Органикалық химия

|                                                                       ..      

 Н                                                                     Н 

метанның  құрылым                                       метанның электрондық

формуласы                                                      формуласы  
  
  
  
     

 Органикалық  қосылыстардың  химиялық құрылыс  теориясы – органикалық химияның  ең негізгі заңы.  1861 жылы орыс ғалымы А.М.Бутлеров ұсынған бұл теорияның негізгі қағидалары төмендегідей:      

1. Молекуладағы атомдар өзара валенттіліктеріне сай өзара белгілі бір тәртіппен байланысады.      

Мысалы құрылым формулалары  төменде келтірілген органикалық  қосылыстарда, әр элемент атомы өзінің валенттігіне сәйкес байланысқан:       

 Н                                         Н    Н                                        Н    Н       

|                                           |      |                                          |      |

Н – С – Н                           Н – С – С – Н                           Н – С – С – О – Н       

|                                           |      |                                          |      |      

 Н                                         Н    Н                                        Н    Н  

 метан                                       этан                                     этил спирті   

 

 

     2. Органикалық заттардың қасиеттері олардың құрамына қандай атомдар және қанша мөлшерде кіретіндіктеріне тәуелді болуымен қатар, ондағы атомдардың өзара байланысу ретіне де тәуелді болады.     

 Молекуладағы  атомдардың байланысу ретін   молекуланың  химиялық құрылысы деп атайды. Молекулалық формулалары бірдей, бірақ молекуласының құрылысы әр түрлі болғандықтан қасиеттері де әр түрлі болатын заттар изомерлер деп аталады.Грекше «изос» – тең, «мерос» – бөлшек деген мағынаны білдіреді.    

 Көмірсутек  – бутан С₄ Н₁₀ молекуласының екі түрлі құрылымы болады. Оның құрамындағы төрт көміртек атомы бірімен-бірі тармақталмай және тармақталып байланысуы мүмкін:    

 

 

      С  – С – С – С                                         С – С – С                                                                            

|                                                                           

 С  
     

 Көміртек  атомдарын сутек атомдарымен  қанықтырып, екі түрлі құрылым  формулаларын жазуға болады:  

 

 

        Н    Н    Н    Н                                      Н   Н    Н       

|      |      |      |                                        |      |      |

Н – С –  С – С – С – Н                         Н – С – С – С –  Н       

|      |      |      |                                        |             |          

 Н    Н    Н    Н                                      Н     |     Н                     

                                                  Н – С – Н                                                                            

|                                                                           

 Н   

 Осы  құрылым формулаларын ықшамдап  жазсақ, екі көмірсутек: қалыпты бутан мен изобутанның құрылым формулаларын аламыз: 

СН₃ – СН₂ – СН₂ – СН₃                                                  СН₃ – СН – СН₃                                                                                      

                                   |                                                                                

 СН₃ 

нормаль бутан                                             изобутан  
     

 Қалыпты  бутан мен изобутанның молекулалық  формулалары бірдей С₄Н₁₀  

болғанымен физикалық және химиялық қасиеттері бір-бірінен өзгеше әр түрлі  заттар. Мысалы, бутанның қайнау температурасы -0,5°С, изобутанның қайнау температурасы  11,7°С. Бұл заттар бір-біріне изомер болып табылады.    

 Изомерлену  құбылысына тағы бір мысал ретінде молекулалық формулалары бірдей С₂Н₆О болатын екі заттың  құрылысы мен қасиеттерін қарастырайық. Бұл формулаға диметил эфирі мен этил спиртінің молекулалық құрамдары сай келеді:       

 Н           Н                                                       Н    Н       

|             |                                                         |      |

Н – С –  О – С – Н                                          Н – С – С – О – Н       

|             |                                                         |      |      

 Н           Н                                                       Н    Н   

 диметил эфирі                                                этил спирті

қайнау  темп. -23,7°С                                   қайнау темп. +78,7°С  
       

 
  
  
  
  
  
  
  
  
  
  
 

Описание

Органикалық заттармен  адамзат өте ертеден таныс  болды. Қантты, майды, крахмалды, т.б. заттарды тағам ретінде қолданды, өсімдіктерден  әр түрлі бояулар алып пайдаланды. Кейбір заттарды ашытып, спирт және сірке қышқылын өндірді.

Содержание

содержание отсутствует

© 2010 — 2012 FreePapers.ru — только лучшие работы студентов

Главная   Новые работы   Задать вопрос