Тұздар туралы толық түсінік. Электродты потенцилдылық

Стандартты электродтық  потенциалын (кернеуін) әрқашанда электродтық  тотықсыздану жартылай реакциясына  жатқызады. Мысалы, φ⁰_Na/Na⁺ = - 2,714B мәнін Na⁺ + е = Na электродтық жартылай реакцияға жатқызады.

Мұнда өлшенетін электрод қалыпты сутекті электродпен  салыстырғанда теріс зарядталған, ал онын электродтық потенциалы оң.

Гальваникалық элементтерді белгілеу үшін тұрақты бір жүйені қолданады. Айталық, қосушы сұйығы жоқ  элементтерді келесідей етіп белгілейді:

Pt|H₂| HCl |Сl₂| Pt; Pt| Fe²⁺Fe³⁺ | HCI |Cu⁺, Cu²⁺| Cu.

Мұндағы «Pt» танбасымен ешбір  құбылысқа қатынасы жок бейтарап (индифферентті) электрод белгіленеді. Мұндағы тік сызықша екі фазаның өзара түйіскен шегін, ал үтір бір фазадағы әр түрлі иондарды немесе молекулаларды білдіреді. Сұйык күйіндегі қосылыстардан құралған элементтерді (өзара құрамы не концентрациясы арқылы өзгеше болатын ерітіндінің түйісуін, тұзды жалғастырушыны) косарланған тік сызықшаны енгізу арқылы өрнектейді:

Pt|H₂ | HCI(C₁)|| HC1(C₂)| H₂ | Pt;

Zn | ZnCl₂ | (IM) || CuCl₂(IM)/Cu

Электродты процеске қатынаспайтын  бөлшектерді ескермейді, концентрацияны жақша ішінде көрсетеді.

Электродтық асқан кернеулік ( η-таңбасы, В-бірлігі) - берілген электродтық  потенциалдың тепе-теңдіктен ауытқуы. Кейде оны сиректе болса да E_n, II және басқа таңбалармен өрнектеп көрсетеді. Жалпы "металл-электролит" беткі қабаты арқылы заряд тасымалдау құбылысының тежелуін электродтық асқын кернеулік деп атайды. Электродтық асқын кернеулік электродтық поляризациялау құбылысының бір түрі болып саналады.

Электролиз кезінде электролизер электродтарында тотығу және тотықсыздану реакциялары басталып, электрохимиялық процесс жүрген кезде заттың ыдырау кернеуі пайда болады, оны U_HP не Е_ы таңбаларымен белгілеп, В (вольт) бірлігімен өлшейді. Бұл кернеу электролиз басталған жағдайдағы екі электродтағы барлық поляризациялау түрлерінің қосындысын береді. Оттекті қышқылдар мен негіздердің судагы ерітінділерін ыдыратқандағы кернеу 1,7 В-қа тең. Бұл мән электродтың бірінде оттек, екіншісінде сутек бөлінген кездегі электролизді іске асыруға кажетті ең аз энергияны сипаттайды.

Потенциометрия - теңгерілген электродты потенциал мен электрохимиялық реакцияға қатысушы қоспалардың термодинамикалық активтілігі арасындағы тәуелділікті анықтауға негізделген электрохимиялық зерттеудің тәсілі.

Потенциометрлік әдіс қайтымды немесе қайтымсыз гальваникалық  элеменггердегі электродта пайда болатын  электр потенциалдарының айырымын өлшеуге  негізделген. Мұны ерітіндідегі заттың мөлшері мен физикалық-химиялық сипаттамасын анықтау үшін қолданады.

Бұл әдісте қолданылатын гальваникалық  элемент индикаторлық, салыстырмалық  деп аталатын екі электродтан  тұрады. Бұларды тасымалсыз элемент  болатындай бір ерітіндіге немесе аралары  сұйық қосқыш арқылы жалғасқан тасымалды  тізбек құратын әр түрлі ерітіндіге енгізуте болады. Индикаторлық электродтың  потенциалы ерітіндідегі анықталатын  иондардың активтігіне, яғни концентрациясына тәуелді. Ал оның мәнін өзге иондарға тәуелсіз тұрақты потенциалы бар  салыстырмалы, яғни қалыпты электрод көмегімен анықтайды. Талдауда қолданатын потенциометрлік әдістің басты  артықшылығы - оның аса дәлдігі, сенімділігі, сезімталдығы, оңай қайталампаздығы, сұйытылған, боялған әрі лайлы ерітінділерге  қолдану мүмкіндігі. Сондай-ақ, бұл  әдіспен алдын ала жеке бөліп  алмай-ақ, екі не одан да көп заттан тұратын құрамдас бөліктерді де анықтай  береді. Бұл оның талдау мүмкіндігінің  шеңберін кеңейте түседі. Мұндағы  титрлеуді сулы, сусыз не аралас ортада да жүргізуге болады, яғни суда бөлініп, жеке титрлене бермейтін бірнеше  құрамдас бөліктері бар қоспалардың  құрамын анықтайды. Мұнымен қатар  суда ерімейтін немесе суда ыдырайтын  біраз өнімдерді де талдауға болады. Бұл әдістің тағы да бір артықшылығы  сигналдарды, сенсорларды пайдаланып, титрлеу ісін автоматты жүргізуге, тіпті едәуір қашықтықтан (не көрші  бөлмеден де) басқаруға болады.

Пайдаланған әдебиеттер тізімі:

1.  Құлажанов Қ.С.Аналитикалық химия: II томдық оқулық . II - том. Оқулық. Алматы:«ЭВЕРО» баспаханасы, 2005. - 464 б. ISBN 9965-680-95-7