты мен міндеті: Интернеттің, желілердің ерекшеліктерін, атқаратын қызметтерін, тиімділігін сипаттау және соны ашып көрсету.
Кіріспе
Ақпараттық технологиялардың және компьютерлердің өміріміздің
барлық дерлік деңгейлеріне кірігіп кеткені
жат нәрсе емес, білім беру саласында да
осы жаңалық өз орнын тапты. Телекоммуникациялар
жүйесі мен есептеу техникасы мұнда қолданудың
әртүрлілігін табуда. Көп жағдайларда,
бұлар білім беру жүйесінің тек тиімділігін
жақсартумен ғана шектелмейді, сонымен
қоса жастарға бұл жүйенің ұғынылықты
және түсінікті етуіне жәрдемдеседі. Айтуға
тұрарлық жағдайлардың бірі, қазаіргі
заман талаптарына сәйкес ақпараттарды
өңдеу және берілудің техникалық заттарын
және технологияларын үйрену қандай да
бір білім беру жүйесінде өте маңызды
сипатқа ие, тіпті әліппені үйренудің
маңыздылығымен салыстыруға болады.
Ақпараттық технологиялар білім беру
жүйесінде нақты қалай қолданылады? Басқа
да жүйелерде сияқты, олардың кең көлемде
қолданылуы көбіне мәтіндік құжаттарды
– шығармаларды, рефераттарды, курстық
және дипломдық жұмыстарды – дайындау
барысында қолданылады. Мұндай жай қолданудың
өзі, көптеген технологиялық тізбекті
қодануды және оны меңгеруді талап етеді,
атап айтқанда, сканерді, мәтінді тану
программасын, мәтін редакторын, суреттерді
өңдеу программасын, принтерді, т.б. қолдану
сияқтылар. Мұның бәрін үйренуде қиыншылық
туғызғанымен, кейін мәтін құжатымен жұмыс
жасау, «қайшы мен желім» көмегімен жұмыс
жасауға қарағанда, әлдеқайда тез және
қызықты болады.
Компьютерлік сауаттылықтың маңызын ескергендіктен,
мектеп және гимназия басшылары өз оқу
орындарында компьютерлік сыныптарды
ашуда. Мұнда мектеп программасында міндетті
пән болып табылатын информатика сабақтары
өткізіледі. Бұдан басқа, компьютерлерді
басқа да мақсатта қолдануға тырысады,
мәселен, жоғарыда айтылғандай рефераттарды
дайындау, CD-ROMда және Интернет желісінде
оқыту материалдарына қол жеткізу. Компьютерлік
сыныптардың тағы бір маңызы – мектеп
оқушыларының көбінде жанұяларында компьютерлер
жоқтығынан мектептегі информатика сабақтары
ақпараттық технологиялармен танысудың
бірден бір құралы.
Білім беру жүйесінде компьютерлерді
қолдану соңғы жылдары мултимедиа мүмкіндікиерінің
пайда болуымен тығыз байланысты. Яғни
мәтіндік, аудио және видео материалдардың
бірыңғай электронды оқу құралында жиналуы
деген сөз. Қазіргі кезде мультимедиа
мүмкіндіктерін ескеретін арнайы мектеп
бағдарламалары пайда бола бастады.
Мультимедиа оқу-құралдарынан басқа, CD-ROM
әдебиеттер тізімін құрауда да қолданылады.
Интернет желісінде білім беру сайттарының
саны әрдайым өсу үстінде. Олардың көбінің
негізгі мазмұны білім беру жүйесіне тікелей
қатысты, мәселен, әдебиеттер тізімі, оқу
крстарының бағдарламалары, әдістемелік
құралдар, оқу орындары жайлы мәліметтер,
газет пен журналдардың электронды түрлері
және т.б.
