Информатикаға кіріспе

1. Тақырып. Информатикаға кіріспе

 

Мақсаты: ақпараттық қоғам туралы түсінік ұйымдастыру, информатиканың қызметін және арнауын түсіндіру.

 

1. Информатика пәні.
2. Ақпарат түсінігі және түрлері. Ақпараттық жүйелер және технологиялар.
3. Қазіргі кезеңгі информатиканың міндеттері.

 

1 Информатика пәні

 

Информатика – компьютерлер арқылы ақпараттың өңдеу процесстерімен байланысты адам қызметінің  аймағы.

Информатиканың ғылым  есебінде пәні болып не келеді екен? Информатика - бұл ақпараттың құрылысын және жалпы қасиеттерін және адам қызметінің әр саласында пайдаланатын ақпараттың жинақтау, сақтау, таңдау, жөнелту, жону сұрақтарын меңгеретін іргелі табиғи ғылым. Информатика тарих бойынша табиғи пәні болып пайда болды және дамыды, оның құрамына мына зерттемелер кірді:

• Ақпараттың өңдеу жүйелерінің және құрылым жобасының әдістері мен ережелері;
• Бұл құрылымдарды және жүйелерді ғылыми және тәжірибелік есептерді шығару үшін пайдалану технологиясы;
• Осы құрылымдармен және жүйелермен адамның қатынас әдістері;

«Информатика» оқу курсы келесі жолдарға бағыт көрсетеді:

• Студентте қазіргі ақпараттық мәдениетінің іргетасың ұйымдастыру;
• ДК табанды жұмыс әдеттерін қамтамасыз;
• ДК және қалыпты бағдарламалы өнімдер арқылы компьютерлік ақпараттың жүйелер зерттемесінің негізін меңгеру.

 

2 Ақпарат түсінігі және түрлері. Ақпараттық жүйелер және технологиялар

 

Ақпарат термині information деген латын сөзінен шығып, мазмұндама немесе түсіндіру мағынасын білдіреді. Кең мағынада ақпарат  - бұл қойылған есепті шығаруға көмектесетін, сақтау, өңдеу объектісі болып табылатын мәліметтер, білімдер және хабарлар.

 

Ақпаратқа келесі талаптар қойылады:

1. Әдептілік. Ақпарат әдепті болып саналады, егер ол бүкіл пайдаланушылармен бір түрде қабылданады.
2. Құндылық. Пайдаланушының мақсаттарына және міндеттеріне жетуін көрсететін ақпарат қасиеті.  
3. Жөндік. Түсетін және шығатын ақпараттың дұрыс деңгейін анықтайды.
4. Өзектік.
5. Нақтылық. Берілген ақпараттың объектін, процесстін шынайы түріне  жақындығын көрсетеді.
6. Толықтық. Шешімді алу үшін толықтығын немесе толықсыздығын анықтайды.

Материалдық әлемде ақпараттың алысуы болу үшін, ақпараттың арқалаушысы, жөнелтушісі, байланыс арығы, қабылдағышы, алушысы болу керек. Жөнелту айналасы ақпараттың бұлағын және алушысын ақпараттық жүйеге біріктіреді.

 

Ақпараттық жүйе (АЖ) – ақпараттың сақталуына, өңдеуіне, шығаруына арналған амалдардың, әдістердің, жеке тұлғаның сабақтастық жиынтығы.

АЖ құрылысы жүйелер  жиынтығымен өкілденуі мүмкін:

• Ақпараттық қамтамасыз ету – ақпаратты орналастыру және ұйымдастыру үшін әдістер мен амалдардың жиынтығы.
• Бағдарламамен қамтамасыз ету – есептеу техника амалы арқылы мәліметтерді өңдеу жүйелерін (МӨЖ) жасау және пайдалану үшін бағдарламалау амалдарының жиынтығы
• Техникалық қамтамасыз ету – МӨЖ қызмет ету үшін техникалық амалдарының кешені. Мұнда мәліметтерді ЭЕМ ішінде де, сыртында да өңдеуіне арналған құрылғылар кіреді.
• Құқық қамтамасыз ету – ақпараттық жүйелерінің құруына және қызметіне арналған шамалар жиынтығы.
• Математикалық қамтамасыз ету – ақпараттық жүйелердің мақсаттары мен есептерін іске қосу үшін арналған математикалық әдістерінің, үлгілерінің, алгоритмдерінің жиынтығы.
• Ұйымдастыру қамтамасыз ету – зерттеме және пайдаланым процессінде жұмысшылардың техникалық амалдармен қатынасы болу үшін, әдістер мен амалдардың жиынтығы.

АЖ құрулуы және қызметі  АЖ басыңқы бөлігімен – ақпараттық технологиялар (АТ) дамуымен байланысты.

АТ – дамыған бағдарламамен қамтамасыз етілген, есептеу техника амалдарымен байланысты пайдаланған базасында негізделген, ақпаратты жинақтау, тіркелу, беру, іздеу, өңдеу, қорғау үшін жүйелі ұйымдастырылған әдістер мен амалдардың жиынтығы.

АТ дамуы ақпаратты  өңдеу және беру үшін арналған жаңа техникалық амалдары пайда болуымен, ЭЕМ, ДЭЕМ пайдалану тұлғаларын жетілдірілгенімен бірге жүрген.

 

3. Қазіргі кезеңгі информатиканың міндеттері

Қазіргі бағдарламалау  амалдары көрнекілік және графикалық ақпаратты ашық өңдеуін рұқсат етеді. Бұл ақпараттың көпшілік амалдарының  қызметінде, автоматтық жүйелерінде, конструкторлық жұмыстарының бағдарламамен қамтамасыз етілген ойын бағдарламаларында, кең пайда болды.

1. Қазіргі информатика жұмыстарында электрондық офис тұжырымдамасы өзге орның басады. Ол қазіргі ақпаратты өңдеу технологиялары дәстүрлі офис жұмысына енгізілуінде негізделген. Электрондық офис тұжырымдамасының  соңғы мақсаты – бұл құжаттың дәстүрлі түрінен электрондық түріне көшіру.

 

Әдебиеттер:

1. Экономическая информатика/ под ред. П.В.Конюховского и Д.Н. Колесова. Сп.б:Питер 2004., с. 10-20
2. Экономическая информатика /под ред проф. Евдокимова В.В, Сп.Б.: Питер 1997г., с. 13-25
3. Информатика. Систематический курс. Учеб. для студентов эконом. спец. Вузов/ Под ред. Макаровой.- 3-е изд., перераб. - М.: Финансы и статистика, 2004.- с. 13-40, 62-97
4. Угринович Н.Д. Практикум по информатике и информационным технологиям. Учебное пособие для общеобразовательных учреждений. Изд. 2-е, испр.- М.: БИНОМ. Лаборатория знаний, 2004,  с.32-37

 

Бақылау сұрақтар:

1. Информатика дегеніміз не?

2. Информатика пәні болып не келеді?

3. Информатиканы оқу қиындығы неліктен?

4. Ақпарат  дегеніміз не?

5. Ақпаратқа қандай талаптар қояды?

6. Ақпараттық жүйеге түсінік беріңіз.

7. Ақпараттық жүйенің құрылғы компоненттерін атап өтіңіз.