Электронды коммуникациялар дамуының
қазіргі таңдағы көрінісінде қашықтықтан
оқытудың (ҚО) үлкен болашағы бар деп айтуға
болады. Сырттай оқытудың дамушысы болып
табылатын, ҚО бұрындары қол жетпеген
мүмкіндіктерді ашады: Интернет желісінен
институт деңгейіндегі оқыту материалдарын
алу, орындалған тапсырмаларды электронды
пошта арқылы жіберу, Интернет жүйесі
арқылы оқытушылармен қарым-қатынас орныту
(пошта арқылы хаттар жазысу, онлайн конференцияларына
қатысу), оқыту программаларын студенттердің
қабылдау деңгейін уақытымен бақылау
және әрбір студентке оқыту курсының жылдамдығын
жекелей таңдау және т.б. Бүгінгі таңда
бірнеше оқу орындарында ҚО түрінің түлі
формалары пайдаланылады.
Жақын арада, ҚОдың одан әрі дамыған формаларын
қолдану көзделіп отыр, мысалы, оқыту жүйесін
қамтамасыз етуде оқыту құралдарының
және басқа да материалдардың институт
сайтында орналасуы.
Еуразия ұлттық университетінің аса маңызды
инновациялық жобасы – жалпы ЕҰУнің білім
беру жүйесінің ұйымдасуы мен ғылыми-әдістемелік
құралдардың жаңа жоғары деңгейге көтерілуі.
Бұл жобаның іске асуында ЕҰУ ұстанған
стратегиясы білім беру жүйесін ұйымдастыру
және инновациялық жолдарға үйрету мен
оларды жобалау және ЕҰУнің барлық факультеттерінің
ғылыми методикалық жұмыстарына оқыту
меттодикалық оқыту ұйымдастырушылық
жұмыстарының енгізілуі (инновациялық
жобада факультеттің қатысу қатыспауына
қарамастан).
Жоба көлемінде университет ЕҰУнің ректорат
пен барлық факультеттерінде масштабты
деңгейде оқыту методикалық және әкімшілік
басқару персоналының квалификацияларын
көтеруді жүзеге асырды.
Инновациялық білім беру бағдарламаларының
тиімді жүзеге асырылуын, сол секілді
білім беру сапасын басқарудың автоматтандырылғаны
жүйесін жасамдау мен енгізуге қажетті
негізді жасау үшін ЕҰУ оқу кешенінің
автоматтандырылған білім беру жүйесін
жетілдіру, қайтадан қалыптастыру мен
дамыту жұмыстарын жүргізу керек.
Көптеген әрекеттердің сапасы мен жылдамдығы
ақпараттың тез қолға түсушілік мүмкіндігімен,
сақталуымен және сапалы өңделуімен белгіленеді.
Қазіргі кездегі ақпараттық технологиялар
бұл әрекеттерді айтарлықтай жеңілдетуге,
бірыңғай ішпыстырарлық жұмыстарды азайтуға,
ақпараттың статистикалық мағлұматы жөніндегі
жұмысты тез әрі жылдам мүмүкіндік туғыздыруға,
қателер санын азайтуға көмектеседі.
Оқу орындарында айтарлықтай көлемді
жұмыс қатарына жоспарлау, үйлестіру және
оқу жылына арналған педагогикалық жүктеменің
орындалу реттемесі туралы жұмыстар, сабақ
кестелерінің және оқу жоспарларының
құрылуы жатады. Бүгінгі таңда бұл жұмыс
түрінің автоматизациялануы жүргізіліп
жатыр.
Жоғары оқу орындарында білім беру жүйесінің
ұйымдасуында өзіндік айырым белгілері
мен ерекшеліктері бар, соның ішінде педагогикалық
жүктеменің жоспарлануы мен реттелуін
айтуға болады.
Бұл диплом жұмысының мақсаты оқытушылардың
педагогикалық жүктемелерінің автоматты
түрде толтырылуы болып табылады.
Қойылған мақсатқа сәйкес зерттелуге
жататын диплом жұмысының міндеттерін
анықтайық:
- білім беру жүйесінде ақпараттық технологиялардың
қолданылуын анықтау;
- оқыту жүйесінің ұйымдасу және оқытушыларға,
кафедра мен жоғары оқу орынның факультеттеріне
берілген оқыту жүктемесінің қалыптасу
ретін қарастыру;
- педагогикалық жүктеме журналының автоматты
түрде толтыруын қамтамасыз ету үшін мәлімен
қоры арасындағы қатынасты әзірлеу;
- педагогикалық журналдың автоматты түрде
толтыруын іске асыратын бағдарламалық
өнімді әзірлеу және сипаттау